Η Δέσποινα Αχλαδιώτη έγινε σύμβολο αντίστασης και ηρωισμού. Υπήρξε σημείο αναφοράς γενναιότητας και πατριωτισμού. Περιέθαλψε, βοήθησε και έδωσε σημαντικές πληροφορίες στους μαχητές του Ιερού Λόχου την περίοδο της Κατοχής.
Επίσης, «κράτησε τις Θερμοπύλες» στην εσχατιά του Αιγαίου με την ελληνική σημαία να κυματίζει στο έρημο νησί της τη Ρω μέχρι τον θάνατό της.
Αυτή η ταπεινή Ελληνίδα, η Δέσποινα Αχλαδιώτη, με πρόσωπο σκαμμένο από τις αντιξοότητες της ζωής, αλλά με βλέμμα πεντακάθαρο και αγνή καρδιά, έφυγε σαν σήμερα το 1982.
Η Κυρά της Ρω, κατά κόσμον Δέσποινα Αχλαδιώτη, επί 40 χρόνια ύψωνε, καθημερινά, την ελληνική σημαία στη βραχονησίδα της Ρω, κοντά στο Καστελόριζο, απέναντι από τα τουρκικά παράλια. Ήθελε να βλέπουν τη σημαία οι ναυτικοί από τα διερχόμενα πλοία και να θυμούνται, όχι μόνο οι Τούρκοι αλλά όλοι, την ελληνικότητα του νησιού.
Τα πρώτα χρόνια στο νησί
Η Ρω βρίσκεται 4 μίλια δυτικά από το Καστελόριζο και σε απόσταση 12 μιλίων από τις τoυρκικές ακτές. Ονομάζεται και Άγιος Γεώργιος, ή αρχαία Ρώγη ή Ρόπη.
Τη δεκαετία του 1920 εγκαταστάθηκε μόνιμα μαζί με τον άντρα της τον Κώστα στην ακριτική νησίδα και, εντελώς μόνοι τους, αποφάσισαν να ασχοληθούν με την κτηνοτροφία.
Μετά τον θάνατο του συζύγου της το 1940, έζησε στη Ρω με την τυφλή μητέρα της και κατόπιν εντελώς μόνη της. Kατόρθωσε μόνη της να κατοικήσει και να κρατήσει ελληνικό το νησάκι της, καλλιεργώντας και βόσκοντας εκεί τα λιγοστά ζώα της.
Τα χρόνια της Κατοχής
Το 1943 το Καστελόριζο βομβαρδίστηκε από τους Άγγλους στη συνθηκολόγηση της Ιταλίας. Αυτό είχε αποτέλεσμα την ερήμωση του νησιού, καθώς οι περισσότεροι μετανάστευσαν. Όχι όμως και η κυρά της Ρω, η οποία παρέμεινε στο νησί να υψώνει κάθε πρωί την ελληνική σημαία, προσφέροντας τη βοήθειά της σε Ιερολοχίτες που βρήκαν καταφύγιο εκεί.
Έμενε και το προστάτευε, καθώς, όταν έλειπε, οι Τούρκοι έβρισκαν την ευκαιρία να ανέβουν στη βραχονησίδα.
Μετά τη Συνθήκη των Παρισίων της 10ης Φεβρουαρίου 1947, στο τέλος του Β΄ Παγκόσμιου Πόλεμου, τα Δωδεκάνησα, το Καστελόριζο και όλες οι νησίδες περιήλθαν στην Ελλάδα.
Σύμφωνα με την κυρά της Ρω, αν δεν ήταν εκεί να υψώνει τη σημαία μας, οι Τούρκοι θα είχαν καταλάβει το Καστελόριζο και τις υπόλοιπες νήσους σε χρόνο ρεκόρ. «Την έχω τη σημαία στο σπίτι, όταν πεθάνω θα την πάρω μαζί μου», είχε πει η ίδια σε μια σπάνια συνέντευξή της σε ένα αφιέρωμα που είχε κάνει ο Φρέντυ Γερμανός στην ΕΡΤ.
Η βράβευση και το τέλος της
Τον Αύγουστο του 1975, ο Τούρκος δημοσιογράφος Ομάρ Κασάρ και δύο ακόμα άτομα, παρακολουθώντας τη Ρω και εκμεταλλευόμενοι την ολιγοήμερη απουσία της κυρα-Δέσποινας για λόγους υγείας, αποβιβάστηκαν εκεί και τοποθέτησαν πάνω σε ένα κοντάρι 4 μέτρων τη σημαία τους.
Η Κυρά της Ρω την κατέβασε αμέσως όταν γύρισε. Την επόμενη χρονιά το Ναυτικό κατέφθασε με ένα αντιτορπιλικό στο Καστελόριζο και την παρασημοφόρησε για τον πατριωτισμό της.
Η ιστορία της «Κυράς της Ρωμιοσύνης» έγινε γνωστή σε όλη την Ελλάδα. Η Δέσποινα Αχλαδιώτη βραβεύτηκε από την Ακαδημία Αθηνών, το Πολεμικό Ναυτικό, τη Βουλή των Ελλήνων, τον Δήμο Ρόδου, την Εθνική Τράπεζα της Ελλάδος και άλλους φορείς.
Το υπουργείο Εθνικής Άμυνας έστειλε ναυτικό άγημα και αντιπροσωπεία του Γενικού Επιτελείου Ναυτικού στο Καστελόριζο, όπου στις 23 Νοεμβρίου 1975 της απένειμε το μετάλλιο για την πολεμική περίοδο ’41-’44 για τις προσφερθείσες εθνικές υπηρεσίες της, όπως ανέφερε η απόφαση του υπουργού Άμυνας.
Σε ηλικία 92 ετών, η Δέσποινα Αχλαδιώτη έφυγε από τη ζωή στο νοσοκομείο της Ρόδου. Η μοναδική επιθυμία της ήταν να ταφεί στο ξερονήσι της δίπλα στον ιστό της ελληνικής σημαίας, η οποία και εκπληρώθηκε με τιμές εθνικής ηρωίδας.
Στο λιμανάκι του νησιού υπάρχει η εκκλησία του Άι-Γιώργη και στο νησί υπάρχουν ακόμη τα δύο μικρά σπιτάκια που έμενε η Κυρά της Ρω.
