Ήταν 10 Μαΐου 1956 και ο απελευθερωτικός αγώνας της ΕΟΚΑ στην αγγλοκρατούμενη Κύπρο, με στόχο την ένωση με τη μητέρα Ελλάδα, ήταν σε εξέλιξη.
Η Κύπρος ασφυκτιούσε κάτω από τα απάνθρωπα μέτρα των αγγλικών στρατευμάτων. Οι τηλεφωνικές επικοινωνίες είχαν κοπεί και είχε διακοπεί η κίνηση των οχημάτων στους δρόμους...
Εν όψει της προγραμματισμένης εκτέλεσης των δύο στελεχών της ΕΟΚΑ Μιχαλάκη Καραολή και Ανδρέα Δημητρίου το κλίμα ήταν τεταμένο. Οι αντιδράσεις των Κυπρίων και των Ελλήνων ήταν έντονες, αλλά ο σκληρός στρατάρχης Χάρντινγκ ήταν ανελέητος.
Δεν ήταν διατεθειμένος να δώσει χάρη. Ο μελλοθάνατοι Μιχαλάκης Καραολής και Ανδρέας Δημητρίου είχαν λάβει τη θεία κοινωνία το προηγούμενο απόγευμα από τον ιερέα Παπαντώνη Ερωτοκρίτου.
Παρά τις εκκλήσεις και τα διαβήματα του Έλληνα πρωθυπουργού, Κωνσταντίνου Καραμανλή, προς τη βρετανική κυβέρνηση και τους διεθνείς οργανισμούς, η εκτέλεση των δύο αγωνιστών δεν ματαιώθηκε. Γεγονός που προκάλεσε έντονες αντιδράσεις και ογκώδες κύμα οργής σε όλον τον κόσμο.
Στην Αθήνα, την προηγούμενη μέρα ξέσπασαν αιματηρά επεισόδια μεταξύ διαδηλωτών και αστυνομίας, κατά τη διάρκεια διαμαρτυρίας ‒ το αποτέλεσμα ήταν να σκοτωθούν τέσσερις διαδηλωτές...
Ο Μιχαλάκης Καραολής και ο Ανδρέας Δημητρίου ήταν δύο από τους εκατοντάδες νέους που θεώρησαν την ένταξή τους στην ΕΟΚΑ ως κάτι φυσικό. Για αυτούς ο αγώνας εναντίον των Άγγλων για την ανεξαρτησία της Κύπρου ήταν αυτονόητος. Και δεν δίστασαν να πεθάνουν για την ελευθερία τους. Υπήρξαν οι πρώτοι αγωνιστές του κυπριακού αγώνα που καταδικάστηκαν σε θάνατο και εκτελέστηκαν...
Η σύλληψη
Ο 23χρονος Μιχαλάκης Καραολής ανέλαβε, μαζί με τον συναγωνιστή του Ανδρέα Παναγιώτου, τη δολοφονία του προδότη αστυνομικού Ηρόδοτου Πουλλή. Η απόπειρα πέτυχε. Η σφαίρα που σκότωσε τον Ελληνοκύπριο αστυνομικό ήταν από το όπλο του Παναγιώτου, ο οποίος όμως διέφυγε...
Σε ενέδρα που έστησαν οι αγγλικές δυνάμεις ο Καραολής συνελήφθη, ενώ ετοιμαζόταν να ενωθεί με την αντάρτικη ομάδα του Γρηγόρη Αυξεντίου...
Καταδικάστηκε σε θάνατο στις 28 Οκτωβρίου 1955 ενώ αρνήθηκε να ζητήσει χάρη από τον Άγγλο διοικητή.
Ο 21χρονος Ανδρέας Δημητρίου, που υπήρξε από τα πιο ενεργά μέλη της οργάνωσης, κατηγορήθηκε ότι πυροβόλησε και τραυμάτισε στην Αμμόχωστο τον πράκτορα της Ιντέλιτζενς Σέρβις, Σίντνεϊ Τέιλορ.
Καταδικάστηκε σχεδόν έναν μήνα μετά τον Καραολή. Και οι δύο βασανίζονται άγρια από τους ειδικευμένους βασανιστές της Αγγλίας. Δεν μιλούν. Το δικαστήριο τους καταδικάζει με συνοπτικές διαδικασίες σε θάνατο δι’ απαγχονισμού... Ο Δημητρίου ακούει την ποινή του και σχολιάζει: «Λυπάμαι που δεν θα δω την Κύπρο μας ελεύθερη. Όμως δεν με φοβίζει ο θάνατος, γιατί η ζωή είναι περιττή μέσα στη σκλαβιά. Γεια σας».
Όλες οι αιτήσεις χάριτος απορρίφτηκαν από τον Βρετανό διοικητή του νησιού. Ούτε η βασίλισσα συγκινήθηκε. Οι δύο νέοι δεν γνωρίζουν ο ένας τον άλλον. Συναντιούνται πρώτη φορά στη φυλακή...
Την παραμονή της εκτέλεσής τους, όλοι οι κρατούμενοι τους κάνουν συντροφιά, ψάλλοντας τον εθνικό ύμνο. Το ξημέρωμα βαδίζουν στην κρεμάλα, πάλι με τον εθνικό ύμνο στα χείλη.
Ο Καραολής λέει: «Εμένα δεν πρέπει να με λυπάστε, αφού εγώ δεν βρίσκω λόγο για να με κλαίω, ούτε οι συγγενείς μου πρέπει να με κλαίνε».
Λίγη ώρα μετά, τον ακολουθεί ο Δημητρίου. Στους συγκρατούμενούς του λέει περήφανα: «Τα Ελληνόπουλα δεν ξέρουν μόνο πώς πρέπει να ζουν. Ξέρουν και πώς να πεθαίνουν».
Ο Βρετανός εκτελεστής τραβάει τον μοχλό και η καταπακτή υποχωρεί. Τα σώματα των νεαρών κρέμονται στον αέρα από μια θηλιά. Για την πατρίδα. Οι αρχές δεν έδωσαν τα άψυχα κορμιά των παιδιών στις οικογένειές τους, τους έθαψαν σ’ έναν χώρο της φυλακής. Τα Φυλακισμένα Μνήματα ήταν το επισφράγισμα της βάναυσης και απάνθρωπης συμπεριφοράς των αγγλικών στρατευμάτων κατοχής...
Ο Καραολής και ο Δημητρίου βρίσκονται παντού. Σε δρόμους και πλατείες. Μόνο που πια ελάχιστοι γνωρίζουν το γιατί. Ο Μιχαλάκης ήταν 23 ετών και ο Αντρέας 22.
