Στις 7 Μαΐου του 558 μ.Χ., ο θόλος της Αγίας Σοφίας στην Κωνσταντινούπολη κατέρρευσε ύστερα από ισχυρό σεισμό και ο Ιουστινιανός Α´ διέταξε την ανακατασκευή του.
Η Αγία Σοφία στην Κωνσταντινούπολη είναι ένας από τους μεγαλύτερους καθεδρικούς ναούς στον κόσμο και δεσπόζει εδώ και χιλιάδες χρόνια χτισμένη στην ευρωπαϊκή πλευρά των στενών του Βοσπόρου έχοντας φιλοξενήσει τρεις διαφορετικές θρησκείες ανά τους αιώνες.
Η Αγία Σοφία χτίστηκε για πρώτη φορά στην Κωνσταντινούπολη το 360 μ.Χ. και εγκαινιάστηκε από τον αυτοκράτορα Κωνσταντίνο Β΄.
Ο πρώτος ναός κατασκευάστηκε από ξύλο και κάηκε κατά τη διάρκεια διαφόρων εξεγέρσεων το 404 μ.Χ. Το 415 μ.Χ. ο αυτοκράτορας Θεοδόσιος Β΄ διέταξε την ανέγερσή της, αλλά δυστυχώς με τη Στάση του Νίκα το 532 μ.Χ., που προκάλεσε μεγάλες καταστροφές σε όλη την πόλη, η εκκλησία ισοπεδώθηκε για δεύτερη φορά.
Ποιο είναι όμως το μυστικό για τον τρόπο που χτίστηκε η Αγία Σοφία και έχει καταφέρει να στέκει αγέρωχη στο πέρασμα των αιώνων;
Η πολυετής επιστημονική έρευνα έδειξε ότι το υλικό υποδομής που χρησιμοποιήθηκε στον τρούλο της Αγίας Σοφίας είναι κατά 97% παρόμοιο με εκείνο που χρησιμοποιήθηκε στα ιστορικά κτήρια της Ρόδου και περιέχει ένα συστατικό που αντέχει στη φωτιά
Αυτό το οικοδομικό υλικό, ένα είδος πυρίμαχου τούβλου, είναι δώδεκα φορές πιο ελαφρύ από το κανονικό τούβλο και αντέχει στην ένταση που προκαλεί ο εγκέλαδος, γι’ αυτό και η Αγία Σοφία άντεξε 64 σεισμούς μέχρι 7,4 Ρίχτερ.
Δεσπόζοντας σε ύψος 50 μέτρων, με διάμετρο 40 μέτρα, το πιο εντυπωσιακό σημείο της Αγίας Σοφίας ήταν ο κεντρικός τρούλος της ή θόλος.
Η εκκλησία και ο τρούλος της σχεδιάστηκαν από τους αρχιτέκτονες Ανθέμιο και Ισίδωρο, αλλά –αντίθετα με τον θόλο του Πάνθεου στη Ρώμη, που δεν έπεσε ποτέ– ο τρούλος της Αγίας Σοφίας κατέρρευσε έπειτα από σεισμό το 558 μ.Χ. και ξαναχτίστηκε πιο ψηλά ακόμα, σε ύψος 56 μέτρων και οι τοίχοι του ναού ενισχύθηκαν.
Το βάρος του τρούλου υποστηρίζεται από ένα μεγάλο δίκτυο από μικρότερους τρούλους, στοές και τέσσερις εντυπωσιακές αψίδες. Μάλιστα, ο τρόπος στήριξής του σε τέσσερα τόξα αποτελεί ένα θαύμα μηχανικής, επίσης δίνει την εντύπωση ότι αιωρείται εξαιτίας των παραθύρων που βρίσκονται γύρω στη βάση του.
Ο σύγχρονος ιστορικός Προκόπιος είχε πει: «[...] δίνει την εντύπωση ότι είναι ένα κομμάτι ουρανού που κρέμεται στη γη».
