Τις πρώτες πρωινές ώρες της 2ας Μαΐου 1919 φάνηκαν στον ορίζοντα του Ερμαίου Κόλπου τα πλοία που μετέφεραν τα ελληνικά στρατεύματα στη γη της Ιωνίας, στα χώματα της Μικράς Ασίας, κατόπιν εντολής του Ανωτάτου Συμμαχικού Συμβουλίου.
Την ημέρα εκείνη της Πρωτομαγιάς τίποτε δεν πρόδιδε για αυτό που θα ακολουθούσε τις μεσημβρινές ώρες ‒ βλέπετε, οι Έλληνες δεν είχαν υπολογίσει τους παλικαρισμούς των Τούρκων.
Γύρω στις 7:30 π.μ. τα μεταγωγικά σκάφη εισήλθαν στο λιμένα της Σμύρνης. Το υπερωκεάνιο «Πατρίς» ήταν το πρώτο που πλεύρισε στην προκυμαία, μετά ακολούθησαν και τα άλλα πλοία. Στο κατάστρωμά τους, στη γέφυρά τους, ακόμα και στα κατάρτια τους ήταν σκαρφαλωμένοι Έλληνες στρατιώτες.
Από τα 18 ελληνικά οπλιταγωγά πλοία, που πλησίασαν την προκυμαία, άρχισε η αποβίβαση σε ταχύτατους ρυθμούς. Μέσα σε μια ώρα, δηλαδή μέχρι τις 08:30, είχαν αποβιβαστεί 2 Συντάγματα Πεζικού και άρχισε η αποβίβαση των Ευζώνων, όπου μόλις κατέβηκαν μπήκαν στον σχηματισμό για να γίνει η παρέλαση.
Όλο το λιμάνι ήταν γεμάτο σημαίες, χαρούμενα πρόσωπα και εύθυμα τραγούδια ‒ υμνούσαν την πολυπόθητη απελευθέρωση της χιλιοματωμένης από τους Τούρκους Σμύρνης.
Τουρκική ενέδρα
Κανείς δεν είχε προβλέψει τη μανία των Τούρκων, κανείς δεν περίμενε ότι θα τρύπωναν ανάμεσα στο πλήθος και τι θα επακολουθούσε.
Γύρω στις 10:30 π.μ. και ενώ οι σχηματισμοί των στρατιωτών άρχισαν να παρελαύνουν στην παραλία μπροστά σε ένα πλήθος που κραύγαζε από χαρά, άρχισαν οι πρώτοι πυροβολισμοί.
Στην αρχή τούς εξέλαβαν ως πυροβολισμούς χαράς.
Γρήγορα έγινε αντιληπτό περί τίνος επρόκειτο και ο μέραρχος έδωσε διαταγή στο σύνταγμα των Ευζώνων να δράσει αμέσως και να επιβάλει την τάξη.
Οι μπαρουτοκαπνισμένοι τσολιάδες, χωρίς δεύτερη σκέψη, τίμησαν τον θρύλο τους. Επιτέθηκαν εναντίον των Τούρκων, τους εγκλώβισαν μέσα στους χώρους του Διοικητηρίου και τους συνέλαβαν όλους αιχμαλώτους.
Μεταξύ των συλληφθέντων ήταν ο στρατιωτικός διοικητής της Σμύρνης Ναδίρ Πασάς, 2 στρατηγοί, 28 ανώτατοι αξιωματικοί, 123 κατώτεροι, 540 οπλίτες και περίπου 2.000 άτακτοι ένοπλοι.
Όλοι οδηγήθηκαν στο πλοίο «ΠΑΤΡΙΣ» μέχρι νεωτέρας διαταγής. Οι απώλειες των Ελλήνων ήταν: 2 νεκροί και 34 στρατιώτες τραυματίες.
Αν και οι επιθέσεις από τους Τούρκους συνεχίστηκαν, δεν στάθηκαν ικανές να επισκιάσουν το εορταστικό κλίμα που επικρατούσε τότε στη Σμύρνη. Μέχρι το μεσημέρι της ίδιας ημέρας η τάξη είχε αποκατασταθεί στην πόλη, ο ελληνικός στρατός είχε εγκατασταθεί στους προκαθορισμένους χώρους, ώστε η παρουσία του στη Σμύρνη να είναι πλέον γεγονός.
Για τους Έλληνες Μικρασιάτες το όνειρο της λύτρωσης των αλησμόνητων πατρίδων φαίνεται να γίνεται πραγματικότητα! Δεν ήξεραν, όμως, ότι το όνειρο θα κρατούσε λίγο και θα μετατρεπόταν σε κάτι παραπάνω από εφιάλτη…
