Όταν, στα μέσα του περασμένου Ιουλίου, ο πρωθυπουργός της Γαλλίας, Φρανσουά Μπαϊρού, παρουσίασε τους βασικούς άξονες του κρατικού προϋπολογισμού για το 2026, συνόδευσε τις εξαγγελίες του με το σύνθημα «Η στιγμή της αλήθειας». Aυτό αποδεικνύεται ακριβές, καθώς ο συγκεκριμένος προϋπολογισμός –που προβλέπει εξοικονόμηση 44 δισ. ευρώ, με στόχο τη μείωση του ελλείμματος στο 4,6% του ΑΕΠ από το φετινό 5,8%– δεν αφορά μόνο τη δημοσιονομική εξυγίανση της χώρας αλλά και τη δική του πολιτική επιβίωση.
Το σχέδιο περιλαμβάνει σκληρά μέτρα λιτότητας, μεταξύ των οποίων πάγωμα ή περικοπές δαπανών, κατάργηση θέσεων στο Δημόσιο, παράταση της εισφοράς αλληλεγγύης για τα υψηλά εισοδήματα και θέσπιση νέας συνεισφοράς κ.λπ. Και τελικά, προχθές, ο Γάλλος πρωθυπουργός μίλησε για μια επιλογή μεταξύ «χάους και ευθύνης» και ζήτησε ψήφο εμπιστοσύνης στις 8 Σεπτεμβρίου από την Εθνοσυνέλευση.
Μέχρι τέλους
Παρά την αρχική αμηχανία που προκάλεσε στον Εμανουέλ Μακρόν η πρωθυπουργική πρωτοβουλία, εν συνεχεία υπήρξε σύμπλευση μεταξύ τους. «Είναι μια ψήφος διαύγειας και υπευθυνότητας. Δεν πρέπει να είμαστε ούτε σε άρνηση ούτε σε καταστροφισμό», υπογράμμισε χθες ο Γάλλος πρόεδρος κατά τη διάρκεια της συνεδρίασης του Υπουργικού Συμβουλίου.
Ο ίδιος προσπάθησε –με το βλέμμα στα κόμματα της αντιπολίτευσης– να υποστηρίξει ότι η ψηφοφορία της 8ης Σεπτεμβρίου αποτελεί «ψήφο επί της κατάστασης και των αρχών, όχι επί του προϋπολογισμού», κάτι που, όπως πρόσθεσε, δίνει τη δυνατότητα για διαπραγματεύσεις στη συνέχεια.
Παρά τα «στρογγυλέματα» του Μακρόν, η κίνηση του Μπαϊρού αποτελεί ρίσκο που τον καθιστά υποψήφιο… πρώην πρωθυπουργό, μετά τον Μισέλ Μπαρνιέ που ανατράπηκε τον περασμένο Δεκέμβριο. Ετσι, όλα δείχνουν ότι θα υπάρξει για δεύτερη φορά πτώση κυβέρνησης που σχηματίστηκε μετά τις πρόωρες βουλευτικές εκλογές του καλοκαιριού του 2024, μια και τόσο τα κόμματα της Αριστεράς όσο και η Ακροδεξιά έχουν εκδηλώσει την πρόθεσή τους να τον καταψηφίσουν.
Προφανώς, η πολιτική αβεβαιότητα επιτείνει την οικονομική αναταραχή. Οι αγορές ήδη στέλνουν προειδοποιητικά μηνύματα: οι μετοχές υποχωρούν, οι αποδόσεις των ομολόγων εκτινάσσονται, ενώ το κόστος δανεισμού αγγίζει τα υψηλότερα επίπεδα από το 2011. Η δε αποστροφή του Γάλλου υπουργού Οικονομικών, Ερίκ Λομπάρντ, ότι μπορεί η Γαλλία να χρειαστεί βοήθεια από το ΔΝΤ, παρότι επιχειρήθηκε να «μαζευτεί», αύξησε περισσότερο την ανησυχία.
Εάν η κυβέρνηση Μπαϊρού καταρρεύσει, η επόμενη κίνηση ανήκει στον Εμανουέλ Μακρόν, ο οποίος φαίνεται ότι έχει τουλάχιστον τρία σενάρια –σύμφωνα με το Politico– που μπορεί να ακολουθήσει:
1. Να διορίσει νέο πρωθυπουργό. Αλλά το ερώτημα είναι ποιον. Διότι εάν μετά τους Μπαρνιέ και Μπαϊρού ορίσει και πάλι κεντρώο –επιχειρώντας να ενισχύσει τον ιδεολογικοπολιτικό χώρο από τον οποίο προέρχεται ο ίδιος ο Μακρόν– θα πρόκειται για το λεγόμενο… τρις εξαμαρτείν ουκ ανδρός σοφού. Ενα από τα πιθανά ονόματα είναι του συντηρητικού αλλά στενού συνεργάτη του Γάλλου προέδρου, του υπουργού Ενόπλων Δυνάμεων, Σεμπαστιάν Λεκορνί. Ενώ σε διεθνή μέσα γράφτηκε και το όνομα του πρώην σοσιαλιστή πρωθυπουργού, Μπερνάρ Καζνέβ.
2. Να προκηρύξει εκ νέου εκλογές, άποψη που συμμερίζονται 6 στους 10 Γάλλους, σύμφωνα με δημοσκόπηση (LCI TV). Ωστόσο, εκτιμάται ότι είναι δύσκολο να αλλάξουν οι κοινοβουλευτικοί συσχετισμοί στη χώρα, καθώς έχουν διαμορφωθεί τρία σχεδόν ισοδύναμα πολιτικά μπλοκ: Αριστερά, Δεξιά, Ακροδεξιά. Η ανησυχία στο Μέγαρο των Ηλυσίων είναι ότι πιθανές νέες εκλογές θα ενδυναμώσουν ακόμα περισσότερο την ακροδεξιά Εθνική Συσπείρωση της Μαρίν Λεπέν.
3. Το πιο ακραίο σενάριο προβλέπει την παραίτηση του Εμανουέλ Μακρόν. Παρότι ο ίδιος το έχει διαψεύσει κατηγορηματικά, ορισμένοι πολιτικοί αντίπαλοί του επιμένουν για αυτό. Μάλιστα, ο Ζαν-Λικ Μελανσόν αναμένεται να φέρει πρόταση για την απομάκρυνση του Γάλλου προέδρου, αν και δεν διαθέτει τις απαιτούμενες ψήφους για να τον αποπέμψει. Ο κ. Μακρόν δεν μπορεί να είναι υποψήφιος το 2027, αλλά θα μπορούσε να διεκδικήσει την προεδρία το 2032. Ως εκ τούτου, μια πρόωρη παραίτηση θα έθετε σε κίνδυνο την πολιτική παρακαταθήκη του.
Υπαρξιακό... χάος
Οπωσδήποτε, η Γαλλία βρίσκεται ενόψει μιας δεύτερης κατάρρευσης κυβέρνησης μέσα σε μόλις έναν χρόνο από τις τελευταίες βουλευτικές εκλογές. Κάτι που, σύμφωνα με διεθνείς αναλυτές, σηματοδοτεί μια βαθύτερη κρίση πολιτικής στο γαλλικό σύστημα διακυβέρνησης που μοιάζει πλέον παγιδευμένο σε μόνιμο κατακερματισμό. Η εικόνα γίνεται ακόμη πιο δραματική αν ληφθεί υπόψη το διεθνές πλαίσιο, οι πόλεμοι (Ουκρανία, Γάζα), οι κρίσεις, οι διεθνείς ανακατατάξεις και φυσικά η πορεία που αναζητά η ΕΕ με το Παρίσι να έχει κομβικό ρόλο σε αυτή.
Στο σταυροδρόμι μεταξύ «παράλυσης και μεταρρύθμισης», το ζητούμενο είναι αν ο Μακρόν θα καταφέρει να κρατήσει όρθια την Πέμπτη Γαλλική Δημοκρατία ή αν θα μείνει στην ιστορία ως ο πρόεδρος που είδε τη χώρα του να παραλύει εν μέσω της πιο κρίσιμης διεθνούς συγκυρίας.
