Η νίκη και άνοδος στην εξουσία του συνασπισμού τριών κεντροδεξιών και ακροδεξιών κομμάτων στην Ιταλία, ανατρέποντας τα προγνωστικά και φέρνοντας στην πρωθυπουργία μια γυναίκα, ήταν η αρχή των αλλαγών σε άλλες δύο χώρες της Ε.Ε. χωρίς διέξοδο. Στην Ισπανία οι πλατείες κατακλύστηκαν το περασμένο Σαββατοκύριακο από διαδηλωτές όχι για το Ισραήλ και την Παλαιστίνη, αλλά εναντίον του Πέδρο Σάντσεθ.
Στην Πορτογαλία μια άλλη εικόνα που –λες σε ρυθμό φάντο– οδηγούσε σε παραίτηση τον πανίσχυρο σοσιαλιστή πρωθυπουργό Αντόνιο Κόστα, για διαφθορά του ίδιου, τριών υπουργών και δύο ανώτατων λειτουργών με αφορμή παράνομες εξορύξεις λιθίου και εκμετάλλευσης πράσινου υδρογόνου. Στην περίπτωση αυτήν, η πορτογαλική δημοκρατία δοκιμάστηκε, καθώς οι μυστικές υπηρεσίες παραδέχθηκαν λάθος στο όνομα του παρακολουθούμενου Αντόνιο Κόστα με αυτό του υπουργού Οικονομικών!
Στο μεταξύ, η παραίτηση είχε γίνει δεκτή από τον πρόεδρο Σόουζα, ο οποίος προκήρυξε εκλογές στις 10 Μαρτίου 2024. Στην Ιταλία οι πλατείες γνώρισαν παλιές δόξες, με χιλιάδες κόσμου να διαμαρτύρονται για τα οικονομικά μέτρα της κυβέρνησης της Τζιόρτζια Μελόνι.
Ο προϋπολογισμός πηγαίνει κι έρχεται από υπουργικά γραφεία στις επιτροπές των κομμάτων. Παρ’ όλα αυτά η προσοχή των αριστερών συνδικαλιστικών οργανώσεων πέρασε στην εξαγγελία της Μελόνι ότι από τις προσεχείς εκλογές ο πρωθυπουργός θα εκλέγεται από τον λαό! Οι διαβουλεύσεις άρχισαν με τους σοσιαλδημοκράτες και τα «Πέντε Αστέρια» να συμπλέουν απέναντι στα κόμματα της Κεντροδεξιάς.
Ο γενικός, λοιπόν, ξεσηκωμός στη Νότια Ευρώπη βρίσκει την κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας να παραμένει ισχυρή στην Ευρώπη, με την αντιπολίτευση στα όρια του διχασμού και της αποσύνθεσης. Κυρίως στον ΣΥΡΙΖΑ, με νέα κόμματα έτοιμα να βγουν στις επάλξεις διεκδικώντας χώρο στο πολιτικό σκηνικό, αρχής γενομένης από τις ευρωεκλογές.
Στην Ισπανία ο Σάντσεθ παρουσιάζει τη σύνθεση της κυβέρνησής του –που θα έχει τη στήριξη των αυτονομιστών– που συμφώνησαν με συμβόλαιο τη στήριξή τους σε αντάλλαγμα των καταδικασμένων στην Καταλανία με αμνηστία και αποφυλάκιση όλων των πρωταιτίων των επεισοδίων στη Βαρκελώνη πριν από δύο χρόνια.
Την αντισυνταγματικότητα της συμφωνίας μελετούν 122 δικαστές στο Λουξεμβούργο, με προσφυγή του Λαϊκού Κόμματος, νικητή των εκλογών του καλοκαιριού. Ως χρόνος παραμονής στην εξουσία του Σάντσεθ, σύμφωνα με το Λαϊκό Κόμμα, υπολογίζονται οι τρεις μήνες και με τις ευρωεκλογές του Ιουνίου οι σοσιαλιστές θα έχουν πάλι συμμάχους τους Podemos με την επονομασία Σουμάρ, ενώ οι αυτονομιστές απειλούν με αποχή εάν δεν έχει επιτευχθεί η αμνηστία.
Ο Αντόνιο Κόστα, όπως συζητείται στις Βρυξέλλες, χάνει την κούρσα διεκδίκησης της προεδρίας του Συμβουλίου, αντί του Σαρλ Μισέλ. Ολα θα ξεκαθαρίσουν μέχρι τον Δεκέμβριο στην τελευταία του έτους συνεδρίαση της Συνόδου Κορυφής των 27 ηγετών της Ε.Ε. Να υπενθυμίσουμε ότι η γερμανική ηγεσία διεμήνυσε στις Βρυξέλλες ότι η θέση του/της προέδρου της Κομισιόν θα είναι του Σοσιαλιστικού Κόμματος – προφανώς με γερμανική πρόταση.
Για την προεδρία του Συμβουλίου, εφόσον οριστικοποιηθεί η πιο πάνω πρόταση, ο επικεφαλής πρέπει να είναι νυν ή πρώην πρωθυπουργός και με πρόταση ενός εκ των είκοσι έξι υπολοίπων προέδρων, προερχόμενος από το Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα. Συμφωνία κυρίων που επικρατεί από το 2004 και μετέπειτα, όπως ζήτησε η Άνγκελα Μέρκελ μέσω του τότε προέδρου του Κοινοβουλίου Χανς Γκερντ Πέτερινγκ.
Την ίδια περίοδο, ανοίγουν και οι πόρτες διεκδίκησης της προεδρίας, η οποία, όπως και το 2019, θα πραγματοποιηθεί με σταυρό προτίμησης στο Ευρωκοινοβούλιο μετά το ντιμπέιτ ανάμεσα στους υποψηφίους. Υπενθυμίζουμε ότι οι Ιταλοί είχαν προτείνει τη λεγόμενη «Λίστα Τσίπρα», τη σθεναρή στήριξη της οποίας είχε ο Ελληνας πρώην πρωθυπουργός από την αρχισυντάκτρια της «Ρεπούμπλικα» κυρίας Ρινάλντι. Η τελευταία, στη συνέχεια, ήταν η μοναδική που εξελέγη από τη λίστα ευρωβουλευτής.
Στις προετοιμασίες που γίνονται στις Βρυξέλλες για τη μάχη των πολιτικών ομάδων των εκλογών του Ιουνίου, τα βλέμματα είναι στραμμένα στην Ελλάδα, την Πολωνία, την Ουγγαρία, την Πορτογαλία, την Ισπανία και την Ιταλία.
Πολλά θα κριθούν από το αποτέλεσμα στα κράτη-μέλη, με τα ποσοστά και τον αριθμό των ευρωβουλευτών που θα εκλεγούν, για τον σχηματισμό δυνάμεων στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Το Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα, πρώτο επί πολλά χρόνια, κυριαρχεί στα προγνωστικά.
Όμως οι αλλαγές στα όργανα, προεδρείο, γραμματείες και Μπιουρό, ήτοι τους επικεφαλής των πολιτικών ομάδων και τους αντιπροέδρους, προδίδουν σκληρές αναμετρήσεις, με σοσιαλδημοκράτες, πράσινους και φιλελεύθερους να διεκδικούν την πλειοψηφία από το Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα. Μεγάλος κίνδυνος ανατροπών η άνοδος των κομμάτων της Ακροδεξιάς σε πολλά κράτη-μέλη.
Μελόνι με τους ανεξάρτητους και Μακρόν με τις κεντρώες δυνάμεις και τους μη εγγεγραμμένους θα είναι τα αναχώματα στα σχέδια των πρωτοπόρων και φυσικά πάνω απ’ όλους τις ακροδεξιές παρατάξεις, με Λεπέν επικεφαλής και τον Όρμπαν να δέχεται πιέσεις επιστροφής πάλι, μετά τις εκλογές, στην ομάδα του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος.
Η Πολωνία, με τον Τουσκ νικητή και πρωθυπουργό, ξαναγυρίζει στο ΕΛΚ ενώ ο Φεϊχό στην Ισπανία ετοιμάζει ομάδα πανίσχυρη με έμπειρα παλαιά και νέα στελέχη, διεκδικώντας θεσμικούς ρόλους στην κεντρική εξουσία. Το αίνιγμα Μελόνι δίνει βέβαια την προεδρία του κόμματός της στους ανεξάρτητους συντηρητικούς, και από τις νυν 4 έδρες να περνάνε στις 25-28 τον Ιούνιο 2024.
Έτσι τουλάχιστον διαγράφουν οι πρόσφατες δημοσκοπήσεις με το 30% αντί 4% των προηγούμενων ευρωεκλογών. Χαμηλή πτήση για τα δύο κόμματα της συγκυβέρνησης Φόρτσα Ιτάλια και Λέγκα του Σαλβίνι, προσγειωμένα στο 8% και 7% αντιστοίχως.
*Ο Μανώλης Μαυρομμάτης είναι πρώην ευρωβουλευτής της Ν.Δ. και ειδικός σύμβουλος στην Κομισιόν με επίτροπο την Κρισταλίνα Γκεοργκίεβα νυν πρόεδρο του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου.
