Σαν σήμερα, 11 Οκτωβρίου 1971, κυκλοφόρησε το «Imagine» του John Lennon, ένα τραγούδι που δεν έμεινε απλώς στην ιστορία της μουσικής έγινε προσευχή για έναν κόσμο χωρίς πόλεμο, χωρίς εγωισμούς, χωρίς «εμάς και αυτούς». Ένα τραγούδι που γράφτηκε στο λευκό πιάνο ενός ανθρώπου που, λίγα χρόνια μετά, θα έπεφτε θύμα του ίδιου του κόσμου που ονειρεύτηκε ειρηνικό.
Το «Imagine» γράφτηκε στο Tittenhurst Park, το κτήμα του Lennon στην Αγγλία. Ο ίδιος καθόταν στο λευκό Steinway πιάνο, ενώ δίπλα του βρισκόταν η Yoko Ono, η γυναίκα που αποτέλεσε τη μεγαλύτερη πηγή έμπνευσής του. Ήταν Μάιος του 1971 όταν ξεκίνησαν οι ηχογραφήσεις στο προσωπικό τους στούντιο, με τον Phil Spector στην παραγωγή και τη συμμετοχή των μουσικών Klaus Voormann, Alan White και Nicky Hopkins.
Το αποτέλεσμα ήταν ένα κομμάτι λιτό αλλά συγκλονιστικό. Χωρίς εντυπωσιακές ενορχηστρώσεις, χωρίς φωνητικές επιδείξεις — μόνο ένα πιάνο και μια φωνή που ψιθυρίζει την πιο απλή, και ίσως την πιο αδύνατη, επιθυμία: «Imagine all the people, living life in peace».
Η Yoko Ono πίσω από το... όραμα
Για δεκαετίες το τραγούδι θεωρούνταν αποκλειστικά δημιούργημα του Lennon. Όμως, η αλήθεια είναι πως η Yoko Ono είχε καθοριστικό ρόλο. Στην ποιητική της συλλογή Grapefruit του 1964, περιέχονται φράσεις και ιδέες που αποτέλεσαν τον θεμέλιο λίθο του τραγουδιού. «Φαντάσου τα σύννεφα να στάζουν, φαντάσου έναν κόσμο χωρίς σύνορα» έγραφε τότε.
Αργότερα, ο Lennon ομολόγησε πως μεγάλο μέρος των στίχων οφείλεται σε εκείνη, λέγοντας χαρακτηριστικά: «Η Yoko έπρεπε να είναι συνδημιουργός. Εκείνη με ενέπνευσε, αλλά τότε δεν είχα το θάρρος να το παραδεχτώ».
Χρειάστηκε να περάσουν 46 χρόνια, μέχρι το 2017, για να αναγνωριστεί επίσημα η συμβολή της Ono στη σύνθεση του τραγουδιού — μια καθυστερημένη δικαίωση, όχι μόνο για εκείνη, αλλά και για όλες τις γυναίκες που η ιστορία έχει αφήσει στη σκιά των αντρικών επιτευγμάτων.
Ένα τραγούδι παγκόσμιο σύμβολο
Το «Imagine» έγινε αμέσως επιτυχία, αλλά πάνω απ’ όλα έγινε σύμβολο. Ακούστηκε σε διαδηλώσεις υπέρ της ειρήνης, σε τελετές, σε συναυλίες για φιλανθρωπικούς σκοπούς, ακόμη και σε στιγμές πένθους παγκόσμιας εμβέλειας.
Το περιοδικό Rolling Stone το κατέταξε τρίτο ανάμεσα στα «500 καλύτερα τραγούδια όλων των εποχών», ενώ ο πρώην πρόεδρος των ΗΠΑ Jimmy Carter το χαρακτήρισε «το τραγούδι που γνωρίζει περισσότερος κόσμος από οποιονδήποτε εθνικό ύμνο».
Παρότι κάποιοι κατηγόρησαν τον Lennon για ουτοπικό ρομαντισμό, το μήνυμα του τραγουδιού δεν ήταν αφέλεια... ήταν πρόκληση. Μια υπενθύμιση ότι η ειρήνη δεν είναι δεδομένη, ότι απαιτεί πρώτα να φανταστούμε πως είναι εφικτή.
Περισσότερο από μισό αιώνα μετά, το «Imagine» εξακολουθεί να αγγίζει γενιές ολόκληρες. Σε έναν κόσμο όπου τα σύνορα, οι θρησκείες και οι ανισότητες μοιάζουν ξανά να φουντώνουν, οι στίχοι του Lennon ακούγονται σαν επίκαιρη προφητεία: «Imagine no possessions, I wonder if you can…»
Η μουσική ιστορία έχει λίγα τραγούδια που έγιναν τόσο πανανθρώπινα. Το τραγούδι δεν ζητά να πιστέψεις σε κάτι μεταφυσικό, αλλά να πιστέψεις στους ανθρώπους. Να ονειρευτείς, έστω για τρία λεπτά, πως ο κόσμος μπορεί να αλλάξει αν απλώς τον φανταστούμε αλλιώς.
Και ίσως αυτός να είναι ο λόγος που, κάθε φορά που ακούγεται το «Imagine», ακόμη κι αν δεν αλλάζει ο κόσμος, κάτι αλλάζει μέσα μας.
