Σαν σήμερα, η ελληνική Ιστορία δείχνει πως ο Ιούλιος δεν ήταν απλώς μήνας διακοπών – ήταν και μήνας αποφάσεων, επεκτάσεων, διχασμών και καύσωνα. Από τη Θεσσαλία του 1881 μέχρι τον αμείλικτο ήλιο του 1998, η 2α Ιουλίου κουβαλά γεγονότα που άφησαν βαθύ αποτύπωμα στον χάρτη και στο σώμα της Ελλάδας.
2 Ιουλίου 1881 – Η Θεσσαλία γίνεται ελληνική
Ήταν 2 Ιουλίου 1881 όταν κυρώθηκε η Συνθήκη της Κωνσταντινούπολης, με την οποία η Οθωμανική Αυτοκρατορία αναγνώρισε την ενσωμάτωση της Θεσσαλίας και μέρους της Ηπείρου (περιοχή Άρτας) στο ελληνικό κράτος. Ήταν η πρώτη σημαντική εδαφική διεύρυνση του νεοελληνικού κράτους μετά την Επανάσταση του 1821.
Η συνθήκη δεν υπογράφηκε εύκολα. Ήταν αποτέλεσμα έντονων διπλωματικών ζυμώσεων, κυρίως από τη Γαλλία και τη Μεγάλη Βρετανία, οι οποίες επιθυμούσαν τη σταδιακή συρρίκνωση της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας στα Βαλκάνια. Η Ελασσόνα, παρά τις ελληνικές επιδιώξεις, εξαιρέθηκε την τελευταία στιγμή μετά από επιμονή της Υψηλής Πύλης – και παραμένει σύνορο έως το 1912.
Η ενσωμάτωση της Θεσσαλίας σηματοδότησε ένα νέο κεφάλαιο για την αγροτική οικονομία της Ελλάδας, αλλά και την έναρξη έντονων κοινωνικών εντάσεων λόγω του καθεστώτος των τσιφλικιών. Ο αγώνας των κολίγων δεν τελείωσε με την απελευθέρωση – ίσα ίσα, μόλις άρχιζε.
2 Ιουλίου 1917 – Η Ελλάδα στον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο
Σαν σήμερα το 1917, η Ελλάδα εγκαταλείπει την επίσημη ουδετερότητα και εισέρχεται στον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο στο πλευρό της Αντάντ (Γαλλία, Βρετανία, Ρωσία). Ο πρωθυπουργός Ελευθέριος Βενιζέλος, ο οποίος είχε επιστρέψει στην εξουσία μετά την αναγκαστική αποχώρηση του βασιλιά Κωνσταντίνου, ευθυγραμμίζει τη χώρα με τις δυτικές δυνάμεις.
Η απόφαση δεν ήταν ούτε εύκολη ούτε αναίμακτη. Είχε προηγηθεί ο Εθνικός Διχασμός, με δύο κυβερνήσεις – μία στην Αθήνα υπό τον βασιλιά και μία στη Θεσσαλονίκη υπό τον Βενιζέλο. Η επέμβαση των Συμμάχων και ο αποκλεισμός της πρωτεύουσας ανάγκασαν τελικά τον βασιλιά να εξοριστεί και τον Βενιζέλο να αναλάβει ολοκληρωτικά.
Η είσοδος της Ελλάδας στον πόλεμο οδήγησε σε επιστράτευση, μάχες στο Μακεδονικό Μέτωπο και τελικά στην παρουσία της χώρας στο τραπέζι των νικητών. Ήταν η αρχή μιας νέας περιόδου: της Μεγάλης Ιδέας, που κορυφώθηκε με τη Μικρασιατική Εκστρατεία και κατέληξε στην Καταστροφή του 1922. Η 2α Ιουλίου του ’17 ήταν λοιπόν και αρχή και προειδοποίηση.
2 Ιουλίου 1998 – Καύσωνας-ρεκόρ χωρίς ανακούφιση
Το ημερολόγιο έγραφε 2 Ιουλίου 1998 όταν στα Κύθηρα καταγράφηκε ένα εντυπωσιακό μετεωρολογικό φαινόμενο: η θερμοκρασία δεν έπεσε κάτω από τους 37 °C ούτε τη νύχτα, σημειώνοντας την υψηλότερη ελάχιστη θερμοκρασία στην ιστορία της χώρας.
Ήταν από τις σπάνιες φορές που ο καύσωνας δεν άφησε «ανάσα» ούτε μετά τη δύση του ήλιου – δημιουργώντας συνθήκες θερμικού στρες ακόμη και για υγιείς ανθρώπους.
Το κύμα καύσωνα διήρκεσε αρκετές ημέρες, με θερμοκρασίες που έθεταν σε σοβαρό κίνδυνο τη δημόσια υγεία και την ασφάλεια. Στην Αθήνα, τα νοσοκομεία τέθηκαν σε συναγερμό, καθώς καταγράφηκαν περιστατικά θερμοπληξίας, με τέσσερις ανθρώπους να νοσηλεύονται και έναν 48χρονο αγρότη στην Πάτρα να πέφτει σε κώμα λόγω της αφόρητης ζέστης.
Παρά τη ζέστη, η Πολιτεία ήταν περισσότερο προετοιμασμένη, σε σύγκριση με το τραγικό καλοκαίρι του 1987, όταν περισσότεροι από 1.300 άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους εξαιτίας παρατεταμένων θερμοκρασιών άνω των 44°C.
Συμπέρασμα
Η 2α Ιουλίου δεν είναι απλώς άλλη μια μέρα του καλοκαιριού. Είναι μια ημερομηνία σταθμός, όπου η Ελλάδα επέκτεινε σύνορα, πήρε γεωπολιτικές αποφάσεις και αντιμετώπισε τη φύση στα άκρα της. Από την προσάρτηση της Θεσσαλίας και την είσοδο στον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο και μέχρι τον ιδρωμένο ύπνο του 1998 η σημερινή μέρα μας θυμίζει ότι η Ιστορία δεν γράφεται μόνο σε χειμερινούς πολέμους και χιονισμένα οχυρά.
Κάποιες φορές, γράφεται και με ιδρώτα.
