Με τη χώρα να βρίσκεται σε πύρινο κλοιό και την Πυροσβεστική –συνεπικουρούμενη από την ΕΛΑΣ και τις Ενοπλες Δυνάμεις– να ξεπερνά τις δυνάμεις της για να προστατέψει τους πολίτες και τις περιουσίες τους, η συζήτηση ήδη περιστρέφεται γύρω από τις ευθύνες εκείνων που έπρεπε να έχουν παρέμβει προληπτικά, αλλά δεν το έπραξαν.
Γράφει η Ελευθερία Γεωργίου
Χαρακτηριστικό είναι το γεγονός ότι φέτος οι επιδοτήσεις των δήμων για καθαρισμούς είναι αυξημένοι κατά 36% σε σχέση με το 2021. «Φέτος έχουν διατεθεί από το υπουργείο Εσωτερικών, από τον Μάρτιο, 25 εκατ. ευρώ σε δήμους και συνδέσμους δήμων για να αντιμετωπίσουν θέματα της αντιπυρικής περιόδου έναντι 18,4 εκατ. ευρώ που ήταν μέχρι το 2021» εξήγησε ο πρώην αναπληρωτής υπουργός Εσωτερικών Στέλιος Πέτσας σημειώνοντας πως «όταν τελειώσει η αντιπυρική περίοδος θα έχουμε και πλήρη απολογισμό για το πού πήγαν αυτά τα χρήματα».
Σε ό,τι αφορά την επίμαχη περιοχή της Ανατολικής Αττικής «δόθηκαν από 180.000 ευρώ στον Δήμο Λαυρεωτικής και στον Δήμο Σαρωνικού, σε σχέση με τα 89.000 ευρώ και τα 82.000 ευρώ αντίστοιχα που είχαν δοθεί το 2021. Οσον αφορά το δάσος του Κουβαρά που εκτείνεται σε δύο δήμους, δόθηκαν 250.000 ευρώ από 150.000 ευρώ που είχαν δοθεί το 2021», διευκρίνισε ο βουλευτής Ανατολικής Αττικής της Νέας Δημοκρατίας με το εύλογο ερώτημα πλέον να είναι τι έγιναν αυτά τα χρήματα και αν αξιοποιήθηκαν για τους σκοπούς που προορίζονταν.
Φέτος υλοποιείται το Πρόγραμμα ANTINERO II. με στόχο να καθαριστούν καθαριστούν 65.000 στρέμματα. Ειδική πρόβλεψη έχει ληφθεί και για τους αρχαιολογικούς χώρους. Ωστόσο υπάρχουν δήμοι που δεν ανταποκρίνονται στις υποχρεώσεις τους περί προληπτικών καθαρισμών και προστασίας των αρχαιολογικών χώρων. Επίσης, υπάρχει ζήτημα για τον τρόπο με τον οποίο οι δήμοι αξιοποιούν τη χρηματοδότηση. Μεγάλο μέρος των οποίων κατευθύνεται σε προσλήψεις εποχικού προσωπικού χωρίς απτά αποτελέσματα, ενώ καθυστερήσεις εντοπίζονται και στην εκπόνηση ειδικών σχεδίων εκκένωσης από πλευράς τους.
Τα μεγάλα «αγκάθια»
Θα πρέπει να σημειωθεί πως οι δήμοι είναι επί της ουσίας υπεύθυνοι και για τα ιδιωτικά οικόπεδα εκτός των κοινοχρήστων χώρων. «Από πέρυσι έχει περάσει διάταξη όπου εάν οι δημότες δεν προχωρήσουν στον καθαρισμό των οικοπέδων τους, να μπορεί να μπει σε αυτά ο δήμος και να τα καθαρίσει» συμπλήρωσε ο κ. Πέτσας. Στη συνέχεια οι δήμοι επιβάλλουν τα σχετικά –τσουχτερά– πρόστιμα στους ιδιοκτήτες και ανακτούν τα κόστη που κατέβαλλαν για τους καθαρισμούς ενισχύοντας και τα ταμεία τους.
Το γεγονός όμως ότι βρισκόμαστε σε προεκλογική χρονιά φαίνεται πως έχει λειτουργήσει ανασταλτικά για πολλούς δήμους ενώ προβλήματα προκάλεσε και η καθυστερημένη χρηματοδότηση του υπουργείου Εσωτερικών μόλις τον Μάιο και με αυστηρές διαδικασίες που απαιτούσαν προετοιμασίες τουλάχιστον ενός μήνα. Οι «επιμελείς» δήμοι ρίχτηκαν στη μάχη κατά των χορταριών μόλις μετά τα μέσα Ιουνίου και λόγω των αυξημένων βροχοπτώσεων που δεν επέτρεπαν παρέμβαση νωρίτερα έστω από τις υπηρεσίες.
Σε περιοχές όπως οι δήμοι Σαρωνικού και Λαυρεωτικής, επιπρόσθετο πρόβλημα προκαλούν οι ανεξέλεγκτες μικρές χωματερές που δημιουργούνται από τη μια μέρα στην άλλη και λειτουργούν ως προσάναμμα σε περιπτώσεις φωτιάς. Πολλές από αυτές αποτελούνται από κλαδέματα που ασυνείδητοι αποθέτουν στα χωράφια. Τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης βρίθουν από φωτογραφίες τέτοιων χωματερών ενισχύοντας την επιχειρηματολογία εκείνων που κατηγορούν τις διοικήσεις για καταστροφική αδιαφορία.
Σύμφωνα μάλιστα με πληροφορίες είναι αρκετοί οι δήμοι που μέχρι και σήμερα δεν έχουν αξιοποιήσει τα χρήματα που έχουν λάβει από το υπουργείο Εσωτερικών έχοντας εγκαταλείψει τις γειτονιές στην τύχη τους.
Αιχμές από Βορίδη
Στο θέμα των ευθυνών της τοπικής αυτοδιοίκησης αναφέρθηκε και ο υπουργός Επικρατείας Μάκης Βορίδης. «Δεν έχουν τη δυνατότητα οι αποκεντρωμένες διοικήσεις να πάνε να δουν αν ο κάθε εργολάβος κάνει καλά τη δουλειά του. Εδώ, λοιπόν, υπάρχει και η ευθύνη ενός εκάστου εκ των δημάρχων που κάνουν χρήση των κονδυλίων και των ποσών. Γι’ αυτό λέγεται αυτοδιοίκηση. Εμείς αλλάξαμε τη νομοθεσία και σε περιπτώσεις που δεν επιμελείται ο ιδιοκτήτης μπορεί να παρέμβει ο δήμος και δεν υπάρχει κανένα νομικό πρόβλημα εδώ. Αρα, διαμορφώσαμε το θεσμικό πλαίσιο, αλλά γεννώνται πάντοτε ζητήματα ελέγχου», τόνισε χαρακτηριστικά.
«Προτεραιότητά μας είναι η προστασία της ανθρώπινης ζωής. Για τις περιουσίες υπάρχουν και αποζημιωτικά πλαίσια, αλλά δεν μπορούμε να βάλουμε στο ζύγι την προστασία της ανθρώπινης ζωής. Η συζήτηση και η αποτίμηση δείχνει την προτεραιότητα που έχει πάρει πια η πολιτική προστασία», υπογράμμισε ο υπουργός Επικρατείας και σχετικά με τις κρίσιμες αλλαγές που έχουν γίνει ανέφερε πως το πρόβλημα είναι ότι υπάρχουν μεγάλες φωτιές σε πολύ δύσκολες συνθήκες. Κατόπιν γίνεται αποτίμηση προκειμένου να βελτιώνεται και η επιχειρησιακή αποτελεσματικότητα, αλλά πρέπει να πούμε ότι το 112 σώζει ζωές, ότι έχουμε και πιο άμεση και αποτελεσματική επέμβαση, περισσότερα διαθέσιμα μέσα και καλύτερο αποζημιωτικό πλαίσιο. «Ηδη από σήμερα έχει αρχίσει κι έχει κινητοποιηθεί ο μηχανισμός καταγραφής των ζημιών», σημείωσε.
«Στο κομμάτι της δασοπυρόσβεσης βρισκόμαστε σε πολύ καλύτερη κατάσταση σε σχέση με το 2019, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι η φιλοδοξία σταματάει. Προφανώς θα συνεχίσουμε να βελτιώνουμε τις συνθήκες της Πολιτικής Προστασίας. Αυτό θα γίνεται συνεχώς και θα βελτιώνεται κάθε χρόνο. Ενδεχομένως να πρέπει να ανοίξει και μία συζήτηση εδώ και με την Τοπική Αυτοδιοίκηση και με την Κεντρική Ενωση Δήμων Ελλάδος, να δούμε το πώς μπορούμε να ενισχύσουμε αποτελεσματικότερα την εποπτεία του κράτους πάνω στο θέμα της διαχείρισης των χρημάτων από την Αυτοδιοίκηση. Ωστόσο, δεν μπορούμε να φθάσουμε στο σημείο να αναιρέσουμε την Αυτοδιοίκηση που έχει κι αυτή τις δικές της ευθύνες», συμπλήρωσε ο κ. Βορίδης.
Εντονη αντιπαράθεση
Την ίδια ώρα μεγάλη κόντρα έχει ξεσπάσει, με την εμπλοκή του προέδρου της Κεντρικής Ενωσης Δήμων Ελλάδος (ΚΕΔΕ) στον οποίο αποδόθηκε ότι επιρρίπτει ευθύνες στους δήμους για τις πυρκαγιές. Οι φωτιές δεν ξεκίνησαν από περιοχές ευθύνης των δήμων, ανέφερε ο πρόεδρος της ΚΕΔΕ, Λάζαρος Κυρίζογλου, τονίζοντας παράλληλα την ανάγκη αλλαγής στρατηγικής για τις δασικές πυρκαγιές.
Ο κ. Κυρίζογλου υπογράμμισε ότι οι δήμοι είναι υπεύθυνοι για τον καθαρισμό και τις αποψιλώσεις των εντός σχεδίου οικοπέδων και πάρκων. Σημείωσε ότι όντως φέτος οι συμβάσεις για την πρόσληψη των εποχικών δασοπυροσβεστών έγιναν πεντάμηνες από τετράμηνες και καλό θα είναι να γίνουν εξάμηνες, με έναρξη από τον Μάιο, που ξεκινά η αντιπυρική περίοδος.
Ακόμη, χαρακτήρισε θετική εξέλιξη το γεγονός ότι φέτος υπήρξε αύξηση των σχετικών πόρων για τους καθαρισμούς και τις αποψιλώσεις. Τόνισε δε ότι οι δήμοι στη συντριπτική πλειονότητά τους προέβησαν σε καθαρισμούς για την περιοχή και τους χώρους ευθύνης τους. Υπογράμμισε, ωστόσο, ότι χρειάζεται άλλη φιλοσοφία και στρατηγική για τις δασικές πυρκαγιές. Πρέπει, όπως είπε, να γίνει στελέχωση της υποστελεχωμένης και αποδεκατισμένης Δασικής Υπηρεσίας, όπως επίσης και να ενισχυθεί με τον κατάλληλο και σύγχρονο εξοπλισμό.
