Η εξωτερικότητα (externality), ο οικονομικός όρος που περιγράφει ότι μια μεταβλητή δύναται να επηρεάσει μια κατάσταση θετικά ή αρνητικά, ακόμα και αν δεν σχετίζεται άμεσα μαζί της, φαίνεται να είναι ο όρος που αρμόζει στην κατάσταση με τις ρευστές σχέσεις Αθήνας- Άγκυρας.
Η μεταβλητή ονομάζεταιΕκρέμ Ιμάμογλου και η κατάσταση που επηρεάζει είναι η συνεδρίαση του ελληνοτουρκικού Ανώτατου Συμβουλίου Συνεργασίας (ΑΣΣ), η οποία, μετά τη σύλληψη και την προφυλάκιση του δημάρχου Κωνσταντινούπολης, μοιάζει να απομακρύνεται ή τουλάχιστον να «παγώνει» προσώρας.
Τη Δευτέρα 24 Μαρτίου, «Το Μανιφέστο» υπογράμμιζε ότι η υπόθεση Ιμάμογλου έχει τη δυναμική να επηρεάσει τις εξελίξεις στα Ελληνοτουρκικά. Όπερ και εγένετο από ελλαδικής πλευράς.
Η ημερομηνία διεξαγωγής του έκτου Ανώτατου Συμβουλίου Συνεργασίας (το πέμπτο πραγματοποιήθηκε τον Δεκέμβριο του 2023 στην Αθήνα, όπου υπογράφηκε η Διακήρυξη των Αθηνών) «σέρνεται» από τις αρχές του 2025. Αρχικώς, ήταν προγραμματισμένο να πραγματοποιηθεί τον περασμένο Ιανουάριο.
Στη συνέχεια αποφασίστηκε να διεξαχθεί μετά την άτυπη συνάντηση για το Κυπριακό στη Γενεύη. Ως μήνας διεξαγωγής του είχε κλειδώσει ο Απρίλιος και η τελική ημερομηνία (προς τα τέλη του μήνα) θα συνομολογούνταν από τους υπουργούς Εξωτερικών των δύο χωρών, Γιώργο Γεραπετρίτη και Χακάν Φιντάν, στη συνάντησή τους στην προσεχή Σύνοδο των υπουργών Εξωτερικών του ΝΑΤΟ.
Παρά τις διαδοχικές οχλήσεις της Αγκυρας στο έργο ηλεκτρικής διασύνδεσης Ελλάδας-Κύπρου, τις σωρηδόν παραβιάσεις των Εθνικών Χωρικών Υδάτων από το τουρκικό πολεμικό ναυτικό και την τουρκική ακτοφυλακή, τις (μειωμένες μεν) παραβιάσεις στον εθνικό εναέριο χώρο και τις παραβάσεις του FIR Αθηνών και τη σταθερή εις βάρος της αναθεωρητική ρητορική, η ελληνική πλευρά θεωρούσε σκόπιμο να πραγματοποιηθεί το ΑΣΣ.
Ωστόσο, η προφυλάκιση του δημάρχου Κωνσταντινούπολης λειτούργησε ως καταλύτης ή έδωσε στην Αθήνα μια καλή αφορμή για να κάνει ένα βήμα πίσω. Την ώρα που η πλειονότητα της διεθνούς κοινότητας (και ένα πολύ μεγάλο μέρος της τουρκικής κοινωνίας) αποκαλεί τον Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν «δικτάτορα», χαρακτηρίζει την υπόθεση Ιμάμογλου «πραξικόπημα» και κάνει λόγο για «δημοκρατική οπισθοδρόμηση», το ερώτημα για ποιον λόγο η ελληνική κυβέρνηση να τείνει χείρα βοηθείας στην τουρκική είναι αμιγώς ρητορικό.
«H θέση μας παραμένει αταλάντευτη και συνεπής. Ότι παραχωρήσεις στο κράτος δικαίου και τις πολιτικές ελευθερίες δεν μπορεί να γίνονται ανεκτές και οφείλονται πάντοτε πειστικές απαντήσεις για κάθε επικαλούμενη παραβίασή τους», σημείωσε ο κυβερνητικός εκπρόσωπος και υφυπουργός Παρά τω Πρωθυπουργώ, Παύλος Μαρινάκης. Και πρόσθεσε: «Υπό αυτές τις συνθήκες, καθίσταται δυσχερές, όπως αντιλαμβάνεστε, να οργανωθεί άμεσα στην Αγκυρα το Ανώτατο Συμβούλιο Συνεργασίας». Το μήνυμα είναι ότι το ΑΣΣ «παγώνει», όχι όμως ότι ματαιώνεται οριστικώς.
Παρασκηνιακά, έμπειροι πρέσβεις και διπλωματικοί αξιωματούχοι που έχουν ασχοληθεί με τα Ελληνοτουρκικά τόνιζαν ότι η προφυλάκιση Ιμάμογλου «ήταν μια ευκαιρία για την Ελλάδα να θέσει ζήτημα παραβίασης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στην Τουρκία. Αντιθέτως, αυτό είναι κάτι που πράττει η Άγκυρα για τη Θράκη, παρότι αφενός η αιτίαση είναι εντελώς ανυπόστατη και αφετέρου, παρόλο που η ίδια δεν έχει καμία αρμοδιότητα».
Χθες, ο Τούρκος υπουργός Εξωτερικών, Χακάν Φιντάν, επισκέφθηκε την Ουάσιγκτον προκειμένου να συναντήσει μια σειρά αξιωματούχων, περιλαμβανομένου του Αμερικανού ομολόγου του, Μάρκο Ρούμπιο. Η συνάντηση Ρούμπιο-Φιντάν πραγματοποιήθηκε το μεσημέρι της Τρίτης, λίγες μέρες μετά την τηλεφωνική επικοινωνία των προέδρων των δύο χωρών, Ντόναλντ Τραμπ και Ταγίπ Ερντογάν.
Σύμφωνα με τουρκικές διπλωματικές πηγές που επικαλέστηκε το Reuters, στο επίκεντρο της ατζέντας Φιντάν ήταν η άρση των κυρώσεων CAATSA, η διαδικασία επιστροφής της Τουρκίας στο πρόγραμμα F-35 (εκτός από αγοραστής ήταν και συμπαραγωγός) αλλά και ο ρόλος της χώρας στο Ουκρανικό με φόντο τις πρωτοβουλίες του προέδρου Τραμπ.
Τορπίλη στο τουρκολιβυκό
Την ίδια στιγμή, οι αρχές της Τρίπολης (μιας εκ των δύο κυβερνήσεων στη Λιβύη) μοιάζουν να παραβλέπουν το παράνομο και ανυπόστατο αποκαλούμενο «τουρκολιβυκό μνημόνιο», προκηρύσσοντας διεθνή διαγωνισμό για την εκμετάλλευση 22 θαλασσίων (και χερσαίων) «οικοπέδων» για υδρογονάνθρακες.
Το θετικό είναι ότι η Λιβύη σεβάστηκε τα απώτατα όρια της ελληνικής ΑΟΖ, ακολουθώντας τη μέση γραμμή ίσων αποστάσεων όπως αυτή αποτυπώνεται στον «νόμο Μανιάτη» (4001/2011), στον οποίο αναφέρεται ότι «ελλείψει συμφωνίας οριοθέτησης με γειτονικά κράτη των οποίων οι ακτές είναι παρακείμενες ή αντικείμενες με τις ελληνικές ακτές, το εξωτερικό όριο της υφαλοκρηπίδας και της αποκλειστικής οικονομικής ζώνης (αφ’ ης κηρυχθεί) είναι η μέση γραμμή, κάθε σημείο της οποίας απέχει ίση απόσταση από τα εγγύτερα σημεία των γραμμών βάσης (τόσο ηπειρωτικών όσο και νησιωτικών) από τις οποίες μετράται το εύρος της αιγιαλίτιδας ζώνης».
«Τώρα πια νομίζω ότι καταφέραμε και εν τοις πράγμασι, σε μεγάλο βαθμό, να ακυρώσουμε το τουρκολιβυκό μνημόνιο και καταφέραμε να προσαρμοστούν και οι Λίβυοι στο Διεθνές Δίκαιο και στο Δίκαιο της Θάλασσας», δήλωσε («Ναυτεμπορική») ο καθηγητής και ευρωβουλευτής του ΠΑΣΟΚ, Γιάννης Μανιάτης.
