Η Μέση Ανατολή, κοιτίδα των τριών μεγάλων μονοθεϊστικών θρησκειών, καθώς και η Βόρεια Αφρική, έχουν μετατραπεί τα τελευταία 75 χρόνια σε νεκροταφείο πολιτισμών και θρησκευτικών κοινοτήτων. Χριστιανοί και Εβραίοι, που κάποτε άνθιζαν σε αυτές τις περιοχές, έχουν σχεδόν εξαφανιστεί. Η εθνοκαθαρτική βία, οι διώξεις, η καταπίεση και η συστηματική περιθωριοποίησή τους έχουν οδηγήσει σε έναν αργό θάνατο των κοινοτήτων τους. Στη Μέση Ανατολή, οι Χριστιανοί σήμερα αντιπροσωπεύουν λιγότερο από 5% του πληθυσμού της, ενώ οι Εβραίοι έχουν εκτοπιστεί σχεδόν ολοκληρωτικά.
Καταρχάς, είναι σημαντικό να υπενθυμίσουμε τον όρο εθνοκάθαρση. Σύμφωνα με τον ΟΗΕ, είναι η συστηματική εκδίωξη ή μετακίνηση πληθυσμών με βία από μια περιοχή, με στόχο την αλλαγή της εθνοτικής ή θρησκευτικής σύνθεσης της περιοχής αυτής.
Στη Συρία, η χριστιανική κοινότητα μειώθηκε από 1,25 εκατομμύρια το 2011 σε περίπου 200.000 το 2025, κυρίως λόγω πολέμου, διώξεων από τζιχαντιστές και τοπικές ένοπλες ομάδες. Η εβραϊκή κοινότητα σχεδόν εξαφανίστηκε. Στο Ιράκ, οι Χριστιανοί Ασσύριοι μειώθηκαν από 1,5 εκατομμύριο το 2003 σε 200.000–300.000 σήμερα, καθώς υπέστησαν εκτοπισμούς και δολοφονίες, ενώ οι Εβραίοι εκδιώχθηκαν μαζικά από τη δεκαετία του 1950. Στην Αίγυπτο, οι Χριστιανοί Κόπτες, που αποτελούσαν το 20% του πληθυσμού μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, μειώθηκαν σε περίπου 10% σήμερα, αντιμετωπίζοντας συνεχείς επιθέσεις και περιορισμούς, ενώ οι Εβραίοι εκδιώχθηκαν σχεδόν ολοκληρωτικά μετά την επανάσταση του Νασερ το 1952.
Στην Τουρκία, οι μειονότητες υπέστησαν επίσης σημαντικές πιέσεις, ιδιαίτερα τη δεκαετία του 1950. Το 1955 σημειώθηκαν τα λεγόμενα «Σεπτεμβριανά», κατά τα οποία ελληνικές, αρμενικές και εβραϊκές περιουσίες στην Κωνσταντινούπολη και τη Σμύρνη λεηλατήθηκαν, εκκλησίες και σχολεία καταστράφηκαν και πολλοί κάτοικοι εκτοπίστηκαν ή τραυματίστηκαν. Αυτό οδήγησε σε μαζική φυγή των ελληνικών, αρμενικών και εβραϊκών κοινοτήτων στο εξωτερικό. Όσοι έμειναν βίωσαν κοινωνικό αποκλεισμό και αβεβαιότητα. Το γεγονός αυτό σηματοδότησε την αρχή μιας σταδιακής μείωσης της θρησκευτικής και εθνοτικής ποικιλότητας στην Τουρκία, η οποία συνεχίστηκε μέχρι σήμερα.
Στη Λιβύη και την Τυνησία, οι Χριστιανοί και οι Εβραίοι έχουν σχεδόν εξαφανιστεί λόγω βίας και κοινωνικού αποκλεισμού. Στην Τυνησία, οι Εβραίοι λόγου χάρη ήταν πάνω από 100.000 το 1950. Το 2025, δεν ξεπερνούν τους 1.500. Στο Ιράν, οι Χριστιανοί αποτελούν μια μειοψηφία με περιορισμένα δικαιώματα, ενώ οι Εβραίοι μειώθηκαν από περίπου 100.000 πριν από την Ισλαμική Επανάσταση του 1979 σε 10.000 σήμερα. Στη Γάζα και στη Δυτική Όχθη, οι Χριστιανοί αποτελούν λιγότερο από 1% του πληθυσμού.
Μοναδική εξαίρεση είναι το Ισραήλ, όπου Εβραίοι, Χριστιανοί και Μουσουλμάνοι ζουν με ασφάλεια και πλήρη θρησκευτικά και πολιτικά δικαιώματα. Οι μειονότητες έχουν εκπροσώπηση στη βουλή (10 Άραβες βουλευτές φερειπείν), ελευθερία λατρείας και προστασία από τον νόμο, ενώ οι Χριστιανοί ζουν σε κοινότητες όπως η Ναζαρέτ και η Ιερουσαλήμ.
Παρακάτω, ένας πίνακας με εκτιμώμενους αριθμούς Χριστιανών και Εβραίων από το 1950 μέχρι σήμερα σε χώρες της Μέσης Ανατολής και Βόρειας Αφρικής:
| Χώρα | Χριστιανοί 1950 | Χριστιανοί σήμερα | Εβραίοι 1950 | Εβραίοι σήμερα |
| Συρία | 1.200.000 | 200.000 | 30.000 | 100 |
| Ιράκ | 1.000.000 | 250.000 | 120.000 | 10 |
| Αίγυπτος | 1.200.000–1.500.000 | 1.000.000 | 75.000 | 6–10 |
| Τυνησία | 100.000 | 500–1.000 | 105.000 | 1.000 |
| Τουρκία | 300.000 | 120.000 | 80.000 | 15.000 |
| Ιράν | 100.000 | 25.000 | 100.000 | 10.000 |
| Λιβύη | 50.000 | 100–200 | 38.000 | 0–50 |
| Γάζα | 6.000 | <1.000 | 50 | 0 |
| Δυτική Όχθη | 15.000 | <1.000 | – | – |
Πρόκειται για εκτιμήσεις από: Central Intelligence Agency, The World Factbook (1950–2025 estimates)/ Pew Research Center, Religious Composition of Middle Eastern Countries (2010–2020)/ Institute for Middle East Studies, demographic studies on minorities/ World Religion Database/ Israeli Ministry of Foreign Affairs/The Philos Project/ Brilliantmaps.
Η Μέση Ανατολή και η Βόρεια Αφρική παρουσιάζουν λοιπόν μια θλιβερή εικόνα εξαφάνισης Χριστιανών και Εβραίων, λόγω συστηματικής βίας, διώξεων και εθνοκαθαρτικών πρακτικών. Οι μουσουλμανικές χώρες όχι μόνο απέτυχαν να προστατεύσουν τις μειονότητες, αλλά επεδίωξαν συχνά και την εξαφάνισή τους. Το Ισραήλ παραμένει η μοναδική χώρα όπου η δημοκρατία και η θρησκευτική ελευθερία επιτρέπουν στις μειονότητες να ζουν με ασφάλεια και αξιοπρέπεια. Ακόμα και σε χώρες του Περσικού Κόλπου, όπως τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, που συχνά θεωρούνται εξαιρέσεις λόγω οικονομικής ανάπτυξης και διεθνούς εικόνας, κυριαρχεί το Ισλάμ. Οι θρησκευτικές μειονότητες έχουν σαφώς λιγότερα δικαιώματα σε σχέση με τους μουσουλμάνους και δεν εκπροσωπούνται πολιτικά, ζώντας υπό περιορισμούς στην ελευθερία λατρείας και στην κοινωνική συμμετοχή.
Και όμως, σχεδόν κανείς δεν αναφέρεται σε αυτή την πραγματικότητα. Δεν υπάρχουν συλλαλητήρια, ούτε δημόσιες εκδηλώσεις ή ποστ στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης για αυτή τη συστηματική εθνοκάθαρση. Δεν φαίνεται να απασχολεί ιδιαίτερα τους λεγόμενους «ανθρωπιστές». Η διεθνής προσοχή επικεντρώνεται σε άλλες συγκρούσεις, όπως η κατάσταση στη Γάζα, αγνοώντας τη μακροχρόνια τραγωδία των μειονοτήτων που έχουν διωχθεί για δεκαετίες από τις μουσουλμανικές χώρες. Σε διαφορετική περίπτωση, όσοι προσπαθούν να μιλήσουν για αυτή την πραγματικότητα συχνά χαρακτηρίζονται «φασίστες».
