Ο Νίκος Δένδιας, υποψήφιος βουλευτής Νότιου Τομέα Β΄ Αθηνών με τη Νέα Δημοκρατία, γεννήθηκε στην Κέρκυρα και, προτού αναμιχθεί με την πολιτική, ήταν δικηγόρος. Το 2004 ήταν η χρονιά-σταθμός: εξελέγη πρώτη φορά βουλευτής και έκτοτε κατέλαβε θέσεις ευθύνης – με κορυφαία εκείνη του υπουργού Εξωτερικών μέχρι πριν από λίγες εβδομάδες, οπότε και έγιναν οι εκλογές του Μαΐου, που έδωσαν λαμπρή νίκη στη Νέα Δημοκρατία· νίκη που δεν αφήνει περιθώρια εφησυχασμού για την προσεχή Κυριακή, διότι όπως λέει στη συζήτησή μας «η χώρα πρέπει να παραμείνει σε αναπτυξιακή τροχιά και να διατηρήσει την ικανότητά της να διαχειρίζεται με αυτοπεποίθηση πάσης φύσεως προκλήσεις». Στην ερώτησή μας για τις σχέσεις της Ελλάδας με την Τουρκία –έπειτα και από τη νέα νίκη του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν– ο κ. Δένδιας απαντά πως «πρέπει να είμαστε έτοιμοι τόσο για το καλύτερο όσο και για το χειρότερο σενάριο».
Κύριε υπουργέ, ποιο είναι το διακύβευμα των εκλογών της 25ης Ιουνίου;
Το διακύβευμα των εκλογών της Κυριακής δεν μπορεί να είναι άλλο από το να παραμείνει η Ελλάδα σε αναπτυξιακή τροχιά και να διατηρήσει την ικανότητά της να διαχειρίζεται με αυτοπεποίθηση πάσης φύσεως προκλήσεις, όπως έπραξε και την τετραετία που πέρασε. Οπως επίσης το να συνεχίσει η χώρα να έχει λόγο και ρόλο στις εξελίξεις στην ευρύτερη περιοχή της, όπου η πολύπλοκη κατάσταση που διαμορφώνεται δεν επιτρέπει πειραματισμούς. Το διακύβευμα ακόμη είναι η συνέχιση των μεταρρυθμίσεων και η βελτίωση της καθημερινότητας των πολιτών, με έμφαση σε όσα δεν προλάβαμε, αλλά και κάνοντας βελτιώσεις όπου χρειάζεται, διδασκόμενοι από τα λάθη μας. Κρίσιμο στοιχείο είναι και η διατήρηση της κοινωνικής συνοχής, με την αντιμετώπιση των συνεπειών των εξωγενών κρίσεων, όπως η ακρίβεια στα τρόφιμα και η αύξηση των επιτοκίων, όπως ήδη πράξαμε, αλλά και όπως πρέπει να συνεχίσουμε να πράττουμε. Η Νέα Δημοκρατία είναι ένα μεγάλο λαϊκό κόμμα. Δεν έχει η Αριστερά το μονοπώλιο της καρδιάς. Για όλους αυτούς τους λόγους, άλλωστε, ζητάμε από τον ελληνικό λαό μία ισχυρή εντολή διακυβέρνησης στη Νέα Δημοκρατία.
Θεωρείτε ότι ο μήνας που μεσολάβησε ανάμεσα στις δύο κάλπες μπορεί να επηρεάσει το εκλογικό αποτέλεσμα και να υπάρξουν εκπλήξεις;
Είναι σαφές από τον τρόπο με τον οποίο κινηθήκαμε όλοι στη Νέα Δημοκρατία –και πρώτος βέβαια ο πρόεδρος του κόμματος Κυριάκος Μητσοτάκης– ότι το διάστημα που μεσολάβησε από τις προηγούμενες εκλογές δεν επικράτησε εφησυχασμός και δεν επαναπαυθήκαμε στις «δάφνες» της μεγάλης διαφοράς από τον ΣΥΡΙΖΑ. Εξυπακούεται ότι αυτό θα πρέπει να συνεχιστεί και τις τελευταίες ημέρες προτού ανοίξει η κάλπη. Χωρίς αλαζονεία, αλλά με πειθώ, πρέπει να συνεχίσουμε να εξηγούμε στην ελληνική κοινωνία την κρισιμότητα της ετυμηγορίας της, ώστε να μην μπει η χώρα σε περιπέτειες και να μην υπάρξουν δυσάρεστες εκπλήξεις. Οπως θα πρέπει επίσης να παροτρύνουμε τους πολίτες για την αναγκαιότητα της συμμετοχής τους στην εκλογική διαδικασία, χωρίς να υποκύψουν στον πειρασμό της αποχής, θεωρώντας ότι όλα έχουν κριθεί.
Θα επηρεάσει τις ελληνοτουρκικές σχέσεις η νέα σύνθεση του Υπουργικού Συμβουλίου του Ερντογάν; Αναφέρομαι στους νέους υπουργούς Εξωτερικών και Αμυνας της Τουρκίας. Εκτιμάτε ότι οι αλλαγές θα διευκολύνουν τον διάλογο ή θα γίνουν βήματα προς τα πίσω;
Το ζήτημα του διαλόγου δεν είναι τόσο ζήτημα προσώπων, όσο κεντρικής πολιτικής βούλησης κάθε κυβέρνησης. Η Ελλάδα διαχρονικά τάσσεται υπέρ του διαλόγου για την επίλυση της μοναδικής διαφοράς μας, την οριοθέτηση υφαλοκρηπίδας και ΑΟΖ, με βάση το Διεθνές Δίκαιο και το Διεθνές Δίκαιο της Θάλασσας, όπως τάσσεται επίσης υπέρ της γενικότερης βελτίωσης των σχέσεών μας, με σαφείς και απαραβίαστες όμως εθνικές γραμμές όσον αφορά την εθνική μας κυριαρχία και τα κυριαρχικά μας δικαιώματα. Αλλαγή υποδείγματος συνεπώς χρειάζεται από την πλευρά της Τουρκίας και να κατανοήσει ότι είναι προς το συμφέρον της οι φιλικές σχέσεις με μία χώρα της Ευρωπαϊκής Ενωσης όπως η Ελλάδα, της οποίας το brand name, για μια σειρά από λόγους, είναι σαφώς ισχυρότερο του πληθυσμού της. Οπως είναι και προς το συμφέρον της Ελλάδας βεβαίως μια ευημερούσα, φιλοευρωπαϊκή και φιλική προς αυτήν Τουρκία. Δεν είναι όμως η Ελλάδα αυτή που απειλεί τη γειτονική της χώρα. Η Τουρκία είναι αυτή που θα πρέπει να αλλάξει την ιεράρχηση των δυνητικών της επιλογών στις σχέσεις της με την Ελλάδα.
Μπορεί το καλό κλίμα που δημιουργήθηκε με την Τουρκία λόγω του σεισμού να διατηρηθεί και μετά τις δικές μας εκλογές; Είναι στις σκέψεις της Αθήνας να ληφθούν κάποιες πρωτοβουλίες για να αρχίσει ένας ουσιαστικός διάλογος;
Είναι αλήθεια ότι μετά την επίσκεψή μου στις σεισμόπληκτες περιοχές της Τουρκίας άνοιξε ένα «παράθυρο ευκαιρίας» και ότι μειώθηκε η ένταση τόσο σε φραστικό επίπεδο όσο και επί του πεδίου, αν και κάποιες «παραφωνίες» δεν λείπουν. Το ότι δεν υπήρξε ακραία ένταση όμως, παρότι μέχρι πριν από λίγες ημέρες διένυε τη δική της προεκλογική περίοδο η Τουρκία, είναι κάτι θετικό. Μακάρι να αξιοποιηθεί αυτή η περίοδος των συγκριτικά χαμηλών τόνων στη συνέχεια, ώστε το «παράθυρο» να γίνει «πόρτα». Το «ταγκό», όμως, θέλει δύο και η Ελλάδα οφείλει να είναι προετοιμασμένη πάντα όχι μόνο για το καλύτερο, αλλά και για το χειρότερο σενάριο. Οσον αφορά το τι πρέπει να γίνει στη συνέχεια, έχω πράγματι κάποιες σκέψεις που σε μορφή σημειώματος θα θέσω στη διάθεση του όποιου υπουργού Εξωτερικών επιλέξει ο πρωθυπουργός, μετά τις εκλογές της 25ης Ιουνίου. Οπως έχει αποδειχθεί στην πράξη, δεν αρκεί η επανάληψη των διερευνητικών επαφών, οι οποίες δημιουργήθηκαν για να υπηρετήσουν τη λογική της Χάγης, πριν από 20 περίπου χρόνια.
Ανησυχείτε ότι μπορεί στο άμεσο διάστημα να θέσει η Τουρκία θέμα για τη Συνθήκη της Λωζάννης και να βάλει στο τραπέζι ζήτημα για τη μειονότητα της Θράκης και τα χαρακτηριστικά της;
Η Συνθήκη της Λωζάννης είναι μία διεθνής συνθήκη την οποία υπογράφουν αρκετά μέρη (ακόμα και η Ιαπωνία μεταξύ αυτών) και όχι μία διμερής Συνθήκη Ελλάδας-Τουρκίας. Αλίμονο για την παγκόσμια έννομη τάξη αν ένα κράτος μπορούσε να μεταβάλει μονομερώς τους όρους της. Παρότι ο πρόεδρος Ερντογάν δείχνει μία τάση να «αναμετράται» με τις επιλογές του ιδρυτή της Τουρκικής Δημοκρατίας, Κεμάλ Ατατούρκ, εκτιμώ ότι υπάρχουν συγκεκριμένα όρια τα οποία γνωρίζει ότι δεν μπορεί να υπερβεί. Είναι γνωστό τοις πάσι διεθνώς, με αριθμητικά δεδομένα, ποια ήταν η αντιμετώπιση που έτυχε κάθε μειονότητα στην αντίστοιχη χώρα. Στη Θράκη η μουσουλμανική μειονότητα αριθμεί περίπου 120.000 μέλη, ενώ η ελληνική μειονότητα στην Τουρκία δεν υπερβαίνει τα 3.000 άτομα, τη στιγμή που την εποχή της υπογραφής της Συνθήκης της Λωζάννης οι δύο μειονότητες ήταν ισάριθμες. Από την πλευρά της, η Νέα Δημοκρατία είναι σταθερά ταγμένη υπέρ της ισονομίας και της ισοπολιτείας όσον αφορά τη συγκεκριμένη περιοχή και το απέδειξε και κατά τη διακυβέρνησή της τα τέσσερα αυτά χρόνια. Να σας υπενθυμίσω το μεγάλο ενδιαφέρον που επέδειξα προσωπικά για τη Θράκη ως υπουργός Εξωτερικών, το μεγάλου συμβολισμού δείπνο που είχα με τους τοποτηρητές μουφτήδες και τους μητροπολίτες της Θράκης στις 11/12/2021 στην Αλεξανδρούπολη, της οποίας έχω ανακηρυχθεί επίτιμος δημότης και την οποία είχα τη χαρά να επισκεφθώ και πάλι πριν από λίγες ημέρες.
Από τη στιγμή που η Νέα Δημοκρατία καταγγέλλει σοβαρές παρεμβάσεις του τουρκικού προξενείου στην Κομοτηνή, γιατί ως υπουργός δεν κινήσατε διαδικασίες για τον Τούρκο πρόξενο;
Θα πρέπει να διαχωρίσουμε τις δύο πτυχές του ζητήματος. Η πρώτη αφορά το πολιτικό σύστημα στην Ελλάδα μετά το ερώτημα που τέθηκε στον ΣΥΡΙΖΑ σχετικά με συγκεκριμένο υποψήφιο βουλευτή στη Ροδόπη και τις δημόσιες τοποθετήσεις του. Εκεί θα αρκούσε μια ξεκάθαρη τοποθέτηση του ΣΥΡΙΖΑ και του συγκεκριμένου υποψηφίου στο ερώτημα που απηύθυναν ο κ. Μητσοτάκης και ο κ. Σκέρτσος ή να ακολουθήσει έστω και καθυστερημένα ο ΣΥΡΙΖΑ το παράδειγμα της Νέας Δημοκρατίας με άλλον υποψήφιο βουλευτή. Σε κάθε περίπτωση, είναι σαφές ότι κάθε βουλευτής οφείλει εκ του συντάγματος να υπηρετεί το εθνικό συμφέρον και όχι το συμφέρον άλλης χώρας. Το δεύτερο ζήτημα αφορά τις διακρατικές σχέσεις. Να σας υπενθυμίσω ότι έχω απαντήσει θεσμικά, στο Κοινοβούλιο, σε ερώτηση βουλευτών του ΠΑΣΟΚ για το συγκεκριμένο ζήτημα, τον Ιούνιο του 2022, ότι «το υπουργείο Εξωτερικών –τόσο η Κεντρική Υπηρεσία όσο και το σύνολο των Αρχών μας στο εξωτερικό– παρακολουθεί αδιαλείπτως τις όποιες τουρκικές απόπειρες αλλοίωσης της πραγματικότητας στη Θράκη, προβαίνοντας στις ανά περίπτωση ενδεδειγμένες ενέργειες». Βεβαίως, όπως αντιλαμβάνεστε, λόγω της μέχρι πρότινος ιδιότητάς μου ως υπουργού Εξωτερικών, οφείλω να είμαι εξαιρετικά προσεκτικός στο τι μπορεί να λεχθεί στον δημόσιο λόγο και τι όχι σχετικά με τις ενέργειες στις οποίες προβήκαμε, για ευνόητους λόγους. Οσον αφορά τον ΣΥΡΙΖΑ πάντως, δεν ενθυμούμαι να μας είχε ασκήσει κριτική για το ζήτημα στο οποίο αναφέρεστε.
Εκτιμάτε ότι η Αγκυρα θα επιδιώξει εκ νέου εργαλειοποίηση του μεταναστευτικού ως μέσο πίεσης για την υπεράσπιση των συμφερόντων της έναντι της ΕΕ;
Ουδείς μπορεί να αποκλείσει το παραμικρό στις σχέσεις μας με την Τουρκία και αυτό περιλαμβάνει και το μεταναστευτικό. Οπως επεσήμανα και προηγουμένως, παρότι η βούλησή μας είναι να αξιοποιήσουμε το «παράθυρο ευκαιρίας» μετά τους σεισμούς, πρέπει να είμαστε έτοιμοι τόσο για το καλύτερο όσο και για το χειρότερο σενάριο. Αυτό ισχύει προφανώς και για τη συγκεκριμένη περίπτωση. Θέλω να ελπίζω ότι μετά τα όσα συνέβησαν το 2020 η Τουρκία έχει αντιληφθεί το μεγάλο κόστος στη δημόσια εικόνα της και τη διόλου κολακευτική ταύτιση με τη Λευκορωσία και δεν θα επιχειρήσει εκ νέου κάτι αντίστοιχο. Από την άλλη πλευρά όμως, λόγω της περίπλοκης κατάστασης η οποία επικρατεί στις σχέσεις της Τουρκίας με την ΕΕ, δεν μπορεί να αποκλεισθεί οποιαδήποτε απόπειρα επανάληψης της εργαλειοποίησης του παρελθόντος.
Διαβάσαμε σε ΜΜΕ προσκείμενα στον ΣΥΡΙΖΑ πως διατυπώσατε κριτική ότι δεν πάει καλά ο τουρισμός. Είναι αλήθεια;
Αυτό το οποίο στην πραγματικότητα είπα είναι ότι κυρίως λόγω των καιρικών συνθηκών, τις οποίες όλοι βιώσαμε, υπήρξαν προβλήματα με τα ταξίδια της τελευταίας στιγμής τον Ιούνιο, όταν πλέον η Νέα Δημοκρατία είχε παραδώσει τα ηνία της διακυβέρνησης της χώρας σε υπηρεσιακή κυβέρνηση. Σε αυτό θα πρέπει να προστεθεί βέβαια και ο παράγων εκλογές, ο οποίος αναπόφευκτα επηρεάζει την τουριστική κίνηση, αλλά και το γεγονός ότι μέσα στην «αναμπουμπούλα», λίγοι, ευτυχώς, κακοί επαγγελματίες επέδειξαν κερδοσκοπική συμπεριφορά, ιδίως σε προορισμούς για «υψηλά βαλάντια». Αλλά όλοι γνωρίζουμε ποιοι έκαναν παιχνίδια με την απλή αναλογική, προκαλώντας αναίτια διπλή εκλογική αναμέτρηση με ό,τι αυτό συνεπάγεται, παρότι τους γύρισε μπούμερανγκ και τώρα παραδέχονται ότι ήταν λάθος τους. Στον τουρισμό όμως έχει γίνει πραγματικά εξαιρετική δουλειά από τον μέχρι πρότινος υπουργό Βασίλη Κικίλια και ο συγκεκριμένος τομέας ήταν από αυτούς που πρωτοστάτησαν στην ανάκαμψη της ελληνικής οικονομίας επί διακυβέρνησης Νέας Δημοκρατίας. Είμαι βέβαιος ότι με τον σχηματισμό αυτοδύναμης διακυβέρνησης από τη Δευτέρα και τον τερματισμό της αβεβαιότητας, ο τουρισμός θα είναι και πάλι ένα από τα ισχυρά αναπτυξιακά «όπλα» της χώρας, όπως όλα τα τελευταία χρόνια.
