«Πόλεμος είναι όταν αλληλοσκοτώνονται άνθρωποι που δεν γνωρίζονται μεταξύ τους, επειδή κάποιοι άλλοι, που γνωρίζονται καλά μεταξύ τους, δεν κατάφεραν να συνεννοηθούν», έλεγε ο Γάλλος ποιητής Πολ Βαλερί... Σαν αύριο, στις 20 Αυγούστου 1993, στο Οσλο της Νορβηγίας, ο Ισραηλινός πρωθυπουργός Γιτζάκ Ράμπιν και ο ηγέτης της PLO (της Οργάνωσης για την Απελευθέρωση της Παλαιστίνης) Γιασέρ Αραφάτ, με τη διαμεσολάβηση του προέδρου των ΗΠΑ Μπιλ Κλίντον, αποδέχθηκαν, έπειτα από μακρά μυστική διαπραγμάτευση –που είχε ξεκινήσει από τη Μαδρίτη, το 1991– τους όρους της «Συνθήκης του Οσλο». Μια συμφωνία που επισημοποιήθηκε, σχεδόν έναν μήνα μετά, στις 13 Σεπτεμβρίου 1993, στην Ουάσιγκτον.
Σύμφωνα με τους όρους της συμφωνίας, το Ισραήλ θα αποχωρούσε από τη Δυτική Οχθη και τη Λωρίδα της Γάζας, που είχε καταλάβει στον αραβοϊσραηλινό πόλεμο του 1967, και θα αναγνώριζε την οντότητα της Παλαιστινιακής Αρχής, η οποία θα αναλάμβανε τη διοίκηση των περιοχών αυτών, με ένα καθεστώς περιορισμένης αυτονομίας. Να τονίσουμε ότι η ιστορική αυτή προσέγγιση στο Οσλο, που γέννησε ελπίδες ότι θα μπορούσε να ήταν η αρχή μιας διαρκούς –και κυρίως με δίκαιους όρους– ειρήνης στην πολύπαθη περιοχή της Μέσης Ανατολής, ήταν ένα μεταβατικό πλαίσιο συμφωνίας, που υποτίθεται ότι θα οδηγούσε, μέσα σε πέντε χρόνια, σε μόνιμη συμφωνία.
Δυστυχώς, όμως, 31 χρόνια μετά, το αίμα χιλιάδων Ισραηλινών και Παλαιστινίων εξακολουθεί να βάφει τη γη, στην οποία βρίσκονται τα πιο σημαντικά από τα ιερά μνημεία των τριών «αβρααμικών» μονοθεϊστικών θρησκειών του κόσμου (που στηρίζονται στην παράδοση του Αβραάμ): του χριστιανισμού, του ιουδαϊσμού και του μωαμεθανισμού. Οι αιτίες της αποτυχίας, πολλές... Μεταξύ άλλων και το γεγονός ότι η «Συμφωνία του Οσλο» δεν ήταν μόνιμη αλλά, όπως προαναφέραμε, ήταν ένα μεταβατικό πλαίσιο, το οποίο, δυστυχώς, δεν έλυνε σημαντικά ζητήματα, όπως για παράδειγμα των εβραϊκών εποικισμών.
Ομως, η βασική αιτία της αποτυχίας της ήταν μία: ο φανατισμός! Αυτός που μέχρι και σήμερα δεν αφήνει να ριζώσει ο σπόρος της ειρήνης... Την επομένη κιόλας της γνωστοποίησης της «Συμφωνίας του Οσλο», οι φανατικοί –και από τις δύο πλευρές– άνοιξαν έναν νέο κύκλο αίματος. Τρομοκράτες της παλαιστινιακής οργάνωσης Χαμάς και της ισλαμικής Τζιχάντ, που διαφωνούσαν με την προσέγγιση, εξαπέλυσαν αλλεπάλληλες επιθέσεις αυτοκτονίας, στις οποίες τραυματίστηκαν ή έχασαν τη ζωή τους χιλιάδες Ισραηλινοί. Αλλά και από την άλλη πλευρά, οι φανατικοί Εβραίοι ξεσηκώθηκαν διοργανώνοντας σειρά σκληρών μαζικών διαδηλώσεων κατά της Συμφωνίας! Δεν έμειναν, όμως μόνο στη διοργάνωση διαδηλώσεων... Εναν χρόνο μετά, το 1994, κατά τη διάρκεια του Ραμαζανιού, ένας Ισραηλινός, φανατικός εξτρεμιστής άνοιξε πυρ εναντίον Παλαιστίνιων μουσουλμάνων που είχαν πάει να προσευχηθούν στο τέμενος Ιμπραχίμι, στη Χεβρώνα... Το αποτέλεσμα ήταν 29 πιστοί να βρουν τραγικό θάνατο.
Ομως, και οι δύο πρωτεργάτες της πιο σημαντικής, ίσως, προσπάθειας για συνεννόηση μεταξύ των δύο λαών έχασαν τη ζωή τους από φανατικούς! Ο Γιτζάκ Ράμπιν, στις 4 Νοεμβρίου 1995, σε μια κατάμεστη πλατεία του Τελ Αβίβ, που τότε ονομαζόταν «Των Βασιλέων του Ισραήλ» και σήμερα «Πλατεία Ραμπίν», την ώρα που μιλούσε στο πλήθος των Ισραηλινών για το πώς θα προσπαθήσει να επιτύχει την ειρήνευση με τους Παλαιστινίους, έπεσε νεκρός από δύο, σχεδόν εξ επαφής, πυροβολισμούς, από έναν νεαρό Ισραηλινό εξτρεμιστή, τον Τζιγκάλ Αμίρ... Ο Γιτζάκ Ράμπιν, που για πολλά χρόνια ήταν φανατικός υποστηρικτής της σκληρής αντιμετώπισης των Παλαιστινίων, ξεψυχούσε λίγη ώρα αργότερα σε νοσοκομείο του Τελ Αβίβ, γιατί προσπάθησε να έρθει σε συνεννόηση με τον ορκισμένο εχθρό του τον Γιασέρ Αραφάτ!
Ομως και ο ηγέτης της PLO δεν είχε καλύτερο τέλος... Ο θάνατός του επήλθε στις 11 Νοεμβρίου 2004 στο στρατιωτικό νοσοκομείο Περσί ντε Κλαμάρ, κοντά στο Παρίσι... Σύμφωνα με το αραβικό δίκτυο Αλ Τζαζίρα και τη βρετανική εφημερίδα «Guardian» στη σορό του Γιασέρ Αραφάτ βρέθηκε 18πλάσια, από τα επιτρεπτά όρια, ποσότητα πολωνίου. Την έρευνα είχαν κάνει Ελβετοί εμπειρογνώμονες από το πανεπιστημιακό νοσοκομείο της Λοζάνης έπειτα από καταγγελία της χήρας του Παλαιστίνιου ηγέτη, Σούχα Αραφάτ, ότι ο θάνατος του συζύγου της ήταν «ένα αληθινό έγκλημα, μια πολιτική δολοφονία»...
Τριάντα ένα χρόνια μετά, το Οσλο δεν θυμίζει το παραμικρό στους περισσότερους Ισραηλινούς και Παλαιστίνιους... Οι φανατικοί επικράτησαν και η ειρήνη ήταν το πρώτο θύμα μαζί με τις δεκάδες χιλιάδες Ισραηλινών και Παλαιστινίων. Μια σημαντική λεπτομέρεια: ο Γιτζάκ Ράμπιν, έναν χρόνο μετά το Οσλο και ένα χρόνο προτού δολοφονηθεί, το 1994, είχε προλάβει να υπογράψει συμφωνία ειρήνης με την Ιορδανία.
Πριν από τέσσερα χρόνια, το 2020, η ηγεσία του Ισραήλ, με αμερικανική διαμεσολάβηση, είχε πετύχει την επίτευξη των αποκαλούμενων «Συμφωνιών του Αβραάμ», με τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, το Μπαχρέιν και το Μαρόκο, ενώ ήταν έτοιμη και αντίστοιχη συμφωνία με τη Σαουδική Αραβία. Μια σειρά συμφωνιών, που για πρώτη φορά έφερνε την ελπίδα μιας Μέσης Ανατολής απαλλαγμένης από τον εφιάλτη των συγκρούσεων μεταξύ του Ισραήλ και των αραβικών κρατών.
Ηρθε όμως η χειρότερη τρομοκρατική επίθεση κατά του Ισραήλ από τη φιλοϊρανική Χαμάς στις 7 Οκτωβρίου 2023! Μια επιχείρηση που βάφτηκε με το αίμα αμάχων, οι περισσότεροι νέοι, στο κιμπούτς Κφαρ Αζάρ, αλλά και όσων συμμετείχαν στο φεστιβάλ ειρήνης, ενώ οι τρομοκράτες άρπαξαν και δεκάδες ομήρους. Ο σκοπός, ξεκάθαρος: να προκαλέσει τη σκληρή αντίδραση του Ισραήλ, να τιναχτούν όλα στον αέρα και η περιοχή να ξαναβυθιστεί στο χάος και τη βία του πολέμου! Και οι φανατικοί τρομοκράτες της Χαμάς πέτυχαν στην αποστολή τους αυτήν.
Κάτω από αυτές τις συνθήκες, ποιος –Ισραηλινός ή Παλαιστίνιος– θα μπορέσει να αψηφήσει τους φανατικούς και από τις δύο πλευρές και να σκεφτεί –όχι να το ξεκινήσει– να βαδίσει στον δρόμο ενός νέου Οσλο; Στα βήματα του Γιτζάκ Ράμπιν και του Γιασέρ Αραφάτ...
