«Yπάρχουν κάποιες ημερομηνίες στην ιστορία της ανθρωπότητας που συμβολίζουν το τέλος μιας εποχής, ενός τρόπου σκέψης, μιας κοσμοθεωρίας και τη γέννηση μιας νέας εποχής. Η 12η Οκτωβρίου 1492, όταν ο Κολόμβος αποβιβάστηκε στην Αμερική, για παράδειγμα, ή η 14η Ιουλίου 1789, όταν ξεκίνησε η Γαλλική Επανάσταση και, σύμφωνα με την αξιολόγηση των ιστορικών, γεννήθηκε η σύγχρονη εποχή, προς το καλύτερο ή προς το χειρότερο». Έτσι είχε ξεκινήσει στις 9 Νοεμβρίου 2019 την ομιλία του ο ιδρυτής της Φόρτσα Ιτάλια και επί σειρά ετών πρωθυπουργός της Ιταλίας, Σίλβιο Μπερλουσκόνι.
«Μεταξύ αυτών των ημερομηνιών που έχουν χαραχτεί στην ιστορία, η 9η Νοεμβρίου 1989 περιλαμβάνεται δικαιωματικά» είπε ο καβαλιέρε και συνέχισε: «Η πτώση του Τείχους του Βερολίνου σήμανε το τέλος αυτού που ο Ρόναλντ Ρέιγκαν ονόμασε Αυτοκρατορία του Κακού, του κομμουνιστικού συστήματος που για δεκαετίες είχε συνθλίψει μερικά από τα παλαιότερα έθνη της Ευρώπης κάτω από ένα σκληρό πέταλο δυστυχίας, τρόμου και καταπίεσης. Σήμαινε το τέλος της μακροβιότερης από τις παρανοϊκές ολοκληρωτικές ιδεολογίες του 20ού αιώνα. Σήμαινε ακόμη το τέλος της ισορροπίας του τρόμου, του ψυχρού πολέμου, του φόβου του πυρηνικού ολοκαυτώματος, του εφιάλτη με τον οποίο μεγάλωσαν οι γενιές μας. Σήμαινε επίσης πιο απλά για πολλούς Ανατολικογερμανούς να μπορέσουν να ξαναβρούν τους αγαπημένους τους που χωρίστηκαν φυσικά, στην ίδια πόλη, από το πιο απεχθές τείχος.
Ο κομμουνισμός έπεσε –κατά μια δραματική και εμβληματική σύμπτωση της ιστορίας– στην ίδια πόλη, το Βερολίνο, και την ίδια ακριβώς ημερομηνία, την 9η Νοεμβρίου, κατά την οποία 41 χρόνια νωρίτερα το ναζιστικό καθεστώς, το άλλο μεγάλο εγκληματικό σύστημα του 20ού αιώνα, είχε αρχίσει, με τη Νύχτα των Κρυστάλλων, τον διωγμό των Εβραίων στη Γερμανία. Ως εκ τούτου, η 9η Νοεμβρίου πριν από 30 χρόνια αξίζει μνημονεύεται ως μια μεγάλη γιορτή της ελευθερίας. Μια γιορτή για τη νίκη του φιλελεύθερου συστήματός μας επί του κομμουνιστικού ολοκληρωτισμού.
Οι εικόνες εκείνων των ημερών, του πανηγυρίζοντος πλήθους, θα παραμείνουν πάντα στις καρδιές μας –για όλους τους, η εικόνα ενός ηλικιωμένου μουσικού, του Μστισλάβ Ροστροπόβιτς– του μεγαλύτερου τσελίστα του 20ού αιώνα, εξόριστου από τη Σοβιετική Ένωση, να παίζει το αρχαίο του όργανο μπροστά στο τείχος που κατέρρεε, για να αποτίνει φόρο τιμής στην Ελευθερία. Αλλά ποιος νέος κόσμος, ποια νέα Ευρώπη αναδυόταν, μέσα από αυτά τα ερείπια, με τη συνοδεία της μεγαλειώδους μουσικής του Μπαχ;
Είναι σωστό να γιορτάζουμε, όπως είναι σωστό να αποτίνουμε φόρο τιμής στη μνήμη των πολλών που πλήρωσαν με τη ζωή τους, με
φυλάκιση, με βασανιστήρια, την προσπάθειά τους να περάσουν το Τείχος, να ξεφύγουν από την καταπίεση και να επιλέξουν την ελευθερία. Αλλά πρέπει επίσης να αναλογιστούμε τι απέγιναν οι ελπίδες και ο ενθουσιασμός εκείνου του Νοέμβρη πριν από 30 χρόνια. Εκείνη την εποχή, καθοδηγούμενοι από μια ραγδαία επιτάχυνση της ιστορίας, πολλοί από εμάς πιστεύαμε ότι μια νέα εποχή ανατέλλει για την Ευρώπη και τον κόσμο, μια εποχή ελευθερίας, ανεκτικότητας, ασφάλειας. Μια εποχή χωρίς τείχη και φόβους.
Είχαμε εξαπατήσει τους εαυτούς μας. Ότι η 9η Νοεμβρίου δεν ήταν ούτε το ‘‘τέλος της ιστορίας’’, όπως έγραψε απερίσκεπτα ο πολιτικός επιστήμονας Φουκουγιάμα, ούτε το βάπτισμα ενός φιλελεύθερου κόσμου. Τριάντα χρόνια αργότερα, γίνεται και πάλι λόγος για φυσικά τείχη, για να αντιμετωπιστεί η έκτακτη ανάγκη της μετανάστευσης –για οικονομικά τείχη, με την επανεμφάνιση του προστατευτισμού στο διεθνές εμπόριο– για πολιτιστικά τείχη που υψώνονται από μοντέλα όπως ο ισλαμικός φονταμενταλισμός ή ο κινεζικός ιμπεριαλισμός, τα οποία αμφισβητούν στη ρίζα τους την ίδια την ιδέα μας για τον δυτικό πολιτισμό. Αυτόν τον πολιτισμό, ο οποίος το 1989 φαινόταν να έχει νικήσει και ο οποίος αντιθέτως αντιμετωπίζει συνεχώς νέες προκλήσεις.
Η Ευρώπη, η οποία από εκείνη την ημέρα έπαψε να είναι φυσικά διαιρεμένη, δεν έγινε ποτέ μια πραγματικά ενωμένη πολιτική οντότητα, βασισμένη σε κοινές ρίζες και κοινές αξίες ελευθερίας. Έχει νανουριστεί από την καλοσύνη και τον εγωισμό, δεν κατάφερε να ανταποκριθεί στην έκτακτη μεταναστευτική ανάγκη αντιμετωπίζοντας τις ρίζες της με ένα σχέδιο Μάρσαλ για την Αφρική που θα έδινε στους λαούς αυτούς που επέστρεψαν ελπίδα και μέλλον στη χώρα τους.
Δεν έχει δώσει στον εαυτό της μια κοινή εξωτερική και αμυντική πολιτική. Δεν μπόρεσε να γίνει το επίκεντρο μιας ανασυγκρότησης της Δύσης γύρω από τις αξίες και τον τρόπο ζωής μας, που τώρα απειλούνται από νέους κινδύνους. Σίγουρα, έχουν συμβεί πολλά θετικά πράγματα. Η Ανατολική Ευρώπη έγινε και πάλι μέρος του ελεύθερου κόσμου. Στην Pratica di Mare, το 2002, είχα τη βαθιά συγκίνηση να πείσω τον Μπους και τον Πούτιν να υπογράψουν την ιστορική συμφωνία που συνδέει τη Ρωσία με την Ατλαντική Συμμαχία, αντιστρέφοντας το πρότυπο του Ψυχρού Πολέμου.
Αλλά από τότε έχουν γίνει και πολλά βήματα προς τα πίσω. Η αλήθεια είναι ότι η ιστορία δεν τελειώνει ποτέ, η ιστορία της ελευθερίας είναι η ιστορία μιας συνεχούς πρόκλησης, μιας συνεχούς κατάκτησης, μιας συνεχούς υπεράσπισης ενός πολύτιμου αγαθού όπως ο αέρας, τη σημασία του οποίου, όπως και του αέρα, αντιλαμβανόμαστε κυρίως όταν λείπει. Τα νέα σύνορα της ελευθερίας βρίσκονται στην υπεράσπιση της ταυτότητάς μας ως Ιταλοί, ως Ευρωπαίοι, ως Δυτικοί, του τρόπου ζωής μας ως ελεύθεροι άνδρες και γυναίκες, της αξιοπρέπειας κάθε ανθρώπινου όντος, χωρίς διάκριση φύλου, εθνικότητας, θρησκευτικής πίστης ή πολιτικών ιδεών. Η ανάμνηση του Τείχους 30 χρόνια μετά πρέπει να μας χρησιμεύσει για να βρούμε νέα δύναμη και νέα ελπίδα για να κοιτάξουμε τις προκλήσεις του μέλλοντος».
Πηγή: «Il Giornale»
