Σαν σήμερα, στις 30 Μαΐου 1941, δύο νεαροί Έλληνες, ο Μανώλης Γλέζος και ο Απόστολος Σάντας, πέρασαν στην ιστορία με μία από τις πιο ηρωικές πράξεις αντίστασης της Κατοχής.
Με κίνδυνο της ζωής τους σκαρφάλωσαν στον Ιερό Βράχο της Ακρόπολης και κατέβασαν τη ναζιστική σημαία που είχε υψωθεί εκεί από τους Γερμανούς. Ήταν μια πράξη συμβολική αλλά και εξαιρετικά επικίνδυνη – ένα μήνυμα προς όλον τον κόσμο ότι οι Έλληνες δεν υποτάσσονται.
Το ιστορικό πλαίσιο
Η Ελλάδα βρισκόταν υπό τριπλή κατοχή –γερμανική, ιταλική και βουλγαρική– και οι πρώτοι μήνες μετά την παράδοση ήταν περίοδος βαθιάς απογοήτευσης και φόβου. Η Αθήνα βίωνε τη σιωπή και το σκοτάδι της υποταγής. Στις 27 Απριλίου 1941, οι Γερμανοί είχαν εισέλθει στην πρωτεύουσα και μέσα σε λίγες ώρες η σβάστικα κυμάτιζε στον πιο ιερό χώρο του ελληνικού πολιτισμού – την Ακρόπολη.
Όμως, μόλις έναν μήνα αργότερα, δύο 19χρονοι φοιτητές, με μόνο όπλο το θάρρος και την πίστη τους στην ελευθερία, κατάφεραν να γράψουν ιστορία. Τη νύχτα της 30ής Μαΐου διείσδυσαν στον φρουρούμενο χώρο της Ακρόπολης, ανέβηκαν στον ιστό και κατέβασαν τη ναζιστική σημαία, αφήνοντας πίσω έναν ουρανό ξανά ελεύθερο.
Η είδηση διαδόθηκε από στόμα σε στόμα, προκαλώντας ρίγη συγκίνησης και αναπτερώνοντας το ηθικό ενός λαού που ένιωθε ανίσχυρος. Ήταν η πρώτη εμβληματική πράξη αντίστασης στην κατεχόμενη Ευρώπη. Ένα μήνυμα ότι η Ελλάδα δεν σκύβει το κεφάλι, ότι η ελευθερία είναι ζήτημα ψυχής και όχι δύναμης.
Η σημασία της πράξης
Η ενέργεια αυτή δεν είχε μόνο πρακτική σημασία. Ήταν ένας τεράστιος ψυχολογικός και ηθικός θρίαμβος για τον ελληνικό λαό. Μέσα στο σκοτάδι της Κατοχής, η πράξη του Γλέζου και του Σάντα έδωσε ελπίδα, κουράγιο και έμπνευση. Αν και δεν ήταν ακόμη οργανωμένη η Εθνική Αντίσταση, εκείνη η νύχτα θεωρείται το ανεπίσημο ξεκίνημά της.
Οι γερμανικές αρχές αντέδρασαν βίαια. Οι δύο νέοι καταζητήθηκαν, συνελήφθησαν αργότερα και βασανίστηκαν, χωρίς όμως να αποκαλύψουν συνεργούς ή λεπτομέρειες. Οι ίδιοι έμειναν σύμβολα ανυποχώρητου πνεύματος.
Ένα διαχρονικό μήνυμα ελευθερίας
Σήμερα, 84 χρόνια μετά, η πράξη των δύο νέων παραμένει ένα από τα πιο λαμπρά παραδείγματα θάρρους, πατριωτισμού και αντίστασης. Σε μια εποχή όπου οι αξίες συχνά αμφισβητούνται ή σχετικοποιούνται, η κίνησή τους μας θυμίζει ότι η ελευθερία δεν είναι δεδομένη – είναι κατακτημένη.
Ο Μανώλης Γλέζος και ο Απόστολος Σάντας δεν ήταν υπερήρωες. Ήταν δύο νέοι με βαθιά αγάπη για την πατρίδα τους, που τόλμησαν να σηκώσουν ανάστημα στο σκοτάδι της Κατοχής. Η Ακρόπολη, αντί να γίνει σύμβολο υποταγής, έγινε το πρώτο λάβαρο της Αντίστασης.
Η ιστορία τους μας ανήκει. Ας μην την ξεχνάμε.
