Η Άλωση της Κωνσταντινούπολης, που έλαβε χώρα στις 29 Μαΐου 1453, αποτελεί μία από τις πιο σημαδιακές στιγμές στην ιστορία της Ελλάδας. Σαν σήμερα, οι δυνάμεις του Οθωμανού σουλτάνου Μωάμεθ Β΄ κατέλαβαν την πρωτεύουσα της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας ύστερα από 50 ημέρες πολιορκίας.
Όταν το «Η Πόλις Εάλω» βγήκε από τα χείλη των Ελλήνων, σηματοδότησε το τέλος μιας αυτοκρατορίας και την αρχή μιας μακράς περιόδου οθωμανικής κυριαρχίας για τον ελληνικό λαό.
Την ίδια μέρα με την Άλωση της Πόλης είχε γίνει και η τελευταία λειτουργία στην Αγία Σοφία, αλλά η αλήθεια είναι ότι υπήρξε και ακόμα μία, σχεδόν 500 χρόνια αργότερα, κατά τον 20ό αιώνα!
O παπα-Λευτέρης και η τελευταία λειτουργία της Αγια-Σοφιάς
Ένας τολμηρός παπάς, από τις Άλωνες Ρεθύμνου, 466 χρόνια μετά την Άλωση της Πόλης σήκωσε πάνω στους ώμους του και ζωντάνεψε, έστω και για λίγο, ένα από τα πιο επικά, πιο ιερά και πιο άγια όνειρα… Κατάφερε να πραγματοποιήσει εκείνη την τελευταία λειτουργία, που δεν είχε ολοκληρώσει ο παπάς του ναού την 29η Μαΐου του 1453!
Πρωταγωνιστής αυτού του συγκλονιστικού γεγονότος ήταν ένα αληθινό παλικάρι της λεβεντογέννας Κρήτης, ο παπα-Λευτέρης Νουφράκης.
Τον Ιανουάριο του 1919 δύο ελληνικές μεραρχίες που είχαν σταλεί στην εκστρατεία της Κριμαίας στάθμευσαν στην Κωνσταντινούπολη. Ο πατήρ Ελευθέριος υπηρετούσε στη Β΄ Ελληνική Μεραρχία και είχε εκμυστηρευτεί στους συντρόφους του ότι «το όνειρό του ήταν να ακουστεί ο Λόγος του Θεού και πάλι στην Αγία Σοφία».
Την εποχή εκείνη η εκκλησία λειτουργούσε ως τζαμί και οι τέσσερεις στρατιωτικοί –ο ταξίαρχος Φραντζής, ο ταγματάρχης Λιαρομάτης, ο λοχαγός Σταματίου και ο υπολοχαγός Νικολάου– επεσήμαναν στον παπα-Λευτέρη πως μια τέτοια ενέργεια θα μπορούσε να έχει ανεξέλεγκτες συνέπειες μέχρι και να προκαλέσει διπλωματικό επεισόδιο.
Όμως ο παπάς έχει πάρει την απόφασή του, ήταν κατηγορηματικός!
– Αν δεν έρθετε εσείς, θα πάω μοναχός μου, τους φώναξε.
Τελικά, μπροστά στην επιμονή του παπα-Λευτέρη οι στρατιωτικοί άλλαξαν γνώμη και πήγαν μαζί του. Μπήκαν στην Αγια-Σοφιά με ευλάβεια και έκαναν τον σταυρό τους όσο ο παπά-Λευτέρης έβαζε το πετραχήλι του.
Η λειτουργία ξεκίνησε με ψάλτη τον ταγματάρχη Λιαρομάτη και η εκκλησία άρχισε σιγά-σιγά να γεμίζει από μουσουλμάνους που πήγαν για τη δική τους προσευχή.
Ο παπα-Νουφράκης, όμως, δεν πτοείται και συνεχίζει.
Οι στρατιωτικοί κοιτάζουν πότε τον ατρόμητο παπά και πότε τους Τούρκους, που σαστισμένοι παρακολουθούν τους Έλληνες μέσα στο στόμα του λύκου να τελούν τη Θεία Λειτουργία.
Ο παπα-Λευτέρης, ατάραχος με πάλλουσα από τη συγκίνηση φωνή, λέει: «Τα Σα εκ των Σων, Σοὶ προσφέρομεν κατὰ πάντα καὶ διὰ πάντα» και οι Έλληνες γονατίζουν και ψέλνουν το «Σε υμνούμεν, Σε ευλογούμεν, Σοι ευχαριστούμεν, Κύριε, και δεόμεθά Σου, ό Θεός ημών».
Σε λίγη ώρα η αναίμακτη θυσία του Κυρίου μας, είχε τελειώσει στην Αγια-Σοφιά, με τους αξιωματικούς να κοινωνούν και να γίνεται η απόλυση. Η Θεία Λειτουργία στην Αγια-Σοφιά, έχει ολοκληρωθεί.
Ο παπα-Λευτέρης, 21 χρόνια αργότερα από αυτά τα γεγονότα, το 1940, παρότι πλέον γέρος, επιμένει να δηλώσει εθελοντής στο Ελληνοαλβανικό Μέτωπο.
Έτσι, βρίσκεται κι αυτός στα χιονισμένα βουνά της Αλβανίας να πολεμά τους Ιταλούς του Μουσολίνι, εκεί παθαίνει κρυοπαγήματα, που του δημιουργούν σοβαρά προβλήματα στην υγεία. Μεταφέρεται σε νοσοκομείο στην Αθήνα και τελικά ταλαιπωρημένος πεθαίνει στους Αμπελοκήπους τον Αύγουστο του 1941.
Η ηρωική πράξη του παπα-Νουφράκη θα μας θυμίζει τη θλίψη και το βουβό πένθος που έχει προκαλέσει η απώλεια της ένδοξης Πόλης. Ακόμα και σήμερα, η Κωνσταντινούπολη με την Αγια-Σοφιά αποτελούν ένα σύμβολο της ελληνικής ιστορίας, της αντίστασης και της ελπίδας.
