Μια μέρα σαν σήμερα το 1945, η ιστορία φόρεσε κοστούμι, άναψε πίπα, τέντωσε τον παγκόσμιο χάρτη πάνω στο τραπέζι και κάλεσε τρεις άνδρες να αποφασίσουν για τη μοίρα εκατομμυρίων.
Στο Πότσνταμ της Γερμανίας, ανάμεσα σε γκρεμισμένα τείχη και μισοκαμένα όνειρα, ξεκίνησε η τελευταία μεγάλη διασυμμαχική σύνοδος του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου.Ο Ιωσήφ Στάλιν με το βλέμμα του «ξέρω κάτι που εσύ δεν ξέρεις», ο Χάρι Τρούμαν –νέος στο κόλπο, αλλά ήδη με την ατομική βόμβα στην τσέπη– και ο Γουίνστον Τσόρτσιλ, ο γίγαντας με το πούρο, κάθισαν γύρω από το ίδιο τραπέζι. Μέχρι να τελειώσουν, όμως, ο Τσόρτσιλ θα είχε αντικατασταθεί από τον Κλέμεντ Άτλι - διότι το Λονδίνο είχε άλλα σχέδια: προτιμούσε Εργατικούς.
Ήταν το πολιτικό after party του πολέμου: η νίκη είχε κριθεί, αλλά τώρα ερχόταν ο πραγματικός πονοκέφαλος - τι κάνεις με μια ηττημένη αλλά επικίνδυνα χρήσιμη Γερμανία; Πού τελειώνει ο φασισμός και πού αρχίζει η νέα ισορροπία τρόμου;
Η ατζέντα; Βαριά. Κατοχές, αποζημιώσεις, αποναζιστικοποίηση, νέα σύνορα και... πώς να αποφύγουμε έναν καινούριο πόλεμο ενώ ήδη ψήνεται ο Ψυχρός. Η Σοβιετική Ένωση ζητούσε σκληρά μέτρα· οι ΗΠΑ κρατούσαν χαρτιά κρυμμένα· και η Βρετανία, όπως πάντα, ήθελε να μη χάσει την παρτίδα.
Κι έτσι, η Γερμανία κόπηκε στα τέσσερα: οι νικητές (ΗΠΑ, ΕΣΣΔ, Βρετανία και Γαλλία) τη μοίρασαν σε τέσσερις ζώνες κατοχής, μαζί με το Βερολίνο που επίσης τεμαχίστηκε. Κάθε σύμμαχος πήρε το δικό του κομμάτι, με την υπόσχεση ότι κάποια μέρα θα ενωθεί ξανά. Η υπόσχεση έμεινε στα χαρτιά. Σύντομα, οι τρεις δυτικές ζώνες έγιναν η Δυτική Γερμανία και η σοβιετική ζώνη μεταμορφώθηκε σε Ανατολική Γερμανία. Ο χάρτης έσπασε κυριολεκτικά και πολιτικά. Το ρήγμα είχε αρχίσει.
Στο μεταξύ, πίσω από τις κλειστές πόρτες, ο Τρούμαν έμαθε πως η πρώτη ατομική βόμβα δοκιμάστηκε επιτυχώς στην έρημο του Νέου Μεξικού και αυτό, φυσικά, άλλαξε τη γλώσσα του σώματος στο τραπέζι. Ξαφνικά, οι ΗΠΑ κρατούσαν ένα πραγματικά βαρύ επιχείρημα.
Η διάσκεψη του Πότσνταμ δεν έκλεισε όλους τους λογαριασμούς. Άφησε πολλούς ανοιχτούς, ιδίως εκείνον με τίτλο Ψυχρός Πόλεμος: «coming soon». Αλλά ήταν η τελευταία φορά που οι παλιοί σύμμαχοι κοίταξαν ο ένας τον άλλον χωρίς εντελώς παγωμένο βλέμμα.
Σήμερα θυμόμαστε εκείνη τη μέρα όχι μόνο σαν ημερομηνία, αλλά σαν σημείο καμπής. Εκεί που τελείωσε ο ένας εφιάλτης και ξεκινούσε ο επόμενος... λίγο πιο κομψός, λίγο πιο ψυχρός, αλλά εξίσου επικίνδυνος.
Κι όλα αυτά, ένα απόγευμα του Ιουλίου, σ’ ένα γερμανικό παλάτι, με έναν πόλεμο πίσω και έναν άλλον (πιο αόρατο) μπροστά.
