Σαν σήμερα, 14 Σεπτεμβρίου 1999, η χώρα πάγωσε μπροστά σε μια είδηση που έμοιαζε βγαλμένη από εφιάλτη. Το πρωθυπουργικό αεροσκάφος Falcon, με κυβερνητική αποστολή και προορισμό το Βουκουρέστι, μετέφερε τον αναπληρωτή υπουργό Εξωτερικών Γιάννο Κρανιδιώτη, τον γιο του, συνεργάτες και δημοσιογράφους. Δεν έφτασε ποτέ όπως είχε προγραμματιστεί. Στη διαδρομή, μέσα σε δευτερόλεπτα, μια ακολουθία λαθών και τεχνικών προβλημάτων μετατράπηκε σε εθνικό δράμα.
Το Falcon απογειώθηκε το απόγευμα από το αεροδρόμιο του Ελληνικού. Ήταν μια συνηθισμένη πτήση, σε μια εποχή που η Ελλάδα ζούσε τη μετασεισμική αγωνία της Αθήνας και την ίδια στιγμή έπαιρνε θέση στις μεγάλες διπλωματικές σκηνές των Βαλκανίων. Στο εσωτερικό του αεροσκάφους οι επιβάτες μιλούσαν χαλαρά· άλλοι όρθιοι, άλλοι χωρίς ζώνη, όπως συχνά γίνεται στις κυβερνητικές πτήσεις. Κανείς δεν περίμενε τι θα ακολουθήσει.
Λίγο πριν την κάθοδο προς Ρουμανία, άναψε στον πίνακα του θαλάμου ένα προειδοποιητικό σήμα. Το πλήρωμα προσπάθησε να το διαχειριστεί, όμως το αυτόματο πιλότο αποσυνδέθηκε. Και τότε το Falcon άρχισε να ταλαντεύεται βίαια. Ένα αεροσκάφος που ως εκείνη τη στιγμή έμοιαζε απόλυτα ασφαλές, ξαφνικά έγινε παγίδα. Όσοι δεν ήταν δεμένοι τινάχτηκαν κυριολεκτικά στην καμπίνα. Κάποιοι χτύπησαν θανάσιμα, άλλοι έμειναν αναίσθητοι. Μέσα σε λίγα λεπτά η πτήση είχε μετατραπεί σε μάχη επιβίωσης.
Ο Γιάννος Κρανιδιώτης, μια από τις πιο ελπιδοφόρες μορφές της ελληνικής διπλωματίας, δεν επέστρεψε ποτέ. Σκοτώθηκε μαζί με τον μονάκριβο γιο του, Νικόλαο, μόλις 23 χρονών. Μαζί τους χάθηκαν η δημοσιογράφος Νίνα Ασημακοπούλου, ο εικονολήπτης της ΕΡΤ Παναγιώτης Πούλος, ο δημοσιογράφος Δημήτρης Πανταζόπουλος, ο αστυνομικός φρουρός Νίκος Ασημακόπουλος και ο μηχανικός του αεροσκάφους Μιχάλης Παπαδόπουλος. Επτά ζωές κόπηκαν βίαια στον αέρα. Οι υπόλοιποι τραυματίστηκαν, κάποιοι σοβαρά, όμως έζησαν για να διηγηθούν την τραγωδία.
Η εικόνα του Falcon, που τελικά κατάφερε να προσγειωθεί στο Βουκουρέστι με κατεστραμμένο εσωτερικό και επιβάτες σε κατάσταση σοκ, συγκλόνισε την Ελλάδα. Τα δελτία ειδήσεων εκείνο το βράδυ μιλούσαν για «μυστήριο», για «απρόβλεπτο μηχανικό σφάλμα», για «ασυγχώρητη αμέλεια». Οι έρευνες απέδωσαν την καταστροφή σε έναν συνδυασμό: προειδοποίηση στο σύστημα ελέγχου που δεν αντιμετωπίστηκε σωστά, λάθη των πιλότων, αλλά και το πιο ανθρώπινο – την απλή μη χρήση ζώνης ασφαλείας. Ένα τόσο μικρό, σχεδόν αυτονόητο μέτρο αποδείχτηκε ζήτημα ζωής και θανάτου.
Πέρα από τις τεχνικές αναλύσεις, εκείνο που μένει είναι η απώλεια. Ο Κρανιδιώτης δεν ήταν απλώς ένας ακόμη υπουργός. Είχε ταυτιστεί με την ευρωπαϊκή πορεία της Κύπρου, με την ιδέα μιας Ελλάδας που μιλά και ακούγεται στα Βαλκάνια και την Ε.Ε. Ένας διπλωμάτης που συνδύαζε γνώση και όραμα, και που πολλοί έβλεπαν ως μελλοντικό πρωθυπουργό. Ο θάνατός του, τόσο πρόωρος και βίαιος, άφησε ένα κενό που ακόμη συζητιέται.
Είκοσι έξι χρόνια μετά, η τραγωδία του Falcon θυμίζει πόσο εύθραυστη είναι η ανθρώπινη ζωή, ακόμη και όταν βρίσκεται μέσα σε «ασφαλείς» κρατικές διαδικασίες. Θυμίζει επίσης πως πίσω από τους αριθμούς και τα πορίσματα, υπάρχουν πάντα πρόσωπα: ένας πατέρας με τον γιο του, επαγγελματίες που απλώς έκαναν τη δουλειά τους, άνθρωποι που πίστευαν πως επιστρέφουν. Κι όμως δεν γύρισαν ποτέ.
