Σαν σήμερα, 22 Σεπτεμβρίου 2001, γράφτηκε μια μικρή αλλά ιστορική σελίδα για το ελληνικό μπάσκετ. Ο Αντώνης Φώτσης, τότε μόλις 20 ετών, υπέγραφε στους Memphis Grizzlies και γινόταν ο πρώτος Έλληνας καλαθοσφαιριστής που φόρεσε φανέλα στο ΝΒΑ με αμιγώς ελληνική υπηκοότητα. Μέχρι τότε, η Αμερική φάνταζε μακρινός πλανήτης, προορισμός απλησίαστος για τα δικά μας δεδομένα. Ξαφνικά, ένας πιτσιρικάς από τον Ηλυσιακό και τον Παναθηναϊκό έκανε το όνειρο πραγματικότητα.
Ο Φώτσης είχε επιλεγεί στο draft του 2001 στο νούμερο 48 από τους Grizzlies. Στην πρώτη του χρονιά έπαιξε σε 28 παιχνίδια, κέρδισε εμπειρίες, έζησε τον κόσμο του κορυφαίου πρωταθλήματος και γύρισε στην Ελλάδα με την ετικέτα του πρωτοπόρου. Ο «Μπάτμαν», όπως τον αποκαλούσαν λόγω της ικανότητάς του να πετάγεται ψηλά για τάπες και καρφώματα, έγινε ο παίκτης-σύμβολο που έδειξε ότι ένας Έλληνας μπορεί να σταθεί στο παρκέ του ΝΒΑ.
Οι πρώτες ελληνικές σκιές στο ΝΒΑ
Φυσικά, υπήρξαν και άλλες παρουσίες ελληνικής καταγωγής στο ΝΒΑ πριν από τον Φώτση. Ο Λου Τσιωρόπουλος στους Boston Celtics τη δεκαετία του ’50 και ο Στιβ Γιατζόγλου που μεγάλωσε στην Αμερική αλλά μεγαλούργησε στην Ελλάδα, αποτελούν κομμάτι της ιστορίας. Ωστόσο, δεν μιλάμε για γηγενείς Έλληνες που μεγάλωσαν και ανδρώθηκαν μπασκετικά στη χώρα μας. Αυτή η τιμή ανήκει ολοκληρωτικά στον Φώτση.
Η είσοδος του Φώτση στο ΝΒΑ άνοιξε την πόρτα. Ακολούθησε ο Ευθύμης Ρεντζιάς στους Philadelphia 76ers και ο Ιάκωβος Τσακαλίδης στους Phoenix Suns και αργότερα στους Memphis. Έπειτα ήρθε ο Βασίλης Σπανούλης στους Houston Rockets, που έπαιξε μόνο μία σεζόν αλλά έμεινε αξέχαστος για την επιμονή του να γυρίσει και να γίνει θρύλος στην Ευρώπη.
Αργότερα, η ελληνική φουρνιά έγινε ακόμη πιο ισχυρή. Ο Κώστας Κουφός, που γεννήθηκε και μεγάλωσε στην Αμερική αλλά με ελληνικό διαβατήριο, έπαιξε για πάνω από δέκα χρόνια σε ομάδες όπως οι Jazz, Nuggets, Kings. Ο Νικ Καλάθης, επίσης με αμερικανική γέννηση αλλά ελληνική σημαία στην πλάτη, πέρασε από τους Grizzlies. Ο Κώστας Παπανικολάου δοκίμασε την τύχη του στους Rockets και στους Nuggets, αφήνοντας το δικό του σημάδι.
Το φαινόμενο Αντετοκούνμπο
Και μετά ήρθε η οικογένεια Αντετοκούνμπο. Ο Γιάννης, ο «Greek Freak», όχι απλώς μπήκε στο ΝΒΑ το 2013, αλλά έγραψε ιστορία. Δύο φορές MVP, πρωταθλητής με τους Milwaukee Bucks το 2021, μέλος της πρώτης πεντάδας του ΝΒΑ ξανά και ξανά. Ο αδερφός του Θανάσης βρήκε επίσης θέση στους Bucks, ενώ και ο Κώστας σήκωσε πρωτάθλημα με τους Lakers το 2020. Μέσα σε λίγα χρόνια, η Ελλάδα δεν είχε απλώς εκπροσώπους στο ΝΒΑ, αλλά πρωταγωνιστές.
Η αλυσίδα δεν σταματά εδώ. Ο Γιώργος Παπαγιάννης επιλέχθηκε στο νούμερο 13 του draft του 2016 από τους Sacramento Kings, το υψηλότερο pick που είχε ποτέ Έλληνας. Μπορεί η διαδρομή του στο ΝΒΑ να μην ήταν μακρά, αλλά το όνομά του γράφτηκε κι αυτό στη λίστα. Σήμερα, η νέα γενιά συνεχίζει να κοιτάζει προς Αμερική με όνειρα, βλέποντας ότι ο δρόμος είναι ανοιχτός.
Γιατί έχει σημασία
Το πέρασμα του Φώτση από το ΝΒΑ ίσως δεν ήταν το πιο θεαματικό σε αριθμούς. Αλλά ήταν το πιο καθοριστικό σε συμβολισμό. Έδειξε ότι το ελληνικό μπάσκετ μπορεί να παράξει παίκτες που στέκονται στο κορυφαίο επίπεδο. Χωρίς εκείνη την κίνηση, ίσως να μην είχε καλλιεργηθεί τόσο έντονα η ιδέα ότι «γίνεται». Και αυτή η ιδέα είναι που τροφοδοτεί τις νέες γενιές.
Σαν σήμερα, λοιπόν, θυμόμαστε τον πρώτο. Τον Αντώνη Φώτση που άνοιξε το μονοπάτι. Και μαζί του, όλους τους υπόλοιπους που ακολούθησαν και έκαναν την ελληνική σημαία να κυματίζει στα παρκέ του ΝΒΑ. Από τον «Μπάτμαν» μέχρι τον «Greek Freak», η διαδρομή είναι γεμάτη ιστορίες που αποδεικνύουν ότι το όνειρο μπορεί να ξεκινήσει από μια γειτονιά της Αθήνας και να φτάσει μέχρι την άλλη άκρη του κόσμου.
