Η 13η Δεκεμβρίου 1943 χαράχτηκε για πάντα στη συλλογική μνήμη της Ελλάδας ως μία από τις πιο σκοτεινές ημέρες της γερμανικής κατοχής. Γιατί σαν σήμερα τα Καλάβρυτα ισοπεδώθηκαν, οι άνδρες τους εκτελέστηκαν μαζικά και ένας ολόκληρος τόπος βυθίστηκε στο πένθος, τον τρόμο και τη σιωπή.
Ήταν το αποκορύφωμα μιας οργανωμένης και εκδικητικής επιχείρησης των ναζιστικών στρατευμάτων κατοχής, με στόχο την τιμωρία του άμαχου πληθυσμού για τη δράση της ελληνικής αντίστασης στην ευρύτερη περιοχή.
Η πορεία προς την καταστροφή
Τις εβδομάδες που προηγήθηκαν, οι γερμανικές δυνάμεις είχαν εξαπολύσει εκκαθαριστικές επιχειρήσεις στα χωριά της ορεινής Αχαΐας. Η σύγκρουσή τους με αντάρτες και η απώλεια Γερμανών στρατιωτών χρησιμοποιήθηκαν ως πρόσχημα για μια πράξη συλλογικής τιμωρίας.
Το πρωί της 13ης Δεκεμβρίου, τα γερμανικά στρατεύματα εισέβαλαν στα Καλάβρυτα. Οι κάτοικοι διατάχθηκαν να συγκεντρωθούν. Οι γυναίκες, τα παιδιά και οι ηλικιωμένοι κλείστηκαν στο σχολείο του χωριού, ενώ όλοι οι άνδρες και τα αγόρια άνω των 13 ετών οδηγήθηκαν έξω από την πόλη, σε έναν λόφο που έμελλε να γίνει τόπος μαζικής εκτέλεσης.
Η σφαγή
Λίγο αργότερα, οι ριπές των πολυβόλων έκοψαν απότομα κάθε ήχο ζωής. Περισσότεροι από 500 άνδρες εκτελέστηκαν επιτόπου, με ελάχιστους να καταφέρνουν να επιζήσουν, κρυμμένοι κάτω από τα σώματα των νεκρών.
Την ίδια ώρα, οι γερμανικές δυνάμεις πυρπόλησαν τα Καλάβρυτα. Σπίτια, καταστήματα, εκκλησίες λεηλατήθηκαν και παραδόθηκαν στις φλόγες. Ολόκληρη η πόλη μετατράπηκε σε στάχτη. Οι γυναίκες και τα παιδιά σώθηκαν από βέβαιο θάνατο μόνο χάρη σε μια συγκυρία της τελευταίας στιγμής.
Συνολικά, κατά τη διάρκεια της επιχείρησης στην ευρύτερη περιοχή, περίπου 1.100 άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους και δεκάδες χωριά καταστράφηκαν.
Την επόμενη μέρα, όταν οι γυναίκες επέστρεψαν στην πόλη, αντίκρισαν ένα τοπίο ερειπίων και θανάτου. Έπρεπε μόνες τους να θάψουν τους νεκρούς τους, να ξαναχτίσουν από την αρχή και να συνεχίσουν να ζουν με μια πληγή που δεν έκλεισε ποτέ.
Το Ολοκαύτωμα των Καλαβρύτων αποτελεί ένα από τα μεγαλύτερα εγκλήματα πολέμου που διαπράχθηκαν στην Ελλάδα. Παρά τη βαρύτητά του, η δικαιοσύνη δεν αποδόθηκε ποτέ ουσιαστικά στους υπευθύνους.
Σήμερα, τα Καλάβρυτα στέκουν ξανά όρθια, αλλά ο τόπος της εκτέλεσης, μένει να μας θυμίζει μέχρι πού μπορεί να οδηγήσει ο φανατισμός και η βαρβαρότητα, όταν η ανθρώπινη ζωή παύει να έχει αξία.
