Τα τελευταία χρόνια παρατηρείται μια αυξανόμενη αποστασιοποίηση των νέων στη Δύση από τις αρχές της φιλελεύθερης δημοκρατίας. Αυτή η τάση εκδηλώνεται μέσω του αυξημένου πολιτικού κυνισμού που οδηγεί σε χαμηλή συμμετοχή σε εκλογές, δυσπιστία προς θεσμούς και στροφή προς εναλλακτικά πολιτικά μοντέλα. Οι λόγοι πίσω από αυτή την απομάκρυνση είναι πολλαπλοί και συνδέονται με κοινωνικές, οικονομικές και πολιτισμικές εξελίξεις.
To χαρακτηριστικό παράδειγμα αυτής της τάσης, τη χαμηλή προσέλευση των νέων στις εκλογές, τη βλέπουμε σε κάθε χώρα σχεδόν της Ευρώπης, όπου η συμμετοχή των νέων είναι χαμηλότερη σε σχέση με παλαιότερες γενιές.
Ενας βασικός λόγος αυτής της απομάκρυνσης είναι η οικονομική ανασφάλεια. Οι νέοι αντιμετωπίζουν υψηλή ανεργία, επισφαλείς εργασιακές συνθήκες και δυσκολίες στην απόκτηση στέγης. Αυτή η πραγματικότητα δημιουργεί την πεποίθηση ότι η φιλελεύθερη δημοκρατία, που συχνά συνδέεται με την ελεύθερη αγορά, δεν εξυπηρετεί τα συμφέροντά τους. Αντίθετα, πολλοί στρέφονται προς πιο ριζοσπαστικές ιδεολογίες, όπως ο σοσιαλισμός ή ο εθνικισμός, οι οποίες υπόσχονται άμεσες λύσεις.
Επιπλέον, η δυσπιστία προς τους θεσμούς ενισχύεται από σκάνδαλα και γενικευμένη αίσθηση διαφθοράς. Η πολιτική πόλωση, που τροφοδοτείται από τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, έχει οδηγήσει σε απογοήτευση από την παραδοσιακή πολιτική. Οι νέοι συχνά βλέπουν τους πολιτικούς ως αποκομμένους από την καθημερινότητά και τα προβλήματά τους, ενώ η αργή ανταπόκριση των δημοκρατικών θεσμών σε γεωπολιτικές κρίσεις εντείνει αυτή την αίσθηση αποξένωσης. Κινήματα τύπου «Extinction Rebellion» αντικατοπτρίζουν την προτίμηση για άμεση δράση αντί για θεσμική αλλαγή.
Τέλος, η ψηφιοποίηση έχει αλλάξει τον τρόπο που οι νέοι αντιλαμβάνονται τη συμμετοχή. Πλατφόρμες όπως το X δίνουν φωνή σε απόψεις που παλαιότερα ήταν περιθωριοποιημένες και δεν έβρισκαν τρόπο να «περάσουν» σε μεγαλύτερο κοινό. Οι απόψεις αυτές συχνά ενισχύουν την πόλωση, οδηγώντας σε αμφισβήτηση της φιλελεύθερης συναίνεσης. Οι νέοι αναζητούν πιο συμμετοχικές και άμεσες μορφές δημοκρατίας, θεωρώντας το υπάρχον σύστημα αναχρονιστικό.
Εάν η φιλελεύθερη δημοκρατία δεν κατανοήσει τα λάθη της και δεν ακούσει τους πολίτες, κινδυνεύει η απομάκρυνση αυτή να ενταθεί, με συνέπεια στο τελικό στάδιο να απειληθεί άμεσα η σταθερότητα των δημοκρατικών θεσμών των χωρών της Δύσης.
