Η παραίτηση του Αλέξη Τσίπρα από βουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ ανοίγει, σύμφωνα με πληροφορίες, τον δρόμο και για άλλες παραιτήσεις μελών της ΚΟ του κόμματος, αν και κάτι τέτοιο ίσως συμβεί σε δεύτερο χρόνο, μετά δηλαδή την κυκλοφορία του βιβλίου του πρώην πρωθυπουργού κι αφού μπει στην τελική ευθεία η ίδρυση νέου πολιτικού σχηματισμού.
«Δεν θα είμαστε αντίπαλοι. Και ίσως σύντομα να ταξιδέψουμε πάλι μαζί σε πιο όμορφες θάλασσες», είπε, άλλωστε, ο Αλέξης Τσίπρας στην ανακοίνωση παραίτησής του, κι αυτό εκλαμβάνεται ως σήμα στους βουλευτές και στα στελέχη του ΣΥΡΙΖΑ που πληρούν τις προϋποθέσεις ώστε να τον ακολουθήσουν.
Πηδάνε από το καράβι
Ωστόσο, όσοι επιθυμούν να εκτεθούν στις επόμενες εκλογές ως υποψήφιοι βουλευτές, τότε θα πρέπει να παραιτηθούν και να παραδώσουν τις έδρες τους στον ΣΥΡΙΖΑ. Τέτοια πρόσωπα μπορεί να είναι οι Όλγα Γεροβασίλη (αν και ως αντιπροέδρου της Βουλής ίσως της δοθεί η δυνατότητα μεγαλύτερης χρονικής ευελιξίας), Διονύσης Καλαματιανός, Γιώργος Καραμέρος, Κατερίνα Νοτοπούλου, Πόπη Τσαπανίδου, Συμεών Κεδίκογλου, Αλέξανδρος Μεϊκόπουλος, Θεόφιλος Ξανθόπουλος, Χρήστος Γιαννούλης.
Μάλιστα, οι πληροφορίες αναφέρουν ότι περίπου 12 βουλευτές το έχουν αποφασίσει ή το σκέφτονται σοβαρά.
Πάντως, ενδεχόμενο ντόμινο παραιτήσεων θέτει σε μεγάλο υπαρξιακό κίνδυνο τον ΣΥΡΙΖΑ, καθώς μαζική φυγή στελεχών θα σήμαινε και πλήρη κατάρρευση του κόμματος. Μάλιστα, στελέχη της ομάδας Πολάκη αρχίζουν να επαναφέρουν την πρακτική των κομματικών συνάξεων και στη συνέχεια των «δημόσιων δηλώσεων», με τις οποίες υποστηρίζουν ότι τα στελέχη θα παραμείνουν στον ΣΥΡΙΖΑ.
Άλλοι βουλευτές προεξοφλώντας τη μη συμπερίληψή τους στα σχέδια Τσίπρα έσπευσαν να δηλώσουν πίστη στο κόμμα και στον Σωκράτη Φάμελλο.
Σε κάθε περίπτωση, το κλίμα στην Κουμουνδούρου είναι τουλάχιστον αμήχανο, με τον πρόεδρο του κόμματος να κάνει μια πολύ προσεκτική δήλωση, που δεν ικανοποίησε όμως καμία από τις δύο πλευρές. Παρ’ όλα αυτά, ο ίδιος έδειξε ότι είναι διατεθειμένος σε πρώτη φάση να μην πάει απέναντι στον πρώην πρωθυπουργό και όσο «τα σχέδια δεν συμπίπτουν», όπως είπε, να συνυπάρξουν σε παράλληλους δρόμους.
Σε ό,τι αφορά τις κινήσεις Τσίπρα, οι πληροφορίες τον θέλουν να προσανατολίζεται σε ένα εκλογικό σχήμα που θα παραπέμπει περισσότερο στο Δημοκρατικό Κόμμα των ΗΠΑ με λίστα υποψηφίων που θα εμπλουτίζεται διαρκώς και δεν θα θυμίζει σε τίποτα ελληνικές πρακτικές, με κλασικές δομές και όργανα.
Πάντως, μετά την κυκλοφορία του βιβλίου του, ο πρώην πρωθυπουργός θα επιχειρήσει, μέσω εκδηλώσεων του ινστιτούτου του και με τις παρουσιάσεις του πονήματός του στην περιφέρεια, να αναβαπτιστεί στην εκλογική του βάση ανά την Ελλάδα και μέσα από αυτή τη διαδικασία να εντοπίσει νέα στελέχη απ’ όλο το φάσμα της δημόσιας ζωής που θα μπορούσαν να στελεχώσουν τους συνδυασμούς του.
«Ψαράς» αντισυστημισμού
Μετά την Πλεύση Ελευθερίας, το ΜέΡΑ25 και τη Νέα Αριστερά, κόμματα δηλαδή με σαφή αντισυστημικά χαρακτηριστικά, και ο Αλέξης Τσίπρας θα επιχειρήσει να σταθεί πολιτικά αλιεύοντας ψηφοφόρους από την ίδια εκλογική δεξαμενή.
Εξάλλου, η ελληνική πολιτική σκηνή έχει συνηθίσει σε έντονες ανατροπές, πολιτικές μετατοπίσεις και «αναστάσεις» ηγετών και η επανεμφάνιση του πρώην πρωθυπουργού δεν αποτελεί εξαίρεση. Αυτή τη φορά, όμως, το εγχείρημα έχει διαφορετικό πρόσημο και στοχεύει στο ρευστό και διαταραγμένο (αριστερό) τοπίο.
Ο Α. Τσίπρας, αφού αποχώρησε από την ηγεσία του ΣΥΡΙΖΑ και είδε το κόμμα του να κατακερματίζεται και να υποχωρεί στις εκλογικές επιδόσεις του, θέλει να επιστρέψει όχι ως αρχηγός, αλλά ως «πολιτικός ψαράς», με ρητορική που αγγίζει όλο και περισσότερο την αντισυστημική δεξαμενή –εκεί όπου άλλοτε κινούνταν μόνο η Άκρα Αριστερά και η εναλλακτική Δεξιά– προσπαθεί να συσπειρώσει ένα κοινό απογοητευμένο, θυμωμένο και αριστεροδεξιά «αντισυστημικό».
Η διαρκής αποδυνάμωση του πολιτικού Κέντρου και η ενίσχυση λαϊκίστικων φωνών (είτε με τη μορφή της Πλεύσης Ελευθερίας και του ΜέΡΑ25, είτε της Ακροδεξιάς) δημιούργησαν πολιτικό κενό. Ο Α. Τσίπρας φαίνεται να το εντοπίζει και να επιχειρεί να το εκμεταλλευτεί.
Όμως, σε αντίθεση με το 2015 –σύμφωνα με τους πολιτικούς παρατηρητές– δεν μπορεί πια να πείσει με το ίδιο εύρος: η εικόνα του «μεσσία» έχει φθαρεί και η μνήμη της διακυβέρνησής του βαραίνει.
Του ρίχνουν πόρτα
Η Αριστερά –ιδιαίτερα οι δυνάμεις που αποχώρησαν από τον ΣΥΡΙΖΑ– αντιμετωπίζει με σκεπτικισμό και καχυποψία την επιστροφή Τσίπρα. Για τους οπαδούς της «καθαρής» Αριστεράς, ο πρώην πρωθυπουργός είναι πλέον ο ηγέτης που συμβιβάστηκε με τα μνημόνια και πρόσφερε πολιτική νομιμοποίηση στη λιτότητα. Το ΜέΡΑ25 τον κατατάσσει ευθέως στο «παλιό πολιτικό σύστημα», ενώ η Ζωή Κωνσταντοπούλου δεν παραλείπει να τον μέμφεται για την «προδοσία» του 2015.
Από την άλλη πλευρά, ακόμη και τμήματα της εναλλακτικής Δεξιάς τον παρακολουθούν με ιδιαίτερη επιφυλακτικότητα. Ο Α. Τσίπρας υιοθετεί πλέον λόγο «αντισυστημικό», που δεν απέχει πολύ από τον δικό τους: κριτική στα ΜΜΕ, στους «ολιγάρχες», στην παγκοσμιοποίηση. Αυτή η σύγκλιση, ωστόσο, μοιάζει τεχνητή και προκαλεί σύγχυση σ’ ένα ακροατήριο που έχει συνηθίσει να τον αντιμετωπίζει ως «εχθρό».
Το ερώτημα που τίθεται, τελικά, είναι αν η νέα αυτή απόπειρα θα έχει πραγματικό πολιτικό βάθος ή αν θα είναι απλώς μία ακόμα προσωποπαγής προσπάθεια διατήρησης επιρροής. Ο Α. Τσίπρας δείχνει να ποντάρει σε ένα κοινό που απορρίπτει το υπάρχον πολιτικό κατεστημένο, αλλά ταυτόχρονα δεν έχει πειστεί από τις ακραίες εναλλακτικές προτάσεις. Το μόνο βέβαιο είναι στην πολιτική σκακιέρα γίνονται κινήσεις και ο Τσίπρας, με ή χωρίς κόμμα, θα επιχειρήσει για άλλη μία φορά να συμμετάσχει.
