Μπορεί να γίνει η Αλβανία ένα κέντρο για τους μουσουλμάνους στα Βαλκάνια; Τι επιδιώκει ο Έντι Ράμα, ο οποίος ανακοίνωσε από το βήμα της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ, «Κράτος του Τάγματος Μπεκτασί» και δη με κυριαρχία; Όλα αυτά, βέβαια, αποτελούν ένα παιχνίδι με τη φωτιά αλλά και μια «πλεύση» σε αχαρτογράφητα ύδατα. Ο διεθνής Τύπος κάνει λόγο για «μικροκράτος που θα μοιάζει με την Πόλη του Βατικανού». Όμως, πιθανότατα ο Έντι Ράμα ζήλεψε το μοντέλο του Κυρίαρχου Στρατιωτικού Τάγματος της Μάλτας (είναι πολύ στενά συνδεδεμένο με το Βατικανό) που εδώ και πάρα πολλά χρόνια λειτουργεί ως κυρίαρχη οντότητα που διατηρεί διπλωματικές σχέσεις με 113 κράτη σε όλον τον κόσμο, ενώ απολαμβάνει καθεστώς παρατηρητή στα Ηνωμένα Έθνη από το 1994. Το Βατικανό απολαμβάνει παρόμοιο καθεστώς από το 1964. Εξ ου εδώ και η επιλογή εκ μέρους του Αλβανού πρωθυπουργού της σχετικής ανακοίνωσης στη ΓΣ του Οργανισμού. Οι δύο διοικητικές έδρες του Τάγματος της Μάλτας είναι το Magistral Palace στη Via Condotti 68 και η Villa del Priorato di Malta ή Magistral Villa στη Ρώμη και απολαμβάνουν –όπως σαφέστατα επισημαίνουν οι ιταλικές αρχές– εξωεδαφικό καθεστώς.
Με αυτόν τον τρόπο ο Έντι Ράμα δίνει μια άλλη διάσταση στις επιχειρηματικές δραστηριότητές του, προσπαθώντας να αναδείξει –έτσι πιστεύει κι εκεί στοχεύει– τη χώρα του ως προγεφύρωμα του φιλελεύθερου Ισλάμ και γέφυρα της Δύσης με τους μουσουλμάνους στα Βαλκάνια και αλλού. Άλλωστε, όπως είπε ο Αλβανός πολιτικός, το νέο «κράτος» θα προωθήσει το μέτρο, την ανεκτικότητα και την ειρηνική συνύπαρξη. Είπε επίσης ότι η χώρα του έδωσε καταφύγιο σε Αφγανούς που διώκονταν από τους Ταλιμπάν. Όλα αυτά είναι «κομβικά», δεδομένης της ενταξιακής διαδικασίας της Αλβανίας αλλά και της άποψης της Ευρωπαϊκής Ένωσης, η οποία τονίζει ότι «το Ισλάμ βρίσκεται σε μια διαδικασία μετασχηματισμού από θρησκεία των μεταναστών σε μια θρησκεία που δικαιωματικά αποτελεί τμήμα της ευρωπαϊκής πραγματικότητας. Αυτή η διαδικασία θα πρέπει να συνοδεύεται, σε νομικό επίπεδο, από τις κατάλληλες δράσεις που θα επιτρέψουν στις μουσουλμανικές κοινότητες να ενταχθούν πλήρως στο ευρωπαϊκό μοντέλο σχέσεων μεταξύ κρατών και θρησκειών» (Directorate-General for Internal Policies). Ο σουφισμός και οι μπεκτασήδες του (10% των Αλβανών μουσουλμάνων), με τους οποίους ο Ράμα φέρεται να επιθυμεί σύμπλευση, έχουν βρεθεί πολλάκις στο στόχαστρο των ριζοσπαστών του Ισλάμ, που τον θεωρούν αίρεση. Τον Νοέμβριο του 2017, 311 Σούφι μουσουλμάνοι σφαγιάστηκαν από ισλαμιστές στο τέμενος Αλ-Ραουάντα (που συνδέεται με το τάγμα Jaririya των Σούφι), στον βορρά της Χερσονήσου του Σινά. Μέλη της θρησκευτικής αυτής ομάδας συχνά πυκνά μπαίνουν στο στόχαστρο σουνιτικών (κυρίως σαλαφιστών) αλλά και σιιτικών οργανώσεων.
Η Αλβανία είναι μια μικρή χώρα των Δυτικών Βαλκανίων με μικρές δυνατότητες. Η διαφθορά και η καταπάτηση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, που πλήττει ιδιαίτερα την ελληνική εθνική μειονότητα, «βασιλεύουν» στη χώρα. Οι ευκαιρίες για τους νέους είναι περιορισμένες και η συνεχής μετανάστευση έχει «αποψιλώσει» πληθυσμιακά τη χώρα. Πολλοί φεύγουν, ελάχιστοι γυρίζουν. Πολύ χαρακτηριστική των προβλημάτων που υφίστανται είναι νόμος που ψηφίστηκε προ ημερών και επιβάλλει στους αποφοίτους των ιατρικών σχολών να εργαστούν στη χώρα για τουλάχιστον τρία χρόνια μετά την αποφοίτησή τους, ή να καταβάλλουν στο κράτος το κόστος των σπουδών τους. Τα πράγματα είναι δύσκολα για τον σοσιαλιστή πρωθυπουργό Έντι Ράμα, ο οποίος έχει ήδη μπει σε μια διαδικασία επενδυτικής συνεργασίας με μέλη της οικογένειας του Ντόναλντ Τραμπ, αποσκοπώντας σε πολλαπλά οφέλη. Η αλβανική αντιπολίτευση πιέζει, ενώ οι ευρωπαϊκές διωκτικές αρχές, βλέποντας τη χώρα να έχει μετατραπεί σε hub παρασκευής ναρκωτικών, δεν χαρίζονται, πιέζοντας τα Τίρανα για κάθαρση, διαδικασία που φυσικά περιλαμβάνει διεθνή εντάλματα, συλλήψεις και απαγγελίες κατηγοριών.
Πολύ ενδιαφέρον έχει η αντίδραση της Άγκυρας, η οποία διατηρεί στενές σχέσεις με την αλβανική κυβέρνηση. Ο τουρκικός Τύπος αντέδρασε με εκνευρισμό –εκπέμποντας και τον αιφνιδιασμό της τουρκικής Προεδρίας– στην αναγγελθείσα πρωτοβουλία του Αλβανού πρωθυπουργού, βλέποντας μάλιστα το Ισραήλ αλλά και τον Τζορτζ Σόρος (ο υιός του οποίου, Αλεξάντερ, συνδέεται με φιλία με τον Ράμα) πίσω από την εξέλιξη. Ούτως ή άλλως, οι Τούρκοι σουνίτες πάντα έβλεπαν με καχυποψία τον θρησκευτικό ηγέτη των Σούφι στην Αλβανία, Μπάμπα Μόντι. Η πρόσφατη συνάντησή του μάλιστα στα Τίρανα με τον Ισραηλινό Πρόεδρο Ιτσχάκ Χέρτζογκ, έδωσε λαβή για πολλά σχόλια στον τουρκικό Τύπο. Οι εφημερίδες της γείτονος βλέπουν πίσω από την πρωτοβουλία του Ράμα μια απόπειρα δημιουργίας νέας δομής «γκιουλενικού» τύπου στον βαλκανικό χώρο, που θα λειτουργήσει ανταγωνιστικά έναντι της Άγκυρας στην ευρύτερη περιοχή, αποδυναμώνοντας την επιρροή της εκεί.
