Μπορεί στην Αθήνα η παρουσία και η ομιλία του Κυριάκου Μητσοτάκη στο Προεδρικό Μέγαρο της Κύπρου να επιχειρήθηκε να αποδομηθεί από την αντιπολίτευση, στην Αγκυρα όμως το γεγονός πως για πρώτη φορά Ελληνας πρωθυπουργός βρέθηκε στην Κύπρο ανήμερα της μαύρης επετείου της τουρκικής εισβολής, μόνο απαρατήρητο δεν πέρασε.
Κάπως έτσι το τουρκικό σόου στα Κατεχόμενα πέρασε στα ψιλά, με την παρουσία του πρωθυπουργού και την ομιλία του να κερδίζουν τις εντυπώσεις, όπως άλλωστε και η παρέμβαση της Ευρωπαϊκής Ενωσης μέσα από τις δηλώσεις της νέας ηγεσίας της. Στο πλαίσιο αυτό, οι αντιδράσεις της τουρκικής κυβέρνησης και του ίδιου του Ταγίπ Ερντογάν ήταν σχεδόν αναμενόμενες. Οπως και οι ηχηρές απαντήσεις της ελληνικής πλευράς στα όσα εξακολουθούν να βρίσκονται σε εξέλιξη στη γείτονα, με στόχο τους εσωτερικούς συμμάχους του Τούρκου προέδρου.
Η παρουσία των 5 πολεμικών πλοίων ανοιχτά της Κάσου όπου ιταλικό πλοίο πραγματοποιεί έρευνες, η παρέμβαση Ερντογάν με αναφορές σε δήθεν «τουρκική μειονότητα» στη Θράκη, ακόμη και τα όσα υποστηρίζει το τουρκικό υπουργείο Αμυνας για την τάχα διάσωση μεταναστών που το ελληνικό Λιμενικό δήθεν άφησε αβοήθητους, είναι ορισμένες από τις κινήσεις που δείχνουν ότι στην Αγκυρα επικρατεί ένας εκνευρισμός, που ήρθε να δημιουργήσει «αναταράξεις» στα «ήρεμα νερά».
Ακόμη και η προσπάθεια που έγινε προκειμένου να φανεί ότι η ελληνική πλευρά ζήτησε «άδεια» από τις αντίστοιχες τουρκικές για τις έρευνες του ιταλικού πλοίου, δείχνει με σαφήνεια ότι στη γείτονα χώρα προσπαθούν να δημιουργούν εικόνα τετελεσμένων σε ζητήματα διμερών σχέσεων και Κυπριακού, για τα οποία η συζήτηση είναι σε εξέλιξη.
Η κινητικότητα από την πλευρά του ΟΗΕ προβληματίζει την κυβέρνηση Ερντογάν, που δεν επιθυμεί να φανεί υποχωρητική ως προς το ζήτημα των δύο κρατών το οποίο η ίδια θεωρεί ως προϋπόθεση για την επίλυση. Αλλωστε γι’ αυτό υποστηρίζει διαρκώς πως για να γίνουν συζητήσεις, πρέπει πρώτα να αναγνωριστεί και το ψευδοκράτος.
Το ζήτημα της «Γαλάζιας Πατρίδας» παραμένει για τον Ερντογάν, την κυβέρνησή του και τους συμμάχους του στο εσωτερικό, σε πρώτο πλάνο. Το δείχνουν ακόμη και οι παρεμβάσεις που έγιναν στα σχολικά βιβλία της γείτονος. Ταυτόχρονα, ο Τούρκος πρόεδρος δείχνει να είναι εν αναμονή των εξελίξεων στις ΗΠΑ, καθώς δεν είναι άγνωστο πως μια ενδεχόμενη νίκη του Ντόναλντ Τραμπ θα προκαλέσει αναβίωση της πολιτικής αναθεωρητισμού.
Και μια ακόμη παράμετρος. Οι διαδικασίες για κοινή αμυντική πολιτική στην ΕΕ, η δημιουργία σχετικού χαρτοφυλακίου με κοινό ταμείο, ενδεχόμενο που μπήκε στο τραπέζι μετά από πρωτοβουλία του Κυριάκου Μητσοτάκη, προκαλούν επίσης εκνευρισμό στην κυβέρνηση του Ταγίπ Ερντογάν. Δεν πρέπει να ξεχνάμε την τουρκική αντίδραση στην πρόταση Μητσοτάκη για τη δημιουργία της ενιαίας ευρωπαϊκής αντιπυραυλικής ομπρέλας. Ούτε φυσικά το γεγονός πως όταν υπάρχει κινητικότητα και οι δύο πλευρές συνομιλούν, η τουρκική πλευρά είναι πάντα εκείνη που ανοίγει τη βεντάλια των θεμάτων, πιστεύοντας ότι έτσι ασκεί πιέσεις.
Η ελληνική κυβέρνηση από την πλευρά της κινείται με γνώμονα τις «κόκκινες γραμμές» και χωρίς να αφήνει αναπάντητες τις όποιες προκλήσεις –που το τελευταίο διάστημα είναι συνεχείς– θέτει πάντα ως στόχο τα «ήρεμα νερά». Εξάλλου, η διάψευση περί της δήθεν άδειας για τις έρευνες του ιταλικού πλοίου ήταν κατηγορηματική, όπως και η απάντηση του υπουργείου Εξωτερικών στα περί δήθεν «τουρκικής μειονότητας» στη Θράκη.
Ειδικά στο θέμα των ερευνών του ιταλικού πλοίου, με δεδομένη την προσπάθεια της Τουρκίας να δώσει έμφαση στο λεγόμενο Τουρκολιβυκό Σύμφωνο, η απάντηση ήταν κάτι περισσότερο από σαφής, δεδομένου ότι το εν λόγω Σύμφωνο δεν γίνεται αποδεκτό και έχει χαρακτηριστεί νομικώς ανυπόστατο, εν αντιθέσει με τη συμφωνία Ελλάδας-Αιγύπτου η οποία λαμβάνει υπ’ όψιν τον ζωτικό χώρο όλων των πλευρών.
Σε κάθε περίπτωση, για την ελληνική πλευρά τα «ήρεμα νερά» δεν σημαίνουν εφησυχασμό και δεν δημιουργούν συνθήκες υποχωρητικότητας. «Παρά την ηρεμία που επικρατεί τώρα στο Αιγαίο, δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι και οι εξ Ανατολών γείτονες επιταχύνουν το δικό τους εξοπλιστικό πρόγραμμα», είχε τονίσει ο Κυριάκος Μητσοτάκης κατά την τελετή παραλαβής των τριών νέων ανθυποβρυχιακών ελικοπτέρων τύπου Romeo MH-60R Seahawk από το Πολεμικό Ναυτικό: «Επιβάλλονται συνεπώς οι προσεγγίσεις, όμως σε καμία περίπτωση δεν επιτρέπονται οι ψευδαισθήσεις και όλοι οφείλουμε να είμαστε προσηνείς, αλλά ποτέ αφελείς, μένοντας προσηλωμένοι στην πυξίδα που δείχνει το διεθνές δίκαιο την ειρήνη και τη συνεργασία».
Στο πλαίσιο αυτό και χωρίς ψευδαισθήσεις, η ελληνική πλευρά, ως δύναμη σταθερότητας, κινείται πάντα με γνώμονα την ασφάλεια και την αξιοποίηση του ρόλου της στην Ανατολική Μεσόγειο. Σε αυτήν τη γραμμή θα συνεχίσει. Οι εσωτερικές φωνές και οι αντιπολιτευτικές κορόνες είναι σαφές ότι αφορούν μικροκομματικές και μικροπολιτικές σκοπιμότητες, εκφεύγουν όμως της πολιτικής κριτικής όταν υιοθετούν άκριτα της τουρκικές θέσεις και τα όσα η απέναντι πλευρά υποστηρίζει κατά διαστήματα…
* Το άρθρο δημοσιεύτηκε στην έντυπη έκδοση του «Μανιφέστο»
