Το πολύ σοβαρό επεισόδιο στο μικτό χωριό Πύλα της Κύπρου, στη νεκρή ζώνη, με την επίθεση κατά των κυανοκράνων του ΟΗΕ και οι παράνομες εργασίες κατασκευής δρόμου έχουν, όπως όλα δείχνουν, μια κρυφή και πολύ επικίνδυνη πτυχή: Η Πύλα αποτελεί εδώ και χρόνια μια πύλη προώθησης μεταναστών στην ελεύθερη Κύπρο, στο πλαίσιο μιας ακόμη υβριδικής απειλής και εργαλειοποίησης του μεταναστευτικού. Για την Κύπρο μας, αυτό ενέχει έναν επιπλέον κίνδυνο, καθώς δημιουργεί συνθήκες ενός νέου εποικισμού.
Είναι προφανές ότι η Τουρκία επιδιώκει τη δημιουργία τετελεσμένων με διάφορους τρόπους, καθώς επιδίωξή της είναι η διχοτόμηση, με αποτέλεσμα να οδηγεί σε ναυάγιο κάθε προσπάθεια διαπραγμάτευσης και λύσης στη βάση των αποφάσεων των Ηνωμένων Εθνών.
Είναι επίσης βέβαιο ότι η Τουρκία αναζητεί ζωτικό χώρο προκειμένου να τον ενσωματώσει στα Κατεχόμενα. Και η νεκρή ζώνη αποτελεί μια τεράστια έκταση προς καλλιέργεια. Εδώ και μερικά χρόνια έχει προστεθεί και μια τρίτη, μεταναστευτική, πτυχή: Μέσω της νεκρής ζώνης προωθούνται μετανάστες στην ελεύθερη Κύπρο και η κατασκευή ή η επαναλειτουργία δρόμων θεωρούνται ιδιαίτερα χρήσιμες για τη διευκόλυνση των μεταναστευτικών ροών. Πιθανόν αυτό να εννοεί το κατοχικό καθεστώς όταν υποστηρίζει ότι η κατασκευή του δρόμου γίνεται για… ανθρωπιστικούς λόγους!
Η νεκρή ζώνη δεν είναι ουδέτερη
Εδώ πρέπει να ξεκαθαρίσουμε ότι η νεκρή ζώνη δεν αποτελεί ουδέτερη περιοχή. Είναι έδαφος που παραχώρησε η Κυπριακή Δημοκρατία στην Ειρηνευτική Δύναμη του ΟΗΕ, προκειμένου να επιτηρεί την εφαρμογή της κατάπαυσης του πυρός, να αποτρέπει επεισόδια και να διευκολύνεται η άσκηση των όρων της εντολής της.
Γι’ αυτό και τον Οκτώβριο του 2022, όταν ο τουρκοκυπριακός Τύπος ανέφερε πως το ψευδοκράτος είχε εξαπολύσει τελεσίγραφο προς την Ειρηνευτική Δύναμη Κύπρου (UNFICYP) είτε να το αναγνωρίσει είτε να αποχωρήσει, από την πλευρά της Κυπριακής Δημοκρατίας η αντίδραση ήταν άμεση.
Οπως ανέφερε το κυπριακό υπουργείο των Εξωτερικών, η Κυπριακή Δημοκρατία, ως το μόνο κράτος στην Κύπρο, έχει συνάψει Συμφωνία με τον ΟΗΕ από το 1964, η οποία ρυθμίζει το καθεστώς της Ειρηνευτικής Δύναμης. Τέτοιες συμφωνίες ο Οργανισμός Ηνωμένων Εθνών υπογράφει μόνο με κράτη, στο κυρίαρχο έδαφος των οποίων αναπτύσσει τις ειρηνευτικές του αποστολές.
Επομένως, το ψευδοκράτος ούτε μπορεί να διεκδικεί δικαιώματα επί της νεκρής ζώνης (που αποτελεί έδαφος της Κυπριακής Δημοκρατίας) ούτε μπορεί να έλθει σε οποιαδήποτε συμφωνία με την UNFICYP.
Ωστόσο, όπως αποδεικνύουν και τα τελευταία γεγονότα, επί δεκαετίες το ψευδοκράτος προβαίνει σε διάφορες παράνομες ενέργειες στην περιοχή –με την επίνευση και καθοδήγηση της Τουρκίας–, προκειμένου να προωθήσει το σχέδιο της διχοτόμησης, να εξασφαλίσει για τους πολίτες του χωράφια προς καλλιέργεια, αλλά και να δημιουργήσει μια νέα μεταναστευτική οδό.
Τους διώχνουν από τα χωράφια τους
Είναι χαρακτηριστικό το επεισόδιο της 17ης Νοεμβρίου 2018 – ξέρετε τότε που ο Τσίπρας παραίτησε τον Κοτζιά για χάρη του Καμμένου και μετά υποδυόταν ο ίδιος τον υπουργό των Εξωτερικών– στο χωριό Δένεια της επαρχίας Λευκωσίας, ένα από τα τέσσερα που βρίσκονται στη νεκρή ζώνη, όπου οι κάτοικοι έχουν τα χωράφια τους, λαμβάνουν επιδοτήσεις για την καλλιέργειά τους και μεταβαίνουν εκεί με ειδικές άδειες, συνοδεία των κυανόκρανων.
Εκείνη την ημέρα οι Ελληνοκύπριοι αγρότες μετέβησαν στα χωράφια τους για να σπείρουν, βάσει των διευθετήσεων που έχουν γίνει εδώ και χρόνια. Αλλά Τούρκοι στρατιώτες έκαναν την εμφάνισή τους και τους υποχρέωσαν να αποχωρήσουν.
(Συγγνώμη, αλλά δεν θυμάμαι τότε να έγινε μεγάλη φασαρία από αυτούς που σήμερα εκδίδουν ανακοινώσεις περί της φοβερής και τρομερής εξωτερικής τους πολιτικής).
Στη Δένεια, οι κατοχικές αρχές επιθυμούν να παραβιαστεί η συμφωνία για τη νεκρή ζώνη και να επιτραπεί η διακίνηση μέσω δρόμου που είναι κλειστός από το 1974. Κάτι τέτοιο θα δημιουργούσε ένα ανεπιτήρητο σημείο διέλευσης, που μάλιστα θα διευκόλυνε την κίνηση μόνο από την πλευρά των Κατεχομένων προς την ελεύθερη Κύπρο.
Σ΄ εκείνο το επεισόδιο, ο εκπρόσωπος της Ειρηνευτικής Δύναμης είχε πει πως ένας από τους γεωργούς δεν διέθετε την απαραίτητη άδεια και πως όταν του ζητήθηκε να αποχωρήσει συμμορφώθηκε. Φυσικά, τα στελέχη του κατοχικού στρατού που βρίσκονταν εκεί δεν ήταν σε θέση να γνωρίζουν ποιος είχε άδεια και ποιος όχι. Απλά βρέθηκαν εκεί για να τρομοκρατήσουν για άλλη μια φορά τους πολίτες της Δένειας που δεινοπαθούν επί δεκαετίες. Αλλωστε από την περιοχή αποχώρησαν και οι γεωργοί που είχαν άδεια.
Είναι χαρακτηριστικό ότι λίγο μετά την αποχώρηση των αγροτών, τρακτέρ από τα Κατεχόμενα άρχισαν να οργώνουν τα ήδη οργωμένα χωράφια των Ελληνοκυπρίων ιδιοκτητών τους.
Στις 30 Μαΐου 2019 είχαμε και άλλο επεισόδιο στη Δένεια μεταξύ Ελληνοκύπριων γεωργών και των Τούρκων στρατιωτών. Το απόγευμα εκείνης της μέρας, Τούρκοι στρατιώτες μπήκαν με δύο στρατιωτικά οχήματα στη νεκρή ζώνη και απέκοψαν το δρόμο. Αμέσως μετά, γεωργοί από τα Κατεχόμενα μπήκαν στη νεκρή ζώνη και με τη χρήση γεωργικού μηχανήματος θέρισαν τα χωράφια των Ελληνοκυπρίων γεωργών. Την επομένη, επανήλθαν και ολοκλήρωσαν το θερισμό.
Είκοσι μέρες νωρίτερα, Τούρκοι –πιθανότατα έποικοι από τα γειτονικά χωριά Αυλώνα και Φιλιά, όπου έχουν εγκατασταθεί– με τη βοήθεια του τουρκικού στρατού, είχαν και πάλι μπει στην περιοχή της Δένειας, θερίζοντας ένα μόνο χωράφι.
(Επίσης δεν θυμάμαι να έκαναν κάποια φασαρία οι κύριοι του ΣΥΡΙΖΑ που τώρα παριστάνουν πάλι τους τουρκοφάγους).
Σημειώστε ότι επεισόδια με γεωργό και κτηνοτρόφο, οι οποίοι είχαν απειληθεί με όπλο και μαχαίρι, είχαν συμβεί και τον Ιούνιο και τον Αύγουστο του 2022.
Σημειώστε επίσης πως η Ειρηνευτική Δύναμη έχει ως βασική αποστολή της τη διατήρηση του στρατιωτικού στάτους κβο στη νεκρή ζώνη. Και επομένως δεν μπορούν στο πλαίσιο της εντολής τους να ελέγχουν μεταναστευτικές ροές.
Το ιστορικό της εργαλειοποίησης
Στην Κύπρο η προσπάθεια ξεκίνησε πολύ πριν από το 2020, όταν στην Ελλάδα είχαμε τα γεγονότα του Εβρου (τότε που ο κ. Τσίπρας μιλούσε για «ψευδή προπαγάνδα πολέμου»). Τουλάχιστον από το 2017 παρατηρείται το φαινόμενο μεταφοράς μεταναστών στο νησί, μέσω του κατεχόμενου βόρειου τμήματός του. Και ένα από τα σημεία διέλευσης είναι ακριβώς η Πύλα, στη νεκρή ζώνη της επαρχίας Λάρνακας, όπου ζουν μαζί Ελληνοκύπριοι και Τουρκοκύπριοι.
Τον Μάρτιο του 2017, ο επικεφαλής των Ηνωμένων Εθνών για τους πρόσφυγες στην Κύπρο, σε εκδήλωση για την παρουσίαση της εκστρατείας ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης Aware εναντίον του ρατσισμού, είχε παρουσιάσει εξαιρετικά ανησυχητικά στοιχεία.
Σύμφωνα με αυτά, από τότε οι μετανάστες αποτελούσαν το 20% του πληθυσμού στις ελεύθερες περιοχές της Κύπρου. Ο αριθμός τους ανερχόταν σε 160 χιλιάδες άτομα. Δεν θυμάμαι να είχε τότε, το 2017, αναφερθεί κάτι από τους σημερινούς εγχώριους σχολιαστές της σημερινής αντιπολίτευσης και τότε κυβέρνησης. Μιας κυβέρνησης που δημιούργησε το χάος του 2015-2016, αδιαφορώντας για την εθνική διάσταση του μεταναστευτικού.
Τέσσερα χρόνια αργότερα, στις 18 Φεβρουαρίου 2021, σε κοινό ανακοινωθέν των κυπριακών υπουργείων Εξωτερικών και Εσωτερικών αναφερόταν ότι «η Κύπρος, εξαιτίας και των ιδιαιτεροτήτων της ως ημικατεχόμενο κράτος με νησιωτικό χαρακτήρα, αποτελεί για τέταρτη συνεχή χρονιά το κράτος- μέλος της Ευρωπαϊκής Ενωσης που δέχεται τις περισσότερες αιτήσεις ασύλου κατ' αναλογία πληθυσμού. Το ποσοστό των αιτούντων άσυλο και δικαιούχων διεθνούς προστασίας ανέρχεται στο 4% του πληθυσμού, ποσοστό ιδιαίτερα μεγάλο, αφού το αντίστοιχο στα υπόλοιπα κράτη-μέλη κυμαίνεται στο 1%».
Υπογραμμιζόταν επίσης ότι «η μεγάλη πλειοψηφία των ροών μεταναστών έχει προέλευση την Τουρκία, η οποία δεν εφαρμόζει κανένα συμφωνηθέν πλαίσιο για την αντιμετώπιση της μετανάστευσης έναντι της Κύπρου και με τη στάση της έχει δημιουργήσει, αντί να αποτρέψει, νέα μεταναστευτική οδό στην Ανατολική Μεσόγειο που επιβαρύνει την Κύπρο, με αποτέλεσμα η Κυπριακή Δημοκρατία να υπόκειται σε υπέρμετρο άχθος, το οποίο ουσιαστικά θέτει υπό δοκιμασία το εθνικό σύστημα ασύλου».
Στις 23 Μαρτίου 2023 δόθηκαν στη δημοσιότητα τα στοιχεία της Eurostat για το 2021. Σύμφωνα με αυτά, η Κύπρος είναι πλέον τρίτη σε αφίξεις μεταναστών κατ’ αναλογία πληθυσμού: 27 μετανάστες ανά 1.000 άτομα είχαν φτάσει το 2021 στο νησί. Συνολικά, το 22,7% των πολιτών στην Κύπρο γεννήθηκε σε άλλη χώρα (είτε τρίτη χώρα είτε κράτος-μέλος της Ε.Ε.), φέρνοντάς την στην τρίτη θέση μεταξύ των 27. Οσον αφορά στο ποσοστό εκείνων που γεννήθηκαν σε τρίτη χώρα, η Κύπρος βρίσκεται στην πέμπτη θέση, με αυτούς να αποτελούν το 12,2% του πληθυσμού.
Το Οχι της Αριστεράς στον φράχτη
Στις 10 Μαρτίου 2021 –και αφού ενημερώθηκαν ΟΗΕ και Ε.Ε.– η κυπριακή κυβέρνηση προχώρησε στην τοποθέτηση συρματοπλέγματος 11 χλμ. στην περιοχή Αστρομερίτης, προκειμένου να αποτρέπεται η παράνομη μετανάστευση.
Σε ανακοίνωσή του το ΑΚΕΛ κατήγγειλε την «απόφαση της κυβέρνησης να στήσει φράχτη 11 χιλιομέτρων κατά μήκος της Πράσινης Γραμμής για να ανακόψει τις μεταναστευτικές ροές από τα Κατεχόμενα, αν και δεν εξυπηρετεί τον διακηρυγμένο στόχο, ωστόσο στέλνει επικίνδυνα πολιτικά μηνύματα», παραπέμποντας σε κίνδυνο οριοθέτησης συνόρου. Κατά την πανδημία, διάφοροι «σύντροφοι» διαδήλωναν ώστε να ανοίξουν τα τέσσερα οδοφράγματα που είχαν κλείσει στο πλαίσιο των μέτρων προστασίας. Τα ίδια που ακούμε εδώ από τον ΣΥΡΙΖΑ για το φράχτη στον Εβρο, τα ίδια που ακούγαμε για τα περιοριστικά μέτρα στην πανδημία.
Αλλωστε, ένας φράχτης δεν οριοθετεί σύνορα και στην Κύπρο η Κατοχή επιβάλλεται από τους 40.000 άνδρες του τουρκικού κατοχικού στρατού που βρίσκονται κατά μήκος της γραμμής κατάπαυσης του πυρός. Επιπλέον, ούτε η Πράσινη Γραμμή των 200 περίπου χιλιομέτρων αποτελεί διεθνές σύνορο.
Η κερκόπορτα και το τρίγωνο
Επομένως –και με δεδομένο ότι η παρουσία της Ειρηνευτικής Δύναμης δεν έχει ως αποστολή την αποτροπή παράνομων εισόδων– η Κύπρος εξελίσσεται σε κερκόπορτα προς την ΕΕ με κεντρική πύλη της την Πύλα.
Η αρχή έγινε τα ξημερώματα της 29ης Οκτωβρίου 2017, όταν πέρασαν από εκεί στην ελεύθερη Κύπρο 33 Σύροι πρόσφυγες, ενώ πολλοί περισσότεροι είχαν συγκεντρωθεί στην περιοχή. Οπως αποδείχθηκε στο πλαίσιο της προανάκρισης, οι πρόσφυγες είχαν φθάσει με πλοιάριο στα Κατεχόμενα και από εκεί οδηγήθηκαν οδικώς στην Πύλα.
Στο μεταξύ, την Κύπρο έχουν επιλέξει για προορισμό τους και διακινητές που ξεκινούν με τα πλοιάριά τους άδεια από τον Λίβανο και τα γεμίζουν με πρόσφυγες στις ακτές της Συρίας, κυρίως στην Ταρτούς. Η Κύπρος έχει μια συμφωνία επαναπροώθησης με τον Λίβανο, που όμως δεν λειτουργεί πάντα, καθώς στην καθημαγμένη χώρα των 5 εκατ. ψυχών φιλοξενούνται ήδη 2,5 εκατ. πρόσφυγες. Για να φτάσουν στην Κύπρο, πληρώνουν από 2.500 ως 3.500 δολάρια ο καθένας.
*Βουλευτής Β3 Νοτίου Τομέα Αθηνών, υφυπουργός Μετανάστευσης και Ασύλου, δημοσιογράφος
