Με την επισήμανση ότι η αναγέννηση της Θεσσαλίας ξεπερνά τα κυβερνητικά όρια, απαιτεί συντονισμό, πόρους, χρόνο και συνέπεια, ξεκίνησε ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης την ομιλία του στο πλαίσιο της «Ώρας του Πρωθυπουργού» στην Ολομέλεια της Βουλής, απαντώντας σε επίκαιρη ερώτηση του προέδρου της Κοινοβουλευτικής Ομάδας «Νέα Αριστερά» Αλέξη Χαρίτση με θέμα την αποκατάσταση των πληγέντων της περιφέρειας από τις καταστροφικές πλημμύρες που προκάλεσε η κακοκαιρία «Daniel».
Ο Κυριάκος Μητσοτάκης κατέθεσε την προτεραιότητα της κυβέρνησης για στήριξη των δοκιμαζόμενων Θεσσαλών, θυμίζοντας ότι έχουν ήδη δοθεί πάνω από 1 δισ. ευρώ για δρόμους, νερό και ρεύμα, ενώ σε βάθος τετραετίας θα δοθούν περίπου 3,3 δισ. ευρώ. Υπογράμμισε επίσης ότι τα σχολεία θα έχουν πλήρως αποκατασταθεί μέχρι την έναρξη της ερχόμενης σχολικής χρονιάς και θα είναι σε καλύτερη κατάσταση από αυτή που ήταν πριν την θεομηνία. Επανέλαβε ότι επρόκειτο για μια πρωτοφανή θεομηνία που απαίτησε από την πολιτεία να κινηθεί με πιο γρήγορους ρυθμούς από ό,τι είχε συνηθίσει, ενώ κινήθηκαν διαδικασίες για μονιμότερες λύσεις απέναντι σε τέτοια φαινόμενα.
Έξι μέτρα για τους αγρότες
Παρέθεσε δε μια σειρά από μέτρα που έχει λάβει η κυβέρνηση για τη στήριξη των αγροτών και ανακοίνωσε νέα, σημειώνοντας ότι η επιστροφή του Ειδικού Φόρου Κατανάλωσης θα επεκταθεί και το 2024. «Σε συνεννόηση με το υπουργείο Οικονομικών και καθώς η οικονομία μας πηγαίνει καλά, η επιστροφή του ειδικού φόρου κατανάλωσης στο πετρέλαιο θα επεκταθεί και το 2024, άλλα 82 εκατομμύρια ευρώ, δηλαδή» είπε χαρακτηριστικά ο πρωθυπουργός.
Αναλυτικά τα έξι νέα μέτρα στήριξης των αγροτών και μείωσης του ενεργειακού κόστους:
- Επιστροφή του Ειδικού Φόρου Κατανάλωσης στο αγροτικό πετρέλαιο και για το 2024. Το μέτρο της επιστροφής του ΕΦΚ είχε ενεργοποιηθεί από την κυβέρνηση και για τα έτη 2022 και 2023.
- Η ΔΕΗ αποφάσισε και θα προσφέρει πρόσθετη έκπτωση 10% στο αγροτικό ρεύμα από τον Μάϊο μέχρι και τον Σεπτέμβριο (μήνες υψηλών αγροτικών καταναλώσεων).
- Ρύθμιση των χρεών προς τη ΔΕΗ των Τοπικών και Γενικών Οργανισμών Εγγείων Βελτιώσεων (ΤΟΕΒ, ΓΟΕΒ), που φτάνουν σήμερα τα 87 εκ. ευρώ. Στην Θεσσαλία οι ΟΕΒ θα καταργηθούν και θα ενταχθούν οι σχετικές δραστηριότητες στον νέο Οργανισμό Υδάτων Θεσσαλίας με το κράτος να αναλαμβάνει το 75% του χρέους των ΟΕΒ της Θεσσαλίας (8 εκ. ευρώ). Στην υπόλοιπη Ελλάδα τα υπόλοιπα (76 εκ.) χρέη θα ρυθμιστούν με δεκαετή εξόφληση και μηδενικό επιτόκιο το οποίο θα επιδοτηθεί από το κράτος.
- Στα πλαίσια της αντιμετώπισης του αυξημένου ενεργειακού κόστους των αγροτών, η κυβέρνηση θα εξασφαλίσει στους αγρότες που συμμετέχουν σε συνεργατικά σχήματα (συνεταιρισμοί, οργανώσεις και ομάδες παραγωγών κ.λπ.) και στους αγρότες που ασκούν συμβολαιακή γεωργία), μεσοπρόθεσμη μείωση του κόστους της τάξεως τουλάχιστον του 30% σε σχέση με τις σημερινές τιμές για μια δεκαετία. Για το σκοπό αυτό θα προτεραιοποιήσει και θα επιδοτήσει την κατασκευή φωτοβολταϊκών πάρκων με μπαταρία που θα διατίθενται αποκλειστικά στις κατηγορίες αυτές αγροτών με τη μορφή μακρόχρονιων διμερών συμβάσεων παροχής ηλεκτρικής ενέργειας. Τα διμερή αυτά συμβόλαια, ανάλογα εκείνων που γίνονται με την βιομηχανία, θα υλοποιηθούν εντός διετίας από την εφαρμογή του μέτρου.
- Για τους μεμονωμένους αγρότες θα ξεκινήσει άμεσα νέο Πρόγραμμα αποκλειστικά για Αγρότες με τίτλο «Φωτοβολταϊκά στο Χωράφι», ύψους 30 εκ. ευρώ. Παράλληλα, αυξάνεται άμεσα από 3MW σε 6MW ο «κλειδωμένος» ηλεκτρικό χώρος διαθέσιμος κατά προτεραιότητα στους αγρότες ανά υποσταθμό του ΔΕΔΔΗΕ (6MW Χ 225 υποσταθμοί στη χώρα = 1350MW), ενώ αυξάνεται και το επιτρεπόμενο όριο για ΦΒ των αγροτών με κατά προτεραιότητα πρόσβαση στον «κλειδωμένο» χώρο από 10kW σε 50kW.
- Σημαντική τομή είναι και το Πρόγραμμα Απόλλων, το μεγαλύτερο πρόγραμμα ενεργειακού συμψηφισμού με πράσινη ενέργεια στη Χώρα. Μέσα από διαγωνισμούς θα επιλέξουμε ώριμα έργα ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, που θα είναι έτοιμα εντός διετίας. Η ενέργεια που θα προμηθευόμαστε από τα έργα αυτά θα προορίζεται για να καλύψει μέρος των ενεργειακών αναγκών των ευάλωτων συμπολιτών μας, των ΟΤΑ Α΄ και Β΄ βαθμού, των ΔΕΥΑ αλλά και, εδώ θέλω να σταθώ, των Τοπικών και Γενικών Οργανισμών Εγγείων Βελτιώσεων. Μέσα από το Πρόγραμμα Απόλλων δηλαδή, οι ΤΟΕΒ και ΓΟΕΒ θα έχουν σημαντική, και μόνιμη, ανακούφιση από το ενεργειακό κόστος που εμποδίζει την εκπλήρωση της καίριας αποστολής τους αλλά και ανακόπτει την αναπτυξιακή τους δυναμική.
Σημειώνεται ότι τον Απρίλιο ο ΟΠΕΚΕΠΕ θα καταβάλει το σύνολο των ενισχύσεων που δικαιούνται οι παραγωγοί κάτι που σημαίνει ότι το αγροτικό εισόδημα θα ενισχυθεί με 750 εκατ. ευρώ ζεστό χρήμα.
Αποτελεσματικότητα αντί για κομματική σκοπιμότητα
«Επιλέγω την από κοινού αποτελεσματικότητα από την κομματική σκοπιμότητα. Επιλέγω την προσέγγιση από την ένταση, έτσι λειτούργησα και στην τελευταία συνεδρίαση που κάναμε για το ζήτημα της Θεσσαλίας τον Νοέμβριο αλλά και σε κάθε τοποθέτησή μου για το θέμα αυτό. Θα ήταν ευχής έργον αν σήμερα καταλήγαμε σε κάποιες κοινές θέσεις και σε κάποιες συμφωνίες επί των πραγματικών δεδομένων για αυτά τα οποία έχουν γίνει και για αυτά τα οποία θα χρειαστεί να γίνουν, διότι η αναγέννηση της Θεσσαλίας ξεπερνά τα κυβερνητικά όρια. Απαιτεί ρεαλισμό και σχεδιασμό, απαιτεί συντονισμό κράτους και τοπικής αυτοδιοίκησης δεύτερου και πρώτου βαθμού. Κυρίως όμως απαιτεί πόρους, απαιτεί χρόνο και συνέπεια», είπε αρχικά στην ομιλία του ο πρωθυπουργός.
«Τα αντικειμενικά εμπόδια είναι πολλά. Οι αποζημιώσεις έχουν και αυτές τις δικές τους ιδιαιτερότητες και μπορεί να φτάσουν το 1 δισ. ευρώ. Κάναμε πολλά και σίγουρα τα έχουμε κάνει γρηγορότερα από κάθε άλλη φορά στην ιστορία του ελληνικού κράτους. Η πρώτη αρωγή έχει χορηγήσει 148 εκατ. σε 43.000 νοικοκυριά αγρότες και επιχειρήσεις, άλλα 20 εκατ. έχουν δοθεί ως προκαταβολές σε επιχειρήσεις και σήμερα ξεκινούν οι προκαταβολές του 50% της τελικής κρατικής αρωγής σε κτηνοτρόφους καλλιεργητές πέρα από τα 150 εκατ. που έχουν εισπράξει από τον ΕΛΓΑ» σημείωσε ο πρωθυπουργός που τόνισε ότι προτεραιότητες της κυβέρνησης είναι «να στηρίξουμε τους δοκιμαζόμενους Θεσσαλούς για να ξαναχτίσουν όσο πιο γρήγορα τις ζωές τους και να ανακατασκευάσουμε τις υποδομές που καταστράφηκαν από την θεομηνία», τόνισε.
Εισηγούμενος την ερώτησή του, ο Αλέξης Χαρίτσης καταφέρθηκε εναντίον του υπουργού Λευτέρη Αυγενάκη και των δηλώσεών του περί κομματικά υποκινούμενων κινητοποιήσεων, ενώ κατήγγειλε την κυβέρνηση για επικοινωνιακή διαχείριση των προβλημάτων, λέγοντας ότι στόχος της είναι να κατευνάσει τις διαμαρτυρίες με υποσχέσεις που δεν έχουν αντίκρισμα. Κάλεσε σε απαντήσεις, ανάμεσα σε άλλα, για τον ρυθμό καταβολής των αποζημιώσεων, για τη στεγαστική συνδρομή και για τις άμεσες παρεμβάσεις που πρότειναν για την αποκατάσταση της Θεσσαλίας οι Ολλανδοί εμπειρογνώμονες, για την επαναλειτουργία των σχολείων. Ζήτησε, τέλος, την ουσιαστική θωράκιση της Θεσσαλίας.
Αναλυτικά η τοποθέτηση του πρωθυπουργού:
Κύριε Πρόεδρε, κυρίες και κύριοι βουλευτές, βρίσκομαι εδώ σήμερα για να απαντήσω στην επίκαιρη ερώτηση που κατέθεσε ο Πρόεδρος της Κοινοβουλευτικής Ομάδας της Νέας Αριστεράς, ο κ. Χαρίτσης.
Θα ήθελα ξεκινώντας να κάνω μία επισήμανση, εν είδει διόρθωσης, σε όσα είπε στην εισαγωγή της τοποθέτησής του. Κύριε Χαρίτση, δεν «σύρθηκε η κυβέρνηση στη Βουλή» ως αποτέλεσμα της ερώτησής σας για να συζητήσουμε και για να απαντήσουμε στα φλέγοντα ζητήματα μετά την καταστροφική πλημμύρα του «Daniel».
Θέλω να θυμίσω ότι είναι η τρίτη φορά που βρίσκομαι στην Εθνική Αντιπροσωπεία για να συζητήσω για το θέμα αυτό, και καλώς θα έλεγα, διότι είναι ακόμα μια ευκαιρία να μιλήσουμε για την αποκατάσταση των πληγέντων και να μιλήσουμε επίσης -όπως σωστά είπατε- και για την ανάπτυξη της Θεσσαλίας από εδώ και στο εξής, μετά την τελευταία θεομηνία.
Πιστεύω, όμως, ότι η ερώτηση την οποία μου καταθέσατε είναι και μια ευκαιρία για να δούμε συνολικά τα προβλήματα τα οποία αντιμετωπίζει ο πρωτογενής τομέας. Είναι θέματα εθνικής σημασίας, τα οποία πιστεύω ότι δεν προσφέρονται τόσο για διαξιφισμούς, προσφέρονται περισσότερο για συναινέσεις.
Και προσωπικά να τονίσω εξ αρχής ότι επιλέγω την από κοινού αποτελεσματικότητα από την κομματική σκοπιμότητα. Επιλέγω την προσέγγιση από την ένταση. Έτσι λειτούργησα και στην τελευταία συνεδρίαση που κάναμε για το ζήτημα της Θεσσαλίας, το Νοέμβριο του 2023, αλλά και σε κάθε τοποθέτησή μου για το θέμα αυτό.
Θα ήταν, λοιπόν, ευχής έργο αν τουλάχιστον σήμερα καταλήγαμε σε κάποιες κοινές θέσεις, σε κάποιες συμφωνίες τουλάχιστον επί των πραγματικών δεδομένων γι’ αυτά τα οποία έχουν γίνει και γι’ αυτά τα οποία θα χρειαστεί να γίνουν από εδώ και στο εξής. Διότι η αναγέννηση της Θεσσαλίας θα έλεγα ότι ξεπερνά τα κυβερνητικά όρια, απαιτεί και ρεαλισμό και σχεδιασμό, απαιτεί συντονισμό κράτους και Τοπικής Αυτοδιοίκησης Β΄ και Α΄ βαθμού, κυρίως όμως απαιτεί πόρους, απαιτεί χρόνο και απαιτεί και συνέπεια.
Πολύ περισσότερο όταν οι πρωτοφανείς πλημμύρες του «Daniel» χτύπησαν τη συγκεκριμένη Περιφέρεια μετά την επίθεση του «Ιανού». Αμέσως μετά ήρθε και η καταιγίδα «Elias». Μιλάμε, με άλλα λόγια, για μία τριπλά αρνητική συγκυρία, χωρίς προηγούμενο, και μάλιστα αυτό συνέβη σε μία εποχή που η χώρα έβγαινε από τις μάχες που έδωσε πέρυσι το καλοκαίρι με τις καταστροφικές πυρκαγιές, όπως αυτές που εκδηλώθηκαν στον Έβρο -με άλλα λόγια, έχοντας ήδη διαθέσει αρκετά κεφάλαια σε αποζημιώσεις αλλά και επιστρατεύοντας κρατικούς μηχανισμούς οι οποίοι ήταν καταπονημένοι επί μήνες. Χωρίς αμφιβολία, λοιπόν, φαντάζομαι το διαπιστώσατε και εσείς στην επίσκεψή σας, μιλάμε για μια κατάσταση η οποία ήταν απολύτως πρωτόγνωρη.
Να θυμίσω για μια ακόμη φορά ότι στατιστικά η πλημμύρα της Θεσσαλίας, ως προς τον απόλυτο όγκο νερού, τα ύψη βροχόπτωσης, κατατάσσεται σε μία από τις δύο ή τρεις μεγαλύτερες πλημμύρες καταγεγραμμένες στην ιστορία της Ευρώπης. Αυτό ήταν το φυσικό φαινόμενο το οποίο κληθήκαμε να διαχειριστούμε. Και μπορεί στις έκτακτες εκείνες συνθήκες η πολιτεία, ναι, να ήταν παρούσα, σώζοντας ζωές, περιορίζοντας όσο γινόταν τις ζημιές. Όχι, πιθανόν, χωρίς λάθη και καθυστερήσεις, όπως από την πρώτη στιγμή αναγνώρισα, όμως με επάρκεια και με αυταπάρνηση απέναντι στον άνισο πόλεμο με την κλιματική κρίση και σε συνθήκες όπου δυστυχώς καμία πρόβλεψη του παρελθόντος δεν μπορεί πια να αντιμετωπίσει το παρόν και το μέλλον.
Εστιάζοντας τώρα στα συγκεκριμένα ζητήματα τα οποία θέσατε στην ερώτησή σας, να σημειώσω ότι δύο είναι οι προτεραιότητες οι οποίες μας απασχολούν: να στηρίξουμε τους δοκιμαζόμενους Θεσσαλούς, ώστε να μπορέσουν να ξαναχτίσουν όσο το δυνατόν πιο γρήγορα γίνεται τη ζωή τους, την οικονομική τους δραστηριότητα στον τόπο τους, και παράλληλα να μπορέσουμε να ανακατασκευάσουμε, με τρόπο σύγχρονο αλλά ταυτόχρονα και ανθεκτικό, εκείνες τις υποδομές που δυστυχώς διέλυσε η ορμή του νερού.
Μην έχετε καμία αμφιβολία, έχετε και εσείς εξάλλου θητεύσει σε Υπουργείο με αναπτυξιακό πρόσημο, αυτή είναι μια άσκηση χρονοβόρα. Είναι επίσης μια άσκηση κοστοβόρα. Ο προϋπολογισμός της εκτιμούμε ότι θα ξεπεράσει, σε βάθος τετραετίας, τα 3,3 δισεκατομμύρια ευρώ. Ήδη, σε αυτή την κατεύθυνση, έχουν κινητοποιηθεί πόροι οι οποίοι ξεπερνούν το 1 δισεκατομμύριο, σε πρώτη φάση για την προσωρινή αποκατάσταση δρόμων, γεφυρών, για την επαναλειτουργία δικτύων ηλεκτρισμού και ύδρευσης, για να μπορέσουμε να δώσουμε, παραδείγματος χάρη, έστω και προσωρινή πρόσβαση στα χωριά του Πηλίου. Το Πήλιο ξαναβρήκε τους ρυθμούς του, είχε μια πολύ καλή τουριστική κίνηση τα Χριστούγεννα που μας πέρασαν.
Αυτές είναι οι προσωρινές λύσεις τις οποίες πρέπει να δώσουμε και τις οποίες έχουμε δώσει, συνεργαζόμενοι με την Περιφέρεια. Ωστόσο, μην έχετε καμία αμφιβολία ότι η μόνιμη αποκατάσταση, είτε πάλι αυτή δρομολογηθεί από το κεντρικό κράτος είτε από την Περιφέρεια, προϋποθέτει δουλειά, προετοιμασία, σωστούς διαγωνισμούς. Αυτά δεν γίνονται από τη μια στιγμή στην άλλη. Και βέβαια, μπορεί αυτά τα οποία καταστράφηκαν να πρέπει να χτιστούν γρήγορα αλλά δεν μπορούν να χτιστούν πρόχειρα.
Από την άλλη πλευρά, θέλω να τονίσω ότι πρόκειται για ένα άθροισμα κατασκευαστικών παρεμβάσεων διαφορετικών κατηγοριών και διαφορετικών διαστάσεων. Κάποια σημεία απλά χρειάζεται να επισκευαστούν, άλλα να ανοικοδομηθούν, άλλα να κατασκευαστούν ξανά από την αρχή. Συνιστούν, λοιπόν, ένα πολύ σύνθετο εγχείρημα που επιπλέον συνδέεται με ευρύτερες παρεμβάσεις, όπως η διαχείριση των υδάτων -θα επανέλθω στο θέμα αυτό- ή ζητήματα τα οποία κι αυτά αφορούν, απαιτούν θα έλεγα, τη σύμφωνη γνώμη των τοπικών κοινωνιών. Όπως η μετεγκατάσταση του χωριού της Μεταμόρφωσης, το οποίο είχα την ευκαιρία να επισκεφθώ, από τη στιγμή που έχει εξασφαλιστεί η σύμφωνη γνώμη των κατοίκων. Αναμένουμε και μια αντίστοιχη απόφαση και από τον Βλοχό.
Είναι τα δύο σημεία εκείνα τα οποία, θέλω να θυμίσω στην Εθνική Αντιπροσωπεία, δεν πλημμύρισαν για πρώτη φορά. Είναι τα πιο χαμηλά σημεία στον κάμπο και θα βρίσκονται μόνιμα αντιμέτωπα με το φάσμα μιας νέας πλημμύρας. Γι’ αυτό και εγώ χαιρετίζω προσωπικά την απόφαση των κατοίκων για μετεγκατάσταση. Δεν είναι εύκολη. Αυτή, όμως, θα γίνει σε περιοχή κοντά στον Παλαμά, με δωρεά των μελών του Συνδέσμου Επιχειρήσεων και Βιομηχανιών.
Αντιλαμβάνεστε, λοιπόν, ότι τα αντικειμενικά εμπόδια είναι πολλά. Οι αποζημιώσεις έχουν και αυτές τις δικές τους ιδιαιτερότητες. Θα φτάσουν, ενδεχομένως, το 1 δισεκατομμύριο ευρώ. Και μιας και με ρωτήσατε τι κάναμε, τι έχουμε κάνει μέχρι στιγμής στον τομέα των αποζημιώσεων, θα σας πω ότι κάναμε πολλά και σίγουρα τα κάναμε πολύ γρηγορότερα από ό,τι έχουν γίνει ποτέ στην ιστορία του ελληνικού κράτους.
Η πρώτη αρωγή έχει χορηγήσει μέχρι στιγμής 148 εκατομμύρια σε 43.000 νοικοκυριά, αγρότες και επιχειρήσεις. Άλλα 20 εκατομμύρια έχουν δοθεί ως προκαταβολή σε επιχειρήσεις. Ενώ σήμερα ξεκινούν και οι προκαταβολές του 50% της τελικής κρατικής αρωγής σε κτηνοτρόφους, καλλιεργητές, πέρα από τα 150 εκατομμύρια που έχουν ήδη εισπράξει από τον ΕΛΓΑ -θα επανέλθω στο ζήτημα του ΕΛΓΑ στη συνέχεια. Στα ειδικά μέτρα για τους αγρότες θα μου επιτρέψετε να αναφερθώ σε λίγο. Να μείνω λίγο στις κατασκευές και στη στέγαση, για την οποία -προφανώς θα συμφωνήσετε μαζί μου- θα πρέπει να έχουν προηγηθεί στοιχειώδεις έλεγχοι, ώστε να μην ωφεληθούν κάποιοι επιτήδειοι αντί για τους πληγέντες.
Δυστυχώς, ας είμαστε ειλικρινείς, και στην περίπτωση της προηγούμενης θεομηνίας, του «Ιανού», είχαμε τέτοια παραδείγματα. Αυτό το τονίζω όχι για να αρνηθώ καθυστερήσεις, όσο για να αναδείξω δυσκολίες τις οποίες όλοι ξέρουμε. Έχουμε μέχρι στιγμής 2.299 αιτήσεις επιδότησης ενοικίου. Έχουν εγκριθεί οι μισές, έχουν εξυπηρετηθεί το 50% από αυτές. Είναι μία διαδικασία που συνεχίζει να εξελίσσεται. Ναι, πρέπει να επιταχυνθεί και πιέζω κι εγώ τις κρατικές υπηρεσίες για να κινηθούμε όσο το δυνατόν πιο γρήγορα.
Έχει ξεκινήσει η διάθεση -το γνωρίζουν και οι συνάδελφοι της Περιφέρειας- οικίσκων ως προσωρινά καταλύματα. Δεν υπήρξε μεγάλη ανταπόκρισή από τους Δήμους. Στη διάθεση τους είναι ήδη 100. Αναμένονται άλλοι 700, εφόσον αυτοί χρειαστούν.
Και μιας και μιλήσατε για τα σχολεία -εύλογο το ενδιαφέρον σας και το ενδιαφέρον όλων μας-, θέλω να σας πω ότι αυτά θα έχουν πλήρως αποκατασταθεί μέχρι την έναρξη της επόμενης σχολικής χρονιάς, με δωρεά των Ελλήνων εφοπλιστών. Τα σχολεία τα οποία έπαθαν ζημιά θα ξανανοίξουν τον Σεπτέμβριο σε καλύτερη κατάσταση απ’ ό,τι ήταν πριν από τη θεομηνία του «Daniel».
Και να διορθώσω και μια αστοχία σας -δεν την επαναλάβατε και καλά κάνατε: δεν υπάρχει σήμερα μαθητής στη Θεσσαλία που να μην παρακολουθεί κανονικά τα μαθήματά του.
Όσον αφορά, τέλος, στις αυτοψίες -απλά να έχουμε μια αίσθηση του μεγέθους του προβλήματος το οποίο κληθήκαμε να αντιμετωπίσουμε: περίπου 38.000 έχουν γίνει σε 345 κοινότητες. Ακατάλληλα, «κόκκινα», χαρακτηρίστηκαν λίγο παραπάνω από 3.100 κτίρια. 2.442 κρίθηκαν «κίτρινα», με ζημιές, δηλαδή, που είναι ανατάξιμες. Και βέβαια, ο αριθμός αυτός περιλαμβάνει τα πάντα. Περιλαμβάνει σπίτια, περιλαμβάνει επιχειρήσεις, περιλαμβάνει στάβλους. Με πιστώσεις 116 εκατομμυρίων να καλύπτουν μικρές ζημιές, αλλά και μεγάλες ζημιές. Ένα «κόκκινο» σπίτι 150 τ.μ. θα μπορεί να πάρει επιχορήγηση που να ανέρχεται ως τα 120.000 ευρώ.
Μιλάω με ακρίβεια όπως βλέπετε, και στοιχεία, καθώς η κρατική αρωγή -που θέλω να θυμίσω ότι είναι ένα δημιούργημα αυτής της κυβέρνησης, της προηγούμενης μάλλον, αλλά της κυβέρνησης της Νέας Δημοκρατίας, δεν υπήρχε, δεν είχαμε τέτοιο μηχανισμό- μπορεί πια να κινείται γρήγορα. Μπορεί να διασταυρώνει δεδομένα και μπορεί να έχει πλήρη εικόνα για το τι συμβαίνει κάθε στιγμή. Γνωρίζουμε ποια αίτηση έχει εγκριθεί. Γνωρίζουμε ποια αίτηση καθυστερεί. Είναι λοιπόν καλό να μην ακούγονται στο Εθνικό Κοινοβούλιο μύθοι. Γιατί ποιος ξέρει άραγε ότι από 28.000 αιτήσεις λείπουν σήμερα βασικά δικαιολογητικά, όπως τίτλοι ιδιοκτησίας, για να μπορέσουν να ξεκινήσουν οι καταβολές; Άρα, ας αφήσουμε λίγο στην άκρη, κ. Χαρίτση, και εκτιμώ τη σοβαρότητά σας, αλλά ας αφήσουμε στην άκρη απλοϊκά συνθήματα, όταν μιλάμε για εξαιρετικά περίπλοκες υποθέσεις.
Δεν φαντάζομαι ότι εισηγείστε στην κυβέρνηση να αρχίσει να μοιράζει δωρεάν χρήμα, χωρίς κανέναν απολύτως στοιχειώδη έλεγχο. Αν προκρίνετε αυτό, παρακαλώ πολύ να το πείτε ανοιχτά. Σε κάθε περίπτωση εμείς διαφωνούμε με αυτή τη διαδικασία. Θα τηρηθεί ο νόμος και θα κινηθούμε όσο το δυνατόν πιο γρήγορα για την εξέταση όλων των αιτήσεων.
Το ίδιο ισχύει και για τις υποδομές. Δεν ξέρω αν το ξέρετε, κ. Χαρίτση, αλλά μέχρι και τον Δεκέμβριο είχαν γίνει 1.500 αυτοψίες. Είναι εδώ και ο Υφυπουργός Υποδομών, ο κ. Ταχιάος, που έχει περάσει πάρα πολύ χρόνο στη Θεσσαλία. Επειδή άκουσα ότι αναφερθήκατε λίγο ειρωνικά στον Υπουργό Αγροτικής Ανάπτυξης, ημέρες, εβδομάδες ολόκληρες έχουν περάσει κυβερνητικά κλιμάκια στη Θεσσαλία, στο πεδίο. Δεν φοβηθήκαμε ποτέ να βγούμε στο πεδίο, να μιλήσουμε με τους ανθρώπους οι οποίοι έχουν πληγεί και να αντιμετωπίσουμε και την οργή τους και τον κατανοητό θυμό τους.
Έχουμε, λοιπόν, σήμερα μία πλήρη αποτύπωση, θα έλεγα εξοντωτική λεπτομέρεια, των παρεμβάσεων που πρέπει να γίνουν στις κρίσιμες υποδομές, στις ζημιές που έχουν γίνει στους δρόμους, σημείο-σημείο, στη Μαγνησία, στην Καρδίτσα, στα Τρίκαλα. Εκεί είναι το 80% των ζημιών. Το 10% είναι στη Λάρισα, ένα μικρό κομμάτι είναι στην Εύβοια, ένα ακόμα πιο μικρό κομμάτι στην Φθιώτιδα. Είναι σημαντικές παρεμβάσεις αυτές οι οποίες πρέπει να γίνουν και οι οποίες δρομολογούνται μέσα από συμπράξεις που θα εμπλέξουν όλες τις μεγάλες αλλά και τις μεσαίες κατασκευαστικές εταιρείες.
Όπως, ναι, έγινε και στον «Ιανό», γιατί μιλήσατε για τον «Ιανό», αλλά ξέρετε, οι κάτοικοι που ζουν στην περιοχή γνωρίζουν πολύ καλά ότι παραπάνω από το 90% των παρεμβάσεων μετά τον «Ιανό» είχαν ολοκληρωθεί. Και γνωρίζουν επίσης ότι οι παρεμβάσεις αυτές, επειδή ακριβώς έγιναν με άλλες προδιαγραφές, πιο σύγχρονες, άντεξαν. Τα έργα του «Ιανού» άντεξαν στη θεομηνία του «Daniel» και αυτό είναι ενθαρρυντικό για το τι πρέπει να κάνουμε από δω και στο εξής.
Ελάχιστα ήταν τα έργα τα οποία κατασκευάστηκαν μετά τον «Ιανό» τα οποία έπαθαν ζημιές, και αυτά προφανώς από την υπερβολική ποσότητα του νερού. Άρα, τα έργα αυτά άντεξαν και είναι σημαντικό να πάψουν να αναπαράγονται ψέματα γύρω από αυτά. Διότι ακριβώς αυτός είναι και ο τρόπος, αυτός είναι και ο οδηγός με τον οποίον θα προχωρήσουμε στην αποκατάσταση, στη βασική αποκατάσταση, στη μόνιμη αποκατάσταση όλων των υποδομών, είτε μιλάμε για σιδηροδρόμους είτε μιλάμε για δρόμους είτε μιλάμε για γέφυρες.
Είπα ότι αυτή η ανάταξη θα στοιχίσει περί τα 3,3 δισεκατομμύρια ευρώ, 500 έως 600 εκατομμύρια θα αντληθούν από το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων, άλλα 600 εκατομμύρια από το Ταμείο Ανάκαμψης, από ανακατανομή πόρων από έργα τα οποία είχαμε αμφιβολίες αν θα μπορούσαν να υλοποιηθούν εντός των σφιχτών χρονοδιαγραμμάτων του Ταμείου Ανάκαμψης, 1,2 δισεκατομμύρια από το προηγούμενο και από το τωρινό ΕΣΠΑ.
Δεν ήταν καθόλου αυτονόητη ή δεδομένη η εξασφάλιση αυτής της χρηματοδότησης. Γιατί, όπως θα θυμάστε κ. Χαρίτση, λίγες μέρες μετά τον «Daniel» βρέθηκα στο Στρασβούργο για να συζητήσω με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και να εξασφαλίσω τη μέγιστη δυνατή ευελιξία, και όσον αφορά το τρέχον ΕΣΠΑ -δεν περίσσεψε ουσιαστικά ούτε ένα ευρώ από το τρέχον ΕΣΠΑ- για να μπορέσουμε να ρίξουμε όλα αυτά τα χρήματα στη Θεσσαλία. Για να διαπραγματευτώ τη νέα ανακατανομή πόρων του Ταμείου Ανάκαμψης και μεγαλύτερη ευελιξία από το νέο ΕΣΠΑ για να μπορέσουμε ακριβώς να στηρίξουμε τις υποδομές της Θεσσαλίας.
Και βέβαια, έχουμε ακόμα να πάρουμε σημαντικές στρατηγικές αποφάσεις και να τις υλοποιήσουμε. Ο Ενιαίος Φορέας Διαχείρισης Υδάτων θα έρθει προς νομοθέτηση στο Κοινοβούλιο εντός αυτού του μήνα. Είναι μια πολύ σημαντική τομή η οποία, ναι, θα ταράξει τα νερά της στασιμότητας στον τρόπο με τον οποίο διαχειριζόμασταν τα νερά της Θεσσαλίας. Και θα ήθελα πραγματικά να ζητήσω σε αυτή την τολμηρή μεταρρύθμιση τη στήριξη όλης της αντιπολίτευσης. Κάποιοι θα ξεβολευτούν από αυτό το νέο σύστημα το οποίο σχεδιάζουμε, είναι όμως αναντίρρητα μια σωστή και τολμηρή μεταρρυθμιστική πρωτοβουλία.
Ενώ μέχρι το τέλος του μήνα, όπως έχουμε δεσμευτεί, θα παραδοθεί το πόρισμα των Ολλανδών ειδικών και για την επόμενη ημέρα της περιοχής. Διότι αν εσείς πιστεύετε ότι μπορούμε να καταλήξουμε σε συμπεράσματα, παραδείγματος χάρη, για το τι θα κάνουμε με τα νερά της Κάρλας, χωρίς να ακούσουμε τη γνώμη των ειδικών, τότε φαντάζομαι ότι αρνείστε τη σημαντική συνδρομή της επιστήμης για την αντιμετώπιση καταστάσεων οι οποίες ήταν πραγματικά πρωτοφανείς.
Ελπίζω να μην σας κούρασα, κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, με παράθεση αριθμών και στοιχείων. Κρατήστε τρία βασικά συμπεράσματα: πρώτον, βρεθήκαμε αντιμέτωποι με μία πρωτοφανή θεομηνία, η οποία απαίτησε και από την πολιτεία να κινηθεί με πιο γρήγορους ρυθμούς από αυτούς που είχε συνηθίσει. Προφανώς το καλύτερο είναι εχθρός του καλού. Θα μπορούσαμε να πάμε ακόμα πιο γρήγορα και γι’ αυτό πιέζουμε ανά πάσα στιγμή. Αλλά σε καμία περίπτωση δεν μπορεί να υποτιμηθεί η έκταση του φαινομένου και η συνθετότητα των παρεμβάσεων σε πολλά διαφορετικά σημεία.
Παράλληλα, κινήθηκαν οι διαδικασίες ώστε να δρομολογηθούν μονιμότερες λύσεις απέναντι στις απειλές της φύσης.
Και τρίτον, θα το ξαναπώ, είναι μια πολυεπίπεδη προσπάθεια που απαιτεί χρόνο, επιμονή, συστηματικότητα και διαρκή παρακολούθηση. Μόνο αν μπορέσουμε να κοιτάξουμε κατάματα αυτή την τριπλή πραγματικότητα θα μπορέσουμε να ξεπεράσουμε τις δυσκολίες που εξακολουθούν να υπάρχουν.
Είναι κάτι το οποίο αφορά, προφανώς, και τους αγρότες μας. Επιτρέψτε μου να πω λίγα λόγια για τη στήριξη τους. Είναι ένα ζήτημα το οποίο αφορά τους αγρότες της Θεσσαλίας αλλά και όχι μόνο.
Για τους αγρότες, πέραν της πρώτης αρωγής, την περασμένη Τρίτη καταβλήθηκαν ακόμα 25,3 εκατομμύρια αποζημιώσεων του Ευρωπαϊκού Ταμείο Αλληλεγγύης, μαζί με εκείνες του ΕΛΓΑ που ολοκληρώνονται μέσα στο επόμενο τρίμηνο, ενώ ακόμα 43 εκατομμύρια ευρώ δίνονται από το Ευρωπαϊκό Αγροτικό Αποθεματικό.
Η ερώτηση σημειώνει ότι «δεν έχει ακόμα καν ξεκινήσει η ενίσχυση της πρώτης αρωγής». Το ξαναείπα: αυτό αποδεικνύεται ανακριβές. Ναι, η κρατική αρωγή ανέρχεται στο 70% της ζημιάς σε πάγια και σε εξοπλισμό. Θα πρέπει να προσδιορίσουμε πρώτα ποιο είναι το ύψος αυτής της ζημιάς.
Εμείς έχουμε ήδη διαθέσει 40 εκατομμύρια ευρώ, όπως σας είπα, σε πρώτη αρωγή, και ερχόμαστε και προσθέτουμε σε αυτή την πρώτη αρωγή μια αύξηση του ποσού: από τα 2.000 και 4.000 που έχουμε δώσει, να δώσουμε από 5.000 έως 10.000 ευρώ ακόμα, εκτιμώντας ότι η τελική αρωγή που θα απαιτηθεί θα είναι σίγουρα εντός αυτού του πλαισίου. Πείτε μου, παρακαλώ, έναν Θεσσαλό ο οποίος να πληροί τις προϋποθέσεις και να μην έχει πάρει αυτή την αποζημίωση.
Και αξίζει, νομίζω, να αναφερθεί πως από τα στοιχεία της Περιφέρειας μας λένε ότι παραπάνω από 30.000 αγρότες δήλωσαν ζημιές στον ΕΛΓΑ, αλλά για την πλήρη καταβολή της κρατικής αρωγής φάκελο μέχρι στιγμής έχουν υποβάλλει μόνο οι 4.400 -1 στους 7-, αν και τα δικαιολογητικά φέτος είναι πολύ λιγότερα.
Πρέπει, λοιπόν, να προχωρήσουν όσοι έχουν πληγεί στην κατάθεση των σχετικών δικαιολογητικών μέχρι τα τέλη Φεβρουαρίου, ώστε να κινηθεί πιο γρήγορα η διαδικασία της αποζημίωσής τους. Θα το ξαναπώ: θέλουμε να είμαστε γρήγοροι αλλά «τζάμπα χρήμα» δεν πρόκειται να μοιράσουμε χωρίς να μπορούμε να έχουμε τεκμηριώσει ότι τα χρήματα πηγαίνουν σε αυτούς που πραγματικά τα έχουν ανάγκη.
Από την άλλη εβδομάδα ανοίγει, όπως σας είπα, και ο δεύτερος κύκλος που ανακοίνωσα προ ημερών, τα 5.000 έως 10.000 ευρώ. Και, βέβαια, αυτό παράλληλα με τις αποζημιώσεις του ΕΛΓΑ. Να ξεχωρίσουμε εδώ, γι’ αυτούς οι οποίοι μας παρακολουθούν που μπορεί να μην είναι ειδικοί: ο ΕΛΓΑ αποζημιώνει καταστροφή στο φυτικό κεφάλαιο και στο ζωικό κεφάλαιο. Η κρατική αρωγή αποζημιώνει τις υπόλοιπες ζημιές οι οποίες έχουν γίνει στις υποδομές. Τριάντα τρεις χιλιάδες αγρότες και 2.100 κτηνοτρόφοι έχουν εισπράξει 150 εκατομμύρια. Έχουν εισπράξει 150 εκατομμύρια για τις ζημιές του 2023 και στις 20 Φεβρουαρίου μάλιστα θα υπάρξει νέα εκταμίευση.
Αυτά είναι πραγματικά νούμερα. Εκταμιεύτηκαν με πολύ μεγάλη ταχύτητα. Και θα ήθελα να συγχαρώ εδώ την ηγεσία του ΕΛΓΑ, η οποία στη διάρκεια όλης της τετραετίας επιτάχυνε σημαντικά τους ρυθμούς των αποζημιώσεων. Πότε είχαν γίνει αυτά, αλήθεια, επί δικών σας ημερών, όχι Νέας Αριστεράς, γιατί είστε νέοι, αλλά ημερών της παρουσίας σας στην προηγούμενη κυβέρνηση; Ποτέ ο ΕΛΓΑ δεν είχε κινηθεί με τέτοια ταχύτητα.
Και ως το τέλος του μήνα θα αρχίσει και το πρόγραμμα -πολύ σημαντικό- αποκατάστασης του ζωικού κεφαλαίου που χάθηκε και η ανοικοδόμηση στάβλων που γκρεμίστηκαν με νέες προδιαγραφές. Είναι μια ευκαιρία παλιοί στάβλοι που δεν πληρούσαν -όλοι το γνωρίζουμε, γνωρίζετε το χρόνιο ζήτημα της νομιμοποίησης σταβλικών εγκαταστάσεων- αυτοί οι στάβλοι οι οποίοι καταστράφηκαν να φτιαχτούν με νέες προδιαγραφές, ώστε να είναι σύγχρονοι και φιλικοί προς το περιβάλλον.
Την 31η Ιανουαρίου πληρώθηκαν ανασφάλιστοι -το τονίζω, ανασφάλιστοι- πτηνοτρόφοι, χοιροτρόφοι, καλλιεργητές αρωματικών φυτών, ενώ αμέσως μετά, νωρίτερα από τον προβλεπόμενο χρόνο, θα καλυφθούν και κάποιες εναπομείνασες ζημιές από καιρικά φαινόμενα προ του «Daniel».
Τέλος, με τροπολογία που ψηφίστηκε αυτήν την εβδομάδα -αναφερθήκατε σε αυτήν, κ. Χαρίτση-, προβλέπεται επταετής ρύθμιση οφειλών των πληγέντων στους λογαριασμούς ρεύματος. Πράγματι, ναι, αργήσαμε ένα μήνα να ψηφίσουμε την τροπολογία. Το κάναμε όμως. Κάναμε πράξη τη δέσμευσή μας. Επί δύο χρόνια οι αγρότες δεν θα πληρώνουν τίποτα σε ρεύμα, ούτε τα παλιά χρέη ούτε την τρέχουσα κατανάλωση. Και στη συνέχεια οι οφειλές τους θα ρυθμίζονται σε βάθος πενταετίας. Είναι και αυτή η απάντηση σε όσους έσπευσαν να μεγεθύνουν κάποιες πολύ προσωρινές, μεμονωμένες διακοπές ρεύματος, που έγιναν όντως από αστοχία του παρόχου. Αποκαταστάθηκαν όμως αμέσως.
Ξέρετε, τα fake news μπορούν να ταξιδεύουν εύκολα από καφενείο σε καφενείο, από πόλη σε πόλη, από κάθε «αγροτοπατέρα» σε κάθε πρόθυμο κομματικό γραφείο. Όμως αυτά δεν είναι ούτε σωστή ενημέρωση, ούτε παραγωγικός συνδικαλισμός και δεν είναι σίγουρα αποτελεσματική πολιτική. Αντίθετα, θα έλεγα ότι είναι «μπλόκα» στην αλήθεια, στη συνεργασία και στις υπεύθυνες λύσεις.
Αντί, λοιπόν, για αντιπολιτευτικές ρητορείες, θα ήθελα να ακούσω στη δευτερολογία σας έναν πιο σοβαρό αντίλογο σε αυτά που είπα, με συγκεκριμένες προτάσεις, κοστολογημένες κατά προτίμηση. Είπαμε, ας πούμε, ότι εμείς αποζημιώνουμε το 70% στην κρατική αρωγή. Εσείς τι εισηγείστε, το 80%, το 90%, το 100%, το 120%; Εμείς έχουμε ένα πλαίσιο αποζημιώσεων πολύ συγκεκριμένο. Να μας πείτε τι προτείνετε και βέβαια καλό είναι να μας επισημάνετε και από πού θα προέλθει αυτή η χρηματοδότηση.
Και βέβαια, μιας και ασκείτε κριτική στην κυβέρνηση για τη συνολική της πολιτική στον πρωτογενή τομέα, για να θυμηθούμε εν τάχει λίγα πράγματα τα οποία έχει κάνει αυτή η πολιτική για τους αγρότες, τους κτηνοτρόφους, τους αλιείς, τους μελισσοκόμους όλα αυτά τα χρόνια. Εμείς δεν ήμασταν η κυβέρνηση που μειώσαμε τους φορολογικούς συντελεστές από το 22% στο 9%; Εμείς δεν δώσαμε πρόσθετη μείωση κατά 50% στον φόρο εισοδήματος στους αγρότες οι οποίοι συμμετέχουν σε συλλογικά σχήματα συνεργασίας; Εμείς, καταργώντας τον νόμο Κατρούγκαλου, δεν ήμασταν αυτοί που αποσυνδέσαμε τις ασφαλιστικές εισφορές από το εισόδημα των αγροτών; Εμείς δεν είμαστε αυτοί που επί δύο χρόνια τώρα επιστρέφουμε σε κτηνοτρόφους και σε καλλιεργητές τον Ειδικό Φόρο στο πετρέλαιο; 160 εκατομμύρια ευρώ σε 290.000 δικαιούχους.
Και μιας και βρίσκομαι στο θέμα αυτό, να ανακοινώσω ότι σε συνεννόηση με το Υπουργείο Οικονομικών και καθώς, ναι, η οικονομία μας πηγαίνει αρκετά καλά για να μπορούμε να υποστηρίζουμε τέτοιες πρωτοβουλίες, η επιστροφή του Ειδικού Φόρου Κατανάλωσης στο πετρέλαιο θα επεκταθεί και για το 2024, 82 εκατομμύρια ακόμα.
Και βέβαια, εμείς δεν είμαστε αυτοί, μιας και μιλάμε συνέχεια για μειώσεις του ΦΠΑ, που μειώσαμε τον ΦΠΑ στα λιπάσματα, στις ζωοτροφές και στα αγροτικά μηχανήματα; Αυτή η κυβέρνηση το έκανε, δεν το έκανε κάποια άλλη. Εμείς δεν είμαστε που καταργήσαμε τη φορολόγηση των ενισχύσεων από το πρώτο ευρώ, την οποία είχε επιβάλλει ο ΣΥΡΙΖΑ; Εμείς δεν είμαστε αυτοί που μέσα από τις πολιτικές μας απορροφήσαμε το 90% των αυξήσεων στην ενέργεια επί σχεδόν μια τετραετία; Ο Υπουργός Ανάπτυξης, τότε με την προηγούμενή του ιδιότητα ως Υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας, τα θυμάστε καλά. Και εμείς δεν είμαστε αυτοί που ξαναχτίσαμε ουσιαστικά από το μηδέν τον ΕΛΓΑ, ο οποίος πια αποζημιώνει πιο γρήγορα, αποζημιώνει εφάπαξ;
Και μιας και μιλάμε για τον ΕΛΓΑ να σας…
(παρέμβαση εκτός μικροφώνου από το ακροατήριο)
Μισό λεπτό, να μιλήσουμε λοιπόν, κ. Κατρίνη, για τον ΕΛΓΑ. Είστε και εσείς από αγροτική περιοχή και τα ξέρετε καλά.
Πόσα χρήματα δώσαμε τα τελευταία τέσσερα χρόνια σε αγροτικές αποζημιώσεις; 1,1 δισεκατομμύρια ευρώ. Από αυτά, πόσα προέρχονται από τις εισφορές των αγροτών; Πόσα; Τα μισά. Τα άλλα μισά προέρχονται, να το ακούσουν οι πολίτες, από το υστέρημα των πολιτών, από την φορολόγηση, από τον Κρατικό Προϋπολογισμό. Το κάναμε, όμως, γιατί ήταν το σωστό, γιατί ήταν το επιβεβλημένο. Και βέβαια, αν η οικονομία μας δεν πήγαινε καλά, αν ήμασταν στα χάλια που κάποτε είχαμε βρεθεί, δεν θα μπορούσαμε να κάνουμε τέτοιες πολιτικές.
Έχουμε τη δυνατότητα να κάνουμε μια σοβαρή κοινωνική πολιτική στήριξης του πρωτογενούς τομέα ακριβώς επειδή η οικονομία μας αναπτύσσεται και παράγει, επιτέλους, διατηρήσιμα δημοσιονομικά πλεονάσματα.
Για να μην αναφερθώ, κ. Χαρίτση, στο Πρόγραμμα Νέων Γεωργών, 600 εκατομμύρια, ή στα 235 εκατομμύρια που μόνο το Δεκέμβριο κατευθύνθηκαν σε παραγωγούς ορεινών και νησιωτικών περιοχών. Ένας κατάλογος, βέβαια, που δεν σταματάει εδώ. Θα ήθελα να προσθέσετε και τα πολύ σημαντικά εγγειοβελτιωτικά, αρδευτικά έργα τα οποία γίνονται σε ολόκληρη την επικράτεια, πρωτοβουλίες για την αναδιάρθρωση των καλλιεργειών. Κι ακόμα, βέβαια, προγράμματα που αφορούν σε στρατηγικές επιλογές, όπως η βιολογική καλλιέργεια, η κτηνοτροφία, με εξασφαλισμένους πόρους που ξεπερνούν τα 700 εκατομμύρια ευρώ.
Με άλλα λόγια, αυτή η κυβέρνηση έχει μια συνεκτική πολιτική για τον πρωτογενή τομέα. Την εφαρμόζει μεθοδικά, κινούμενη τόσο στο επίπεδο των υποδομών όσο και του έμψυχου δυναμικού, και υπηρετώντας έναν διπλό στόχο: την άρση διαχρονικών αδικιών και την τόνωση του αγροτικού εισοδήματος, αλλά, από την άλλη, την επιβεβλημένη, την απαραίτητη στροφή της γεωργίας, της κτηνοτροφίας, της αλιείας προς την καινοτομία, προς την εξωστρέφεια, προς τη μεγαλύτερη συνεργασία, προς την τυποποίηση, προς τη μεγαλύτερη προστιθέμενη αξία των γεωργικών προϊόντων.
Αυτή είναι μια στρατηγική την οποία υπηρετούμε με συνέπεια. Και έχουμε ακόμα πολύ δρόμο να διανύσουμε. Για δείτε το ποσοστό των αγροτών στην Ελλάδα οι οποίοι συνεταιρίζονται σε σχέση με τα ποσοστά στις ευρωπαϊκές χώρες και θα διαπιστώσετε πόσο δρόμο έχουμε ακόμα να διανύσουμε για να αποκτήσουν και οι αγροτικές και κτηνοτροφικές εκμεταλλεύσεις την κρίσιμη εκείνη μάζα για να μπορούν αφενός να μειώνουν το κόστος παραγωγής και αφετέρου να μπορούν να διεκδικούν επάξια το ποσοστό που τους αξίζει από την αλυσίδα αξίας των προϊόντων τους.
Είχε αποτελέσματα αυτή η πολιτική; Για δείτε τα στοιχεία του εμπορικού ισοζυγίου: οι εξαγωγές μας αυξήθηκαν το 2023 κατά 1,1 δισεκατομμύρια ευρώ σε σχέση με το προηγούμενο έτος. Παραμένουμε αυτή τη στιγμή οριακά πλεονασματικοί. Ουδέποτε η χώρα είχε περισσότερες εξαγωγές πρωτογενών προϊόντων από ό,τι επί των ημερών αυτής της κυβέρνησης.
Και, ναι, εμείς είμαστε αυτοί που αγωνιζόμαστε να αντιμετωπίσουμε και το «σαράκι» των εισαγόμενων προϊόντων που ελληνοποιούνται. Γνωρίζετε τη μεγάλη μάχη και τον αγώνα που δώσαμε, κάτι το οποίο το αναγνωρίζουν οι κτηνοτρόφοι, για να αντιμετωπίσουμε τις εισαγωγές γάλακτος ή προϊόντων που σχετίζονται με την παραγωγή γαλακτοκομικών.
Και ναι, το γάλα σήμερα έχει πολύ καλύτερες τιμές από αυτές που είχε πριν από τέσσερα χρόνια. Έχει και αυξημένο κόστος, προφανώς, αλλά έχει και καλύτερες τιμές. Το θέμα είναι ο Έλληνας κτηνοτρόφος να παίρνει την τιμή που αξίζει στο ελληνικό γάλα και να μην αισθάνεται ότι υπονομεύεται η προσπάθειά του από κάποιους οι οποίοι πιστεύουν ότι μπορούν να βγάζουν χρήματα στην πλάτη των έντιμων κτηνοτρόφων αλλά και τους κράτους.
Όλα αυτά, λοιπόν, δεν μπορεί να υποτιμώνται και πολύ περισσότερο δεν μπορεί να κρύβονται πίσω από τυφλά αιτήματα ή κάτω από τζάμπα υποσχέσεις.
Όχι, δεν θα αναβιώσει αυτή η κυβέρνηση το σύνθημα «όλα τα κιλά, όλα τα λεφτά». Δεν μιλώ μόνο για συνθήματα που περιλαμβάνουν τα πάντα και τους πάντες, με αποτέλεσμα να μην ξεχωρίζει κανείς, τίποτα και κανένας. Άκουσα, μιας και βλέπω εδώ συναδέλφους του ΣΥΡΙΖΑ, όλα αυτά τα οποία διάβασε ο κ. Κασσελάκης. Δεν μου φάνηκε να γνωρίζει σε βάθος τα ζητήματα του πρωτογενούς τομέα.
Αφήστε να κρίνει κάποιος που μας ακούει αν τα ξέρουμε εμείς καλύτερα από εσάς. Δεν θα το κρίνετε ούτε εσείς, ούτε εγώ. Ένας κατάλογος που εκστόμισε, δεν μπορούσε να τον κοστολογήσει. Κοιτάξτε να δείτε, οι εποχές των λεφτόδεντρων έχουν περάσει. Κάποιοι θέλουν να τα ξαναφυτέψουν, αλλά έστω και σε λάθος εποχή.
Ας συζητήσουμε λοιπόν σήμερα καλύτερα, από το να προβαίνουμε σε διαξιφισμούς, κοινούς συντονισμούς, πώς μπορούν να επιταχυνθούν οι αποζημιώσεις. Αν έχετε κάποιες ιδέες σε αυτήν την κατεύθυνση, είμαστε έτοιμοι να τις ακούσουμε. Αν έχετε εσείς κάποιο μαγικό τρόπο, κ. Χαρίτση, για να απομακρύνετε τα νερά από την Κάρλα, να την ακούσω, παρακαλώ να μας τον υποδείξετε.
Εδώ έχουμε 180.000 στρέμματα πλημμυρισμένων εκτάσεων. Ξαναγεννήθηκε μία λίμνη η οποία είχε αποξηρανθεί πριν από 60 χρόνια. Αν εσείς έχετε κάποιο μαγικό τρόπο για να απομακρύνετε τα νερά, να μας τον πείτε. Εδώ είμαστε να τον ακούσουμε. Μπορεί να ξέρετε κάτι που μας έχει διαφύγει.
Υπάρχουν όμως και κάποια ευρύτερα ζητήματα και επιτρέψτε μου να κλείσω με αυτά, κ. Πρόεδρε, τα οποία αφορούν τον διάλογο και αυτά δεν έχουν να κάνουν μόνο με τους αγρότες της Θεσσαλίας ή με τους αγρότες της Ελλάδας. Βρέθηκα στις Βρυξέλλες. Βλέπετε ότι οι κινητοποιήσεις του αγροτικού κόσμου είναι συνολικές στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Πρέπει να ακούσουμε τα αιτήματα των αγροτών, των Ευρωπαίων και των Ελλήνων, πολλά από αυτά είναι δικαιολογημένα. Και χαίρομαι γιατί, μετά από πολλές πιέσεις και της πατρίδας μας, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αποφάσισε να αναστείλει το 4% των στρεμμάτων που έπρεπε να βρεθούν σε αγρανάπαυση το 2024.
Αυτό σημαίνει, για να το πούμε απλά, 1,5 εκατομμύριο στρέμματα παραπάνω τα οποία θα μπορούν να καλλιεργηθούν. Αυτό σημαίνει εισόδημα για τους αγρότες, σημαίνει συνδεδεμένη ενίσχυση από τους ευρωπαϊκούς πόρους.
Αυτές είναι σημαντικές πρωτοβουλίες. Θα επανέλθω και στη δευτερολογία μου σε κάποιες ακόμα παρεμβάσεις οι οποίες πρέπει να γίνουν στην Κοινή Αγροτική Πολιτική. Διότι νομίζω ότι είναι κοινός τόπος ότι η πράσινη μετάβαση έτσι όπως έχει συμφωνηθεί, η οποία αναντίρρητα είναι απαραίτητη, μπορεί ενδεχομένως σε ορισμένες εκφάνσεις της να πρέπει να προσαρμοστεί, ώστε να λάβει υπόψιν τις δικαιολογημένες ανησυχίες των αγροτών σχετικά με τη γραφειοκρατία που αυτή επιβάλει ή σχετικά με τους κανόνες ανταγωνισμού όταν ερχόμαστε να αντιμετωπίσουμε εισαγωγές προϊόντων από χώρες που δεν έχουν τις ίδιες περιβαλλοντικές προδιαγραφές που εμείς επιβάλλουμε στους δικούς μας αγρότες και στους δικούς μας κτηνοτρόφους.
Κυρίες και κύριοι βουλευτές, από την πλευρά της η κυβέρνησή μας δείχνει με κάθε τρόπο το ενδιαφέρον μας για τους αγρότες και τους κτηνοτρόφους. Με μέτρα στα οποία ήδη αναφέρθηκα, αλλά και με ειδικές πρωτοβουλίες, όπως η χθεσινή δέσμευση του Υπουργού, που απαντά σε ένα βασικό αίτημα: ότι τον Απρίλιο ο ΟΠΕΚΕΠΕ θα καταβάλει το σύνολο των ενισχύσεων που δικαιούνται οι παραγωγοί. Κάτι το οποίο σημαίνει ότι πριν από το Πάσχα το αγροτικό εισόδημα σε όλη τη χώρα θα έχει ενισχυθεί με «ζεστό» χρήμα το οποίο θα φτάνει τα 750 εκατομμύρια ευρώ.
Όμως σήμερα θα ήθελα να μιλήσω, τελειώνοντας, λίγο παραπάνω για ένα άλλο ζήτημα, το οποίο τίθεται και δικαιολογημένα μετ’ επιτάσεως. Είναι το κόστος του ρεύματος.
Θα ήθελα, λοιπόν, να ανακοινώσω ότι σε πρώτη φάση η ΔΕΗ θα προσφέρει πρόσθετη έκπτωση 10% στο αγροτικό ρεύμα, από τους μήνες Μάιο έως και Σεπτέμβριο, δηλαδή τους μήνες των υψηλών καταναλώσεων.
Θα ήθελα επίσης να ανακοινώσω ότι, σε συνεννόηση με τα συναρμόδια Υπουργεία, θα ρυθμιστούν χρέη των Γενικών και Τοπικών Οργανισμών Εγγείων Βελτιώσεων, ΓΟΕΒ και ΤΟΕΒ, ύψους 87 εκατομμυρίων ευρώ. Στη Θεσσαλία, μάλιστα, το κράτος θα αναλάβει το 75% αυτών των οφειλών, ενώ στην υπόλοιπη χώρα οι οφειλές αυτές θα ρυθμιστούν με δεκαετή άτοκη εξόφληση.
Θα κάνουμε όμως και κάποια πράγματα ακόμα: θέλουμε να εξασφαλίσουμε, στους αγρότες των συνεταιρικών σχημάτων και σε αυτούς οι οποίοι έχουν μπει σε πλαίσια συμβολαιακής γεωργίας, μεσοπρόθεσμη μείωση του κόστους ηλεκτρικού ρεύματος, της τάξης τουλάχιστον του 30% επί μία δεκαετία. Αυτό, για να μπορέσουμε να το κάνουμε, θα πρέπει να μπορέσουμε να επιδοτήσουμε την κατασκευή φωτοβολταϊκών πάρκων με μπαταρία, που θα διατίθενται με τη μορφή διμερών μακροχρόνιων συμβάσεων παροχής ηλεκτρικής ενέργειας, τα λεγόμενα «PPAs», και συμβόλαια τα οποία θα εφαρμοστούν εντός διετίας από την εφαρμογή αυτού του μέτρου.
Τέλος, και κάτι ακόμα που είναι πολύ σημαντικό -το άκουγα συνέχεια ως αίτημα- και νομίζω ότι σε συνεννόηση με το Υπουργείο Ενέργειας καταφέρνουμε σε ένα βαθμό να το επιλύουμε: για μεμονωμένους αγρότες θα ξεκινήσει αμέσως ένα νέο πρόγραμμα «Φωτοβολταϊκά στο Χωράφι», ύψους 30 εκατομμυρίων ευρώ. Πώς θα το κάνουμε αυτό; Πρέπει να βρούμε παραπάνω ηλεκτρικό χώρο, συγγνώμη αν χρησιμοποιώ ορολογία ολίγον τεχνική. Τον έχουμε βρει όμως. Τι σημαίνει αυτό; Ότι θα μπορούμε να αυξήσουμε από τα 10KW στα 50KW τη δυνατότητα αγροτικών φωτοβολταϊκών σε αυτόν τον κλειδωμένο χώρο. Θα είναι μία πολύ σημαντική ανάσα για μικρούς παραγωγούς, για να μπορούν να έχουν πιο φθηνή ηλεκτρική ενέργεια.
Κλείνω, λοιπόν, κ. Πρόεδρε -και συγγνώμη αν πήρα λίγο περισσότερο από το χρόνο, θα προσπαθήσω να περιοριστώ στη δευτερολογία μου- πιστεύοντας ότι έδωσα στη Βουλή μία όσο το δυνατόν πιο πλήρη εικόνα της κατάστασης που επικρατεί στη Θεσσαλία, αλλά και στον πρωτογενή τομέα. Με όσα έγιναν, γίνονται και θα γίνουν, χωρίς να αρνηθώ αδυναμίες, αλλά απαντώντας ταυτόχρονα και σε μύθους και σε ψέματα. Και είμαι σίγουρος ότι με ρεαλισμό, με καλή διάθεση, με διάλογο -θα το ξαναπώ, η κυβέρνηση αυτή είναι πάντα ανοιχτή στο διάλογο- τα πράγματα θα είναι σύντομα καλύτερα για τους αγρότες και τους κτηνοτρόφους μας. Αποτελούν άλλωστε την «καρδιά» τής παράταξής μας και η λύση των προβλημάτων τους είναι και αυτή στην «καρδιά» των προτεραιοτήτων τής κυβέρνησής μας.
