Μετά τους πρώτους πανηγυρισμούς, στην Ισπανία ο κίνδυνος της ακυβερνησίας προβάλλει και πάλι εφιαλτικός. Αλλά, όσο και αν ακούγεται παράξενο, δεν είναι αυτός ο βασικός κίνδυνος που αντιμετωπίζει η χώρα. Ο πραγματικός κίνδυνος - που μέχρι την τελευταία στιγμή αποτελούσε το «όραμα» που ο Αλέξης Τσίπρας επιδίωκε να κάνει πραγματικότητα μέσω της απλής αναλογικής - είναι να επαναληφθεί το εφιαλτικό σενάριο του 2016: Αλλεπάλληλες εκλογές και τελικά σχηματισμός κυβέρνησης μειοψηφίας, με το κόμμα που ο λαός ανέδειξε πρώτο… στην αντιπολίτευση!
Στις εκλογές της περασμένης Κυριακής, το Λαϊκό Κόμμα του Φεϊχό βρέθηκε στην πρώτη θέση, εξασφαλίζοντας 136 έδρες – 47 περισσότερες από την προηγούμενη εκλογική αναμέτρηση. Το Σοσιαλιστικό Κόμμα του Σάντσεθ διαθέτει 122 έδρες. Το ακροδεξιό VOX, που έτσι κι αλλιώς βρισκόταν σε ελεύθερη πτώση και το οποίο πολεμήθηκε από τον Φεϊχό – σε αντίθεση με όσα ακούγονται αυτές τις μέρες στην Ελλάδα – βρέθηκε με 33 έδρες, 19 λιγότερες δηλαδή. Η Sumar της Ντίαθ (που κατάπιε τους Podemos) έλαβε μόλις το 12,2% των ψήφων και 31 έδρες – οπότε δεν αντιλαμβάνομαι προς τι οι πανηγυρισμοί περί καλής επίδοσης της Αριστεράς.
Το καταλανικό ERC, σύμμαχός του Σάντσεθ, πλην όμως ιδιαίτερα πιεστικός και απαιτητικός, βρέθηκε με 7 έδρες. Άλλες τόσες κέρδισε το σκληροπυρηνικό καταλανικό κόμμα Junts του υπόδικου Κάρλες Πουτζεμόντ. Το Bildu, το βασκικό εθνικιστικό κόμμα που υπήρξε ο πολιτικός βραχίονας της τρομοκρατικής οργάνωσης ΕΤΑ εξασφάλισε 6 έδρες, ενώ το άλλο βασκικό κόμμα, το PNV, αντίπαλο του Bildu, 5.
Σημειώστε ότι τα δύο βασκικά κόμματα βρίσκονται σε διαρκή αντιπαράθεση και όποτε το ένα μπαίνει στην κυβέρνηση, το άλλο αποσύρεται από τις ψηφοφορίες και διαμαρτύρεται στον Σάντσεθ. Από εκεί και πέρα από μία έδρα έλαβαν το BNG, εθνικιστικό κόμμα της Γαλικίας, οι Ciudadanos που έχουν καταβαραθρωθεί μαζί με τους Podemos, και το UPN, συντηρητικό κόμμα της Ναβάρας.
Κυβέρνηση ηττημένων ή νέες εκλογές τον Δεκέμβριο
Καθώς για να επιτευχθεί η Δεδηλωμένη απαιτούνται 176 έδρες, τώρα στην Ισπανία κάνουν λογαριασμούς προσθαφαιρώντας έδρες προκειμένου να διαπιστωθεί αν θα σχηματιστεί κάποιου είδους κυβέρνηση ή αν η χώρα θα πάει και πάλι σε εκλογές, που τοποθετούνται κάπου στον προσεχή Δεκέμβριο.
Δηλαδή η χώρα θα είναι χωρίς κυβέρνηση μέχρι τα… Χριστούγεννα!
Το καταπληκτικό είναι πως και το κίνημα της καταλανικής ανεξαρτησίας υπέστη μια βαριά ήττα: 14 βουλευτές συνολικά, από τους 48 που εκλέγονται στην Καταλονία. Έχασαν σχεδόν μισό εκατομμύριο ψήφους, το χειρότερο αποτέλεσμά τους από το 1982!
Και όμως! Παρά την πρωτοφανή καθίζηση, οι 14 αυτές έδρες παίζουν τον καθοριστικότερο ρόλο στην Ιστορία της χώρας! Και αυτό σημαίνει ότι στην προσπάθειά του να σχηματίσει κυβέρνηση ηττημένων – αυτό που ο Τσίπρας ξόρκιζε, αλλά κατά βάθος ευχόταν – ο Σάντσεθ θα προσπαθήσει να συγκεντρώσει μία μία τις ισχνές έδρες αυτονομιστών και εθνικιστών.
Δηλαδή θα χρειαστεί όλους εκείνους που βλέπουν το εκλογικό αποτέλεσμα ως παράθυρο ευκαιρίας για να φέρουν σε πέρας τα αυτονομιστικά τους σχέδια.
Αυτό οδηγεί σε ένα ακόμη μεγαλύτερο παράδοξο: Η Ισπανία μπορεί να αποκτήσει μια κυβέρνηση που θα στηρίζεται στις ψήφους εκείνων που θέλουν να… φύγουν από την Ισπανία!
Άλλωστε, ο γραμματέας του ERC Ζορντί Τουρούλ ξεκαθάρισε αμέσως πως το κόμμα του δεν υπάρχει για να σώσει τον Σάντσεθ. Και πως ο Σάντσεθ γνωρίζει καλά τι θέλει το ERC: Αμνηστία και αυτοδιάθεση.
Όσο για τους Junts, αυτοί δεν αρκούνται ούτε σε αυτό. Θέλουν δημοψήφισμα για την ανεξαρτησία και μιλούν απαξιωτικά για το ERC, που βρίσκουν τις θέσεις του υπερβολικά συμβιβαστικές και δεν ικανοποιούνται με απονομή χάρης στον Πουτζεμόντ, ευρωβουλευτή του οποίου έχει αρθεί η ασυλία και κατηγορείται για το παράνομο αποσχιστικό δημοψήφισμα του 2017.
Ένταλμα σύλληψης για τον επίδοξο εταίρο
Τα πράγματα έγιναν ακόμη πιο περίπλοκα όταν, ακριβώς την επομένη των εκλογών, το Ανώτατο Δικαστήριο αποφάσισε για την έκδοση εντάλματος σύλληψης του Πουτζεμόντ. «Τη μια μέρα η ψήφος σου είναι αποφασιστική για τον σχηματισμό κυβέρνησης και την άλλη η Ισπανία διατάσσει την σύλληψή σου», τουιτάρισε ο Πουτζεμόντ, που εξακολουθεί να διαμένει στο Βέλγιο.
Το αδιέξοδο είναι ορατό. Το (επιτυχημένο) προεκλογικό σύνθημα του αγώνα κατά του Φράνκο «No pasaran!» (Δεν θα περάσουν) που υιοθέτησε για να κινητοποιήσει τα αντιφασιστικά αντανακλαστικά του ισπανικού λαού έκανε την δουλειά του, αλλά μετεκλογικά μετατρέπεται σε παγίδα ακυβερνησίας.
Πολύ περισσότερο που δεν υπήρχε θέμα ανόδου της ακροδεξιάς – το αντίθετο!
Από την πλευρά του, ο Φεϊχό αποφάνθηκε πως για τον σχηματισμό κυβέρνησης χρειάζονται τώρα περισσότερα κόμματα από κάθε άλλη φορά, κόμματα που έχουν περισσότερη δύναμη από κάθε άλλη φορά, ενώ στο παιχνίδι έχει μπει δυνατά ένας φυγόδικος που επιδιώκει την ανεξαρτησία, αυτός που εκβιάζει για «ένα συμφωνημένο και δεσμευτικό δημοψήφισμα».
Ήδη ο Σάντσεθ έχει κάνει πολλές παραχωρήσεις – μειώσεις ποινών, μεταφορά κρατουμένων της ΕΤΑ στη Χώρα των Βάσκων, ευνοϊκή μεταχείριση αποσχιστών και εθνικιστών.
Και σα να μην έφθαναν όλα αυτά, προκειμένου να βρεθεί ο μαγικός αριθμός, η αριστερά της Sumar έχει αναλάβει να κάνει τις διαπραγματεύσεις με όλους αυτούς.
Ζωντανεύει το εφιαλτικό παρελθόν
Μέσα σ’ αυτό το κλίμα ζωντανεύει ο παλιός εφιάλτης: Μεταξύ του 2016 και του 2019 πραγματοποιήθηκαν τέσσερις εκλογικές αναμετρήσεις. Τέσσερις κάλπες σε τέσσερα χρόνια! Την τελευταία φορά, στις 28 Απριλίου 2019, η κυβέρνηση Σάντσεθ έπεσε όταν οι Podemos δεν ψήφισαν τον προϋπολογισμό. Τον οποίο συνέχισαν να μην ψηφίζουν επί δύο χρόνια!
Είχαν προηγηθεί πολλά: Ο πρωθυπουργός Ραχόι του Λαϊκού Κόμματος κέρδισε τις εκλογές και τον Δεκέμβριο του 2015 και τον Ιούνιο του 2016. Αλλά ανετράπη μέσα στη Βουλή τον Ιούνιο του 2018. Στις εκλογές της 20ής Δεκεμβρίου 2015, το Λαϊκό Κόμμα είχε εκλέξει 123 βουλευτές, ενώ ο Σάντσεθ με το Σοσιαλιστικό Εργατικό Κόμμα της Ισπανίας (PSOE), είχε αποσπάσει 90 έδρες και οι Podemos 69.
Δηλαδή, αν και ήλθε πρώτος σε δύο εκλογικές αναμετρήσεις, ο Ραχόι δεν κατάφερε να εκλεγεί πρωθυπουργός. Δεν τα κατάφερε ούτε μετά τις εκλογές της 25 ης Ιουνίου 2016, παρά το γεγονός ότι είχε αυξήσει τις έδρες του σε 137!
Τον Οκτώβριο του 2016, οι Σοσιαλιστές ήραν το βέτο και αποφάσισαν αποχή από την ψηφοφορία στη Βουλή, ώστε ο Μαριάνο Ραχόι να σχηματίσει κυβέρνηση. Έτσι, ο Ραχόι ορκίστηκε πρωθυπουργός χάρη στις ψήφους των Ciudadanos και την αποχή κάποιων σοσιαλιστών βουλευτών. Αλλά την 1 η Ιουνίου 2018, ο Σάντσεθ κατέθεσε πρόταση μομφής, η οποία πέρασε με τις ψήφους των Σοσιαλιστών, των Podemos, των Βάσκων εθνικιστών και των αυτονομιστών Καταλανών.
Ο Σάντσεθ ορκίστηκε πρωθυπουργός τον Ιούνιο του 2018, συνεργαζόμενος με τους Podemos. Οι οποίοι τον έριξαν ένα μήνα αργότερα, όταν δεν ψήφισαν τον προϋπολογισμό. Ο προϋπολογισμός δεν ψηφίστηκε ούτε τον Φεβρουάριο του 2019, οπότε η κυβέρνηση ξανάπεσε. Μετά τις κάλπες του Απριλίου 2019, πάλι δεν εξασφαλίστηκε η Δεδηλωμένη. Αφού πέρασε όλο το καλοκαίρι με τον Σάντσεθ να χαϊδολογά τους Podemos, η χώρα ξαναπήγε σε εκλογές τον Νοέμβριο 2019. Για να μην ξαναπέσει, ο Σάντσεθ υποχώρησε στα θέματα του προϋπολογισμού, τον οποίο όμως δεν ενέκρινε η ΕΕ. Οπότε η χώρα ξαναβρέθηκε και με κυβέρνηση μειοψηφίας και χωρίς προϋπολογισμό.
Στις 8 Ιανουαρίου 2020, ο σοσιαλιστής Σάντσεθ ορκίστηκε και πάλι πρωθυπουργός. Την προηγουμένη, είχε κερδίσει για δύο ψήφους την απλή πλειοψηφία – υπέρ του ψήφισαν 167 βουλευτές, κατά 165 (η ισπανική Βουλή έχει 350 έδρες και Σάντσεθ και Ιγκλέσιας κατέχουν μόνο τις 155). Δηλαδή δεν κέρδισαν την Δεδηλωμένη και σχημάτισαν κυβέρνηση μειοψηφίας. Τάζοντας τα πάντα στους πάντες και κυρίως στους Καταλανούς αποσχιστές, προκειμένου να εξασφαλίζουν την περιστασιακή υποστήριξη ή αποχή τους από τις ψηφοφορίες.
Αυτά έβλεπε ο Τσίπρας και το 2016 ψήφισε την απλή αναλογική. Οπότε τώρα μπορούμε να αναφωνήσουμε: Από τι γλιτώσαμε!
* Βουλευτής Β3 Νοτίου Τομέα Αθηνών, υφυπουργός Μετανάστευσης και Ασύλου, δημοσιογράφος
