Θυμάμαι το καλοκαίρι του 2015 σαν ένα θέατρο παραλόγου. Τράπεζες κλειστές, ουρές στα ΑΤΜ, αγωνία στα βλέμματα των ανθρώπων. Κι εκεί, στη μέση αυτής της θύελλας, ένας πρωθυπουργός που υποσχόταν αξιοπρέπεια και διαπραγμάτευση. Δέκα χρόνια μετά, ο Αλέξης Τσίπρας επιστρέφει με ένα βιβλίο που το βάφτισε «Ιθάκη». Όμως η Ιθάκη, κύριε Τσίπρα, δεν είναι απλώς ένας τίτλος. Είναι προορισμός. Και εσείς μας αφήσατε ναυαγούς.
Το βιβλίο υπόσχεται αποκαλύψεις, αυτοκριτική, συγκλονιστικές αφηγήσεις. Αλλά πώς να διαβάσεις για «ηρωικές διαπραγματεύσεις» όταν ξέρεις ότι, πίσω από τις λέξεις, υπήρχε ήδη υπογραφή παράδοσης; Η πρόσφατη αποκάλυψη της επιστολής του Ευκλείδη Τσακαλώτου στον Ντάισεμπλουμ, στις 9 Ιουλίου 2015, είναι η απόδειξη ότι όλα είχαν τελειώσει προτού καν αρχίσουν. Ο τότε υπουργός Οικονομικών διαβεβαίωνε τους δανειστές πως η κυβέρνηση ήταν «πλήρως αφοσιωμένη» στην εφαρμογή των μέτρων που της υπαγόρευαν. Κανένα παζάρι, καμία «σκληρή» στάση. Μόνο αποδοχή. Μια πρόθυμη, σχεδόν ταπεινωτική υποταγή.
Και εδώ έρχεται το δύσκολο ερώτημα, εκείνο που καμία αφήγηση δεν μπορεί να σβήσει: γνώριζε ο Τσίπρας; Αν ναι, τότε το παραμύθι του 2015 δεν ήταν αυταπάτη, αλλά σκέτη, ωμή απάτη. Αν όχι, τότε είχαμε πρωθυπουργό που δεν ήλεγχε ούτε τον ίδιο του τον υπουργό. Όπως και να ’χει, το αποτέλεσμα ήταν το ίδιο: η χώρα πληγώθηκε, η εμπιστοσύνη χάθηκε, και μια ολόκληρη γενιά ένιωσε για πρώτη φορά πως οι υποσχέσεις μπορούν να πονάνε περισσότερο κι από τα μέτρα.
Σήμερα, ο Αλέξης Τσίπρας γράφει για την «Ιθάκη» του. Μα η δική του Ιθάκη δεν είναι επιστροφή, είναι απόπειρα εξιλέωσης. Προσπαθεί να ξαναγράψει την ιστορία, να δείξει ότι «πάλεψε». Όμως όσοι ζήσαμε εκείνη την περίοδο, θυμόμαστε. Θυμόμαστε ποιος κυβερνούσε όταν η χώρα λύγιζε.
Η Ιθάκη, κύριε Τσίπρα, είναι για όσους κρατούν το τιμόνι όταν φυσάει. Όχι για εκείνους που παραδίδουν το καράβι και μετά γράφουν βιβλίο για το ταξίδι.
