Η διπλωματική κινητικότητα που καταγράφει η Λευκωσία σε μια σειρά πεδίων, η βαθύτερη ένταξή της στο δυτικό πλέγμα ασφαλείας, οι περιφερειακές πρωτοβουλίες αλλά και οι στενές σχέσεις με κρίσιμους δρώντες του γεωστρατηγικού της περιβάλλοντος στοχεύουν στη μεγέθυνση του γεωπολιτικού αποτυπώματος, δηλαδή του λόγου και του ρόλου της.
«Προσπαθούμε να αυξήσουμε την αποτρεπτική μας ισχύ και την οικονομία μας. Αυτοί είναι οι πυλώνες της επιβίωσής μας», υπογραμμίζουν ανώτεροι Κύπριοι αξιωματούχοι, τη στιγμή που το εθνικό πρόβλημα –όπως αποκαλείται η παράνομη τουρκική κατοχή– παραμένει άλυτο και οι οιωνοί εν όψει της επικείμενης Συνόδου για το Κυπριακό στην Ελβετία δεν είναι θετικοί.
Αυτό αποτυπώθηκε και στην προχθεσινή συνάντηση του προέδρου της Κυπριακής Δημοκρατίας, Νίκου Χριστοδουλίδη, με τον εκπρόσωπο των Τουρκοκυπρίων, Ερσίν Τατάρ. Ο κ. Χριστοδουλίδης πρότεινε ένα σχέδιο οκτώ σημείων το οποίο περιλάμβανε και τη διάνοιξη οδοφράγματος σε Πυρόι και Κόκκινα. Δεν υπήρξε συμφωνία και οι συζητήσεις, σύμφωνα με το ΚΥΠΕ, θα συνεχιστούν τις επόμενες ημέρες σε επίπεδο διαπραγματευτών.
Η κατοχική Τουρκία και όσοι Τουρκοκύπριοι άγονται από αυτήν εμμένουν στη διχοτομική λύση των «δύο κρατών» και αυτό το υπόδειγμα θα υπερασπιστούν στις προσεχείς συνομιλίες. Υπό αυτό το πρίσμα, απορία προκάλεσαν δημοσιεύματα περί προθέσεως της Άγκυρας –με φόντο και τις «εκλογές» του Οκτωβρίου στα Κατεχόμενα– να τραβήξει το χαλί από τον Τατάρ. «Η γραμμή είναι μία και χαράσσεται στην Αγκυρα. Ο εκάστοτε Τουρκοκύπριος ηγέτης έχει ελάχιστα περιθώρια ελιγμών», σημείωναν στο «Μανιφέστο» άριστοι γνώστες του Κυπριακού.
Συριακό
Σε περιφερειακό επίπεδο, η εμπλοκή της Άγκυρας στη Συρία και τα σενάρια οριοθέτησης τουρκοσυριακής ΑΟΖ έκρουσαν τον κώδωνα του κινδύνου σε Ελλάδα-Κύπρο. Στη Λευκωσία, επικρατεί η άποψη ότι το νέο συριακό καθεστώς δεν θα προβεί σε οριοθέτηση τύπου «τουρκολιβυκού μνημονίου». Και τούτο, διότι οι νέοι κρατούντες επιζητούν αφενός τη διεθνή αναγνώριση και αφετέρου την αποτίναξη των κυρώσεων που είχαν επιβληθεί επί Άσαντ.
Προ ημερών, έξι ευρωπαϊκές χώρες πρότειναν την άρση ορισμένων κυρώσεων. Κύπριοι αξιωματούχοι υποστηρίζουν ότι η άρση των κυρώσεων και η ευρωπαϊκή χρηματοδότηση για την ανοικοδόμηση της Συρίας περνούν από Λευκωσία και Αθήνα. «Ελλάς και Κύπρος οφείλουν με ρεαλισμό και συνέπεια να τονίζουν ποιες θα είναι οι συνέπειες μιας πιθανής τουρκοσυριακής οριοθέτησης», τόνιζαν οι ίδιες πηγές. Πάντως, σύμφωνα με πληροφορίες του «Μανιφέστο», η Αθήνα προσανατολίζεται υπέρ της προσωρινής αναστολής των προταθεισών κυρώσεων, ζήτημα που θα εξεταστεί στο Συμβούλιο Εξωτερικών Υποθέσεων της 27ης Ιανουαρίου.
Ισορροπία
Αναφορικά με τη σύρραξη στη Γάζα, η Λευκωσία ισορρόπησε μεταξύ των στενών σχέσεων με το Ισραήλ και των παραδοσιακών δεσμών της με τον αραβικό κόσμο καταφέρνοντας, ταυτοχρόνως, να αποσπάσει διεθνή credits για την πρωτοβουλία «Αμάλθεια», η οποία επέτρεψε τη μεταφορά άνω των 1.000 τόνων ανθρωπιστικής βοήθειας στη Γάζα.
Στις 9 Ιανουαρίου, ο Ισραηλινός πρόεδρος, Ισαάκ Χέρτζογκ, επισκέφθηκε εκτάκτως την Κύπρο. Χριστοδουλίδης και Χέρτζογκ διατηρούν τακτικές επαφές, ενώ η επίσκεψη του δεύτερου πραγματοποιήθηκε λίγα 24ωρα μετά την τριμερή Ελλάδος, Κύπρου, Αιγύπτου. Στο Συριακό, τα συμφέροντα Ελλάδος και Κύπρου ταυτίζονται απολύτως με του Ισραήλ, ωστόσο από τη Λευκωσία επισημαίνουν ότι «στις διεθνείς σχέσεις δεν πρέπει ποτέ να ρίχνεις όλα τα χαρτιά σου σε έναν παίκτη».
Την επομένη, ο κ. Χριστοδουλίδης επισκέφθηκε τον Λίβανο, όντας ο πρώτος ξένος ηγέτης που συνάντησε τον νεοκλεγέντα πρόεδρο της χώρας, Τζόζεφ Αούν. Η Κύπρος δίνει μεγάλη σημασία στη σταθεροποίηση, την ανοικοδόμηση και την οικονομική ανάκαμψη του Λιβάνου. Εκτός των περιφερειακών, υπάρχουν και στενά εθνικοί λόγοι, όπως η επικύρωση της διμερούς συμφωνίας ΑΟΖ που –ελέω Χεζμπολάχ– είχε «κολλήσει» στη λιβανέζικη βουλή.
Αναβάθμιση
Αυτό που ξεχώρισε ήταν η αναβάθμιση των σχέσεων ΗΠΑ-Κύπρου, στη βάση της οποίας επετράπη στη Λευκωσία η προσχώρηση σε τρία αμερικανικά στρατιωτικά προγράμματα. Σύμφωνα με έμπειρους παρατηρητές του Κυπριακού, η εξέλιξη ήταν «φυσική συνέπεια» της άρσης του «διεστραμμένου εμπάργκο», το οποίο ξεκίνησε ως απαγόρευση εναντίον της κατοχικής Τουρκίας και κατέληξε εμπάργκο εις βάρος της Μεγαλονήσου. Μάλιστα, Κύπριοι διπλωματικοί αξιωματούχοι σχολίαζαν σκωπτικά ότι εάν το σχέδιο Ανάν είχε εφαρμοστεί, η Λευκωσία δεν θα αναβάθμιζε τις σχέσεις της με τις ΗΠΑ, δεδομένου ότι η Αγκυρα θα είχε δικαίωμα επέμβασης σε θέματα άμυνας και εξωτερικών σχέσεων της Ομόσπονδης Δημοκρατίας.
«Η Κύπρος δεν είναι μέλος του ΝΑΤΟ. Ως μικρή χώρα το μόνο που μπορεί να επιδιώξει είναι να έχει κάποια αποτρεπτική ισχύ. Θα προτιμούσα να δω κάποιο συμβολισμό σε αυτή την απόφαση και ένα μήνυμα προς την Τουρκία ότι δεν μπορεί να τα έχει όλα δικά της», δηλώνει στο «Μανιφέστο» ο Ανδρέας Μαυρογιάννης, πρέσβης ε.τ. και υποψήφιος πρόεδρος της Κύπρου το 2023.
