Καμπανάκι για το δημογραφικό πρόβλημα, το οποίο χαρακτηρίζει ως σημαντικό μεσομακροπρόθεσμο δημοσιονομικό κίνδυνο, χτυπά ο διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος, Γιάννης Στουρνάρας, μέσω της Έκθεσης Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας που δόθηκε στη δημοσιότητα τον Οκτώβριο του 2025. Ο κ. Στουρνάρας προειδοποιεί για «σοβαρούς κινδύνους σε όλο το φάσμα της οικονομίας» και υπογραμμίζει ότι η αντιμετώπιση του δημογραφικού απαιτεί ένα πλέγμα συνδυαστικών πολιτικών πέραν των φορολογικών κινήτρων.
Σύμφωνα με την έκθεση, τα φορολογικά μέτρα που ανακοινώθηκαν στη ΔΕΘ 2025 κινούνται στη σωστή κατεύθυνση καθώς στοχεύουν στην ενίσχυση του διαθέσιμου εισοδήματος των νοικοκυριών, στη στήριξη της απασχόλησης και στη μείωση της φορολογικής επιβάρυνσης, ιδίως για τα μεσαία και υψηλά εισοδηματικά στρώματα. Παράλληλα, επισημαίνεται η σημαντική κοινωνική διάσταση των μέτρων, όπως η απαλλαγή από τον φόρο εισοδήματος για νέους έως 25 ετών με εισόδημα έως 20.000 ευρώ και η ενίσχυση των οικογενειών με παιδιά, που αποσκοπούν στη βελτίωση των δημογραφικών δεικτών.
Ωστόσο, η Τράπεζα της Ελλάδος τονίζει ότι οι φορολογικές παρεμβάσεις από μόνες τους δεν επαρκούν για την αντιμετώπιση των μελλοντικών προκλήσεων. Η αποτελεσματικότητά τους, όπως σημειώνεται, μπορεί να ενισχυθεί μόνο εφόσον συνδυαστούν με διαρθρωτικές και κοινωνικές πολιτικές, όπως επενδύσεις σε ποιοτικούς και οικονομικά προσιτούς παιδικούς σταθμούς, θεσμοθέτηση ευέλικτων ωραρίων, στήριξη στη στέγαση νέων οικογενειών και ενίσχυση της πρωτοβάθμιας υγειονομικής περίθαλψης.
Ιδιαίτερη αναφορά γίνεται και σε στοχευμένες κοινωνικές παροχές, όπως επιδόματα σπουδών για τα παιδιά και υποστήριξη στο σπίτι για νέες μητέρες, που μπορούν –όπως αναφέρει η έκθεση– να λειτουργήσουν ως «κρίσιμοι παράγοντες ενίσχυσης της οικογενειακής ασφάλειας».
Ο διοικητής της ΤτΕ επισημαίνει ότι ο συνδυασμός φορολογικών και διαρθρωτικών παρεμβάσεων θα ενισχύσει τα πολλαπλασιαστικά οφέλη για την οικονομία, συμβάλλοντας παράλληλα στην κοινωνική συνοχή και στη δημοσιονομική ανθεκτικότητα της χώρας. Σε διαφορετική περίπτωση, το δημογραφικό πρόβλημα ενδέχεται να επηρεάσει αρνητικά την απασχόληση, τα φορολογικά έσοδα και τη βιωσιμότητα του ασφαλιστικού συστήματος «πυροδοτώντας αλυσιδωτές πιέσεις στο σύνολο της οικονομικής δραστηριότητας».
Μαρία Συρεγγέλα, βουλευτής Β2 Δυτικού Τομέα Αθηνών με τη ΝΔ
Άμεση ανάγκη για ουσιαστικές παρεμβάσεις
Το νέο καμπανάκι της Τράπεζας της Ελλάδος για το δημογραφικό πρόβλημα αναδεικνύει την ανάγκη για άμεσες και ουσιαστικές παρεμβάσεις. Η ανακοίνωση του πρωθυπουργού, Κυριάκου Μητσοτάκη, στη ΔΕΘ για γενναία φορολογική μεταρρύθμιση αποτελεί σημαντικό βήμα, ωστόσο απαιτούνται πρόσθετα μέτρα που θα συνδυάζουν κοινωνική στήριξη και αναπτυξιακή προοπτική. Ως πρώην υφυπουργός Εργασίας, αρμόδια για το Δημογραφικό, αλλά και ως μητέρα γνωρίζω από πρώτο χέρι τη σοβαρότητα της κατάστασης. Από το 2019, η Νέα Δημοκρατία εργάστηκε συστηματικά για την εφαρμογή της διακομματικής έκθεσης του 2018, υλοποιώντας ουσιαστικές δράσεις: θεσπίστηκαν άδειες πατρότητας και γονικής πατρικής άδειας, κατοχυρώθηκε ίσο επίδομα μητρότητας ανεξαρτήτως ασφαλιστικού φορέα, προστατεύτηκε το εργασιακό περιβάλλον με τον νόμο 4808/21, ενώ εφαρμόστηκαν προγράμματα όπως οι «Νταντάδες της Γειτονιάς». Παράλληλα, επεκτάθηκε το ολοήμερο σχολείο, αυξήθηκαν τα voucher βρεφονηπιακών σταθμών και προχώρησε η εξίσωση των τρίτεκνων με τις πολύτεκνες οικογένειες. Παρότι η αντιπολίτευση δεν στήριξε διαχρονικά αυτές τις πρωτοβουλίες, το δημογραφικό πρόβλημα απαιτεί εθνική συνεννόηση και συνέχεια πολιτικών. Το μέλλον της Ελλάδας εξαρτάται από την ενίσχυση της οικογένειας και τη δημιουργία συνθηκών που θα δώσουν ξανά ελπίδα στις νέες γενιές.
Κατερίνα Καζάνη, βουλευτής Εύβοιας με το ΠΑΣΟΚ
Μεγάλο εθνικό διακύβευμα
Για το ΠΑΣΟΚ, το Δημογραφικό αποτελεί ένα από τα μεγαλύτερα εθνικά διακυβεύματα. Η δημογραφική συρρίκνωση απειλεί τη μακροπρόθεσμη σταθερότητα της οικονομίας και την κοινωνική συνοχή. Η περιφέρεια ερημώνει, οι νέοι εγκαταλείπουν τον τόπο τους και οι οικογένειες βρίσκονται αντιμέτωπες με την ανασφάλεια. Ως τώρα, καμία ουσιαστική δημογραφική πολιτική δεν έχει εφαρμοστεί. Αντίθετα, το στεγαστικό πρόβλημα, η ακρίβεια στα βασικά αγαθά και η δυσκολία εναρμόνισης επαγγελματικής και οικογενειακής ζωής αποθαρρύνουν τα νέα ζευγάρια από το να κάνουν παιδιά.
Απέναντι σε αυτήν την πραγματικότητα, το ΠΑΣΟΚ προτείνει ένα ολοκληρωμένο και απολύτως κοστολογημένο πρόγραμμα. Προτείνει 12 σχέδια περιφερειακής ανάπτυξης που αξιοποιούν τα ιδιαίτερα πλεονεκτήματα κάθε περιοχής. Επιστροφή όσων έφυγαν, στεγαστική στήριξη μέσω του προγράμματος GenRent, καθολική και δωρεάν πρόσβαση όλων των παιδιών σε βρεφική και προσχολική αγωγή, μείωση του ΦΠΑ σε βασικά βρεφικά είδη.
Το πρόγραμμα του ΠΑΣΟΚ στοχεύει στην ουσιαστική στήριξη των οικογενειών και συνιστά μια ολιστική, ρεαλιστική και κοινωνικά δίκαιη απάντηση σε μία από τις πιο κρίσιμες προκλήσεις του σήμερα.
Γιώργος Σταμάτης, βουλευτής Επικρατείας με τη ΝΔ
Το δημογραφικό ζήτημα στην Ευρώπη
Η Ευρώπη αντιμετωπίζει μείζονες δημογραφικές προκλήσεις όπως η μείωση των γεννήσεων και η γήρανση του πληθυσμού, που δημιουργούν επιπτώσεις στην οικονομία, στην αγορά εργασίας, στα συνταξιοδοτικά συστήματα και στην υγειονομική περίθαλψη. Οι δημογραφική αυτή μεταβολή καθιστά επιτακτική την ανάγκη ενός συνεκτικού πλαισίου αντιμετώπισης του δημογραφικού ζητήματος της Ευρώπης. Σε αυτό το πλαίσιο, η Κοινοβουλευτική Συνέλευση του Συμβουλίου της Ευρώπης πρέπει να εξετάσει την υλοποίηση πολιτικών φιλικών προς την οικογένεια από τα κράτη-μέλη και να προτείνει συστάσεις για την ενίσχυση των πολιτικών κοινωνικής πρόνοιας, την προστασία της μητρότητας και της ισότητας των φύλων, καθώς και τη δημιουργία ενός πραγματικά φιλικού προς τα παιδιά και τις οικογένειες περιβάλλοντος. Ιδιαίτερη έμφαση πρέπει να δώσουμε στην επένδυση και υποστήριξη των νέων γονιών και νέων μορφών οικογένειας, στη συμφιλίωση οικογενειακής και επαγγελματικής ζωής, στην ενίσχυση της απασχόλησης και της βιωσιμότητας των ασφαλιστικών συστημάτων, στην ενίσχυση της μακροχρόνιας φροντίδας, στην επένδυση σε προσιτή και κατάλληλη στέγη, καθώς και στην προώθηση βιώσιμης περιφερειακής ανάπτυξης προκειμένου να στηριχθούν οι τοπικές κοινωνίες.
*Ο κ. Σταμάτης είναι εισηγητής της έκθεσης των προκλήσεων για το Δημογραφικό και για μια φιλική προς την οικογένεια Ευρώπη της Κοινοβουλευτικής Συνέλευσης του Συμβουλίου της Ευρώπης
