Έντονη ανησυχία για την πορεία του δημογραφικού και τις συνέπειες που αυτή φέρνει στην οικονομία εξέφρασε ο Άρης Αλεξόπουλος, επικεφαλής του Κέντρου Δυναμικής Πληθυσμών του ΟΟΣΑ στην Κρήτη.
Μιλώντας στην ΕΡΤ, υπογράμμισε ότι η χώρα βρίσκεται ήδη αντιμέτωπη με μια βαθιά μεταβολή στη σύνθεση του πληθυσμού, η οποία επηρεάζει άμεσα την παραγωγικότητα και τη διαθεσιμότητα εργατικού δυναμικού.
Σύμφωνα με τα στοιχεία που παρουσίασε, η Ελλάδα ταυτόχρονα γεννά λιγότερο, ζει περισσότερο και μετακινείται συχνότερα, μια τριάδα τάσεων που αποτυπώνεται πλέον καθαρά στην αγορά εργασίας.
Μεγάλη συρρίκνωση του παραγωγικού πληθυσμού
Ο κ. Αλεξόπουλος προέβλεψε ότι έως το 2050 ο αριθμός των ατόμων ηλικίας 15–64 θα μειωθεί κατά περίπου 2 εκατομμύρια.
«Από τα σημερινά 6,6 εκατομμύρια, θα καταγράψουμε μια μείωση κοντά στο 30%», εξήγησε, επισημαίνοντας ότι μια τόσο απότομη μεταβολή θα έχει σοβαρό οικονομικό αντίκτυπο.
Εάν δεν ενισχυθεί η παραγωγικότητα και η συμμετοχή στο εργατικό δυναμικό, η χώρα μπορεί να δει πτώση του ΑΕΠ έως και 15%.
Αγορά εργασίας με κενές θέσεις αλλά χωρίς υποψηφίους
Ένα από τα πιο χαρακτηριστικά σημάδια της μεταβολής είναι ότι οι επιχειρήσεις, παρά τα επίπεδα ανεργίας, δεν μπορούν να καλύψουν διαθέσιμες θέσεις.
Τα στοιχεία σοκάρουν:
- Το 75% των επιχειρήσεων δηλώνει ότι δεν βρίσκει προσωπικό.
- Πριν την πανδημία, υπήρχε 1 άνεργος ανά 1 κενή θέση. Σήμερα αντιστοιχεί 1 άνεργος σε 10 θέσεις.
Ο ίδιος απέδωσε το φαινόμενο τόσο στην ανεπάρκεια δεξιοτήτων όσο και στη χαμηλή ελκυστικότητα συγκεκριμένων επαγγελμάτων. Οι τεχνικές ειδικότητες – όπως υδραυλικοί, μηχανικοί αυτοκινήτων, χειριστές κλαρκ – καταγράφουν τεράστιες ελλείψεις.
Αποκλεισμός γυναικών και μεγαλύτερων ηλικιών
Ο Αλεξόπουλος στάθηκε και σε φαινόμενα διακρίσεων μέσα στην αγορά εργασίας.
Η συμμετοχή των γυναικών παραμένει χαμηλή, ενώ η ανεργία τους αγγίζει το 12%, διπλάσια από των ανδρών. Από τα 3 εκατομμύρια γυναίκες σε ηλικία εργασίας, μόνο 1,8 εκατ. εργάζονται, ένα φαινόμενο που χαρακτήρισε ως «έμφυλο ρατσισμό».
Αντίστοιχα, στην ηλικιακή ομάδα 55–64, από 1,5 εκατομμύριο άτομα, περίπου 700.000 μένουν εκτός αγοράς εργασίας – κάτι που απέδωσε σε «ηλικιακό ρατσισμό».
Η μετανάστευση ως λύση – αλλά με σχέδιο
Ως άμεσο μέτρο ενίσχυσης της ελληνικής αγοράς εργασίας, ο επικεφαλής του ΟΟΣΑ πρότεινε την οργανωμένη προσέλκυση μεταναστών από τρίτες χώρες.
Η στρατηγική αυτή περιλαμβάνει:
- εντοπισμό προσωπικού στις χώρες προέλευσης,
- γλωσσική προετοιμασία πριν την άφιξη,
- επαγγελματική κατάρτιση εκ των προτέρων,
- προγράμματα μακράς παραμονής.
Ως καλό παράδειγμα ανέφερε τη συμφωνία Ελλάδας–Αιγύπτου για 5.000 εργαζομένους, τονίζοντας όμως ότι απαιτούνται περισσότερες και σταθερότερες διμερείς συνεργασίες.
Η μεγάλη πρόκληση των επόμενων δεκαετιών: το ανθρώπινο δυναμικό
Κλείνοντας, ο κ. Αλεξόπουλος υπογράμμισε ότι η πραγματική διεθνής «μάχη» του μέλλοντος δεν θα δοθεί μόνο στην τεχνολογία ή στο κεφάλαιο, αλλά στην ικανότητα των χωρών να προσελκύουν ανθρώπινο δυναμικό.
«Ο ανταγωνισμός των επόμενων δεκαετιών θα κριθεί στο ανθρώπινο δυναμικό», τόνισε χαρακτηριστικά.
