Ο ΣΥΡΙΖΑ βρίσκεται ξανά στο μάτι του πολιτικού κυκλώνα. Οι εξελίξεις των τελευταίων μηνών, με επίκεντρο την πολιτική επανενεργοποίηση του Αλέξη Τσίπρα και τα σενάρια για τη δημιουργία νέου κόμματος, έχουν προκαλέσει αναστάτωση, αντιδράσεις και πολλές συζητήσεις στο εσωτερικό του κόμματος. Η επαναφορά του πρώην πρωθυπουργού στην πολιτική σκηνή –είναι μέλος της Κοινοβουλευτικής Ομάδας του κόμματος– δεν έρχεται αιφνιδιαστικά, αλλά αποτέλεσε σταδιακή κλιμάκωση μιας πολιτικής και ιδεολογικής σύγκρουσης που πλέον λαμβάνει υπαρξιακές διαστάσεις για τον ΣΥΡΙΖΑ.
Από την ήττα του 2023 και μετά, ο ΣΥΡΙΖΑ αναζητεί νέα πολιτική ταυτότητα. Η εκλογή του Στέφανου Κασσελάκη, ενός προσώπου εκτός παραδοσιακού πολιτικού πλαισίου, έφερε τα πάνω κάτω στην κομματική νομενκλατούρα της Κουμουνδούρου.
Καθώς οι δημοσκοπήσεις δείχνουν συνεχή καθοδική πορεία, η εσωκομματική δυσαρέσκεια μετατρέπεται σε υπόγειες κινήσεις. Ο Αλέξης Τσίπρας παρακολουθεί. Δεν παρεμβαίνει φανερά, αλλά τα πολιτικά σήματα πληθαίνουν. Το ενδεχόμενο δημιουργίας ενός νέου πολιτικού σχηματισμού, με τον ίδιο σε κεντρικό ρόλο, δεν είναι πλέον φημολογία – είναι ενεργό πολιτικό σενάριο. Και ακριβώς αυτή η εξέλιξη προκαλεί αναβρασμό στον ΣΥΡΙΖΑ.
Ο πρόεδρος, Σωκράτης Φάμελλος, βρίσκεται σε δύσκολη θέση. Εμφανίζεται ως συναινετική προσωπικότητα, με θεσμική προσήλωση. Όμως η θέση του ακροβατεί μεταξύ δύο συμπληγάδων: από τη μία η διατήρηση των απομειναριών του κόμματος και από την άλλη η στρατηγική του απέναντι στο ενδεχόμενο κόμμα του Αλέξη Τσίπρα, όταν και αν γίνει.
Η λεγόμενη «ομάδα Παππά», δηλαδή τα στελέχη του παλαιού πυρήνα της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ και της προεδρίας Τσίπρα, αποτελεί κρίσιμο παράγοντα. Η ομάδα αυτή διατηρεί οργανωμένη πολιτική δομή και σχέσεις με τη βάση και εμφανίζεται συγκροτημένα και ενωτικά όλο τον τελευταίο καιρό.
Η στρατηγική τους, τουλάχιστον προς το παρόν, φαίνεται να κινείται στη λογική της αναμονής και της παρασκηνιακής ζύμωσης. Ωστόσο, αν οι πολιτικές εξελίξεις επιταχυνθούν, δεν αποκλείεται αρκετοί να «μετακινηθούν» πολιτικά, συμβάλλοντας καθοριστικά στη συγκρότηση του νέου εγχειρήματος.
Ο Παύλος Πολάκης αποτελεί ιδιαίτερη περίπτωση. Είναι ένα από τα αναγνωρίσιμα πρόσωπα του ΣΥΡΙΖΑ, με φανατικό κοινό αλλά και έντονες αντιπαραθέσεις εντός και εκτός κόμματος. Ο Κρητικός βουλευτής δεν θα θελήσει να βρεθεί στην πλευρά των «χαμένων». Αν ο Αλέξης Τσίπρας δημιουργήσει κόμμα με σοβαρές προοπτικές και ο ΣΥΡΙΖΑ παραπαίει, ο Πολάκης θα βρεθεί σε ένα πολιτικό αδιέξοδο. Η όποια απόφασή του θα επηρεαστεί από δύο παράγοντες: τη στάση της κομματικής βάσης (που σε μεγάλο μέρος τον στηρίζει) και την εκλογική δυναμική του νέου σχήματος. Πάντως το ρήγμα στις σχέσεις με τον πρώην πρωθυπουργό καλά κρατεί.
Ο ίδιος ο Αλέξης Τσίπρας μέχρι στιγμής τηρεί σιγήν ιχθύος. Παρά τις πιέσεις για δημόσια τοποθέτηση, επιλέγει την τακτική του χαμηλού προφίλ. Αυτό όμως δεν σημαίνει αδράνεια – το αντίθετο. Πολιτικοί αναλυτές εκτιμούν πως η σιωπή του είναι μέρος της στρατηγικής: αναμονή μέχρι να ωριμάσουν οι συνθήκες, εσωτερικά και κοινωνικά.
Ενα νέο κόμμα υπό τον Αλέξη Τσίπρα θα μπορούσε να βασιστεί σε τρεις πυλώνες:
– Απογοητευμένοι ψηφοφόροι του ΣΥΡΙΖΑ που απορρίπτουν τη σημερινή ηγεσία.
– Κεντροαριστεροί πολίτες που δεν βρίσκουν έκφραση στο ΠΑΣΟΚ.
– Νέες κοινωνικές ομάδες, κυρίως νέοι, εργαζόμενοι, επισφαλείς, που αναζητούν εκπροσώπηση.
Η πολιτική φυσιογνωμία του νέου σχηματισμού πιθανόν να αποφύγει τους όρους «Ριζοσπαστική Αριστερά» και να κινηθεί προς ένα «προοδευτικό πατριωτικό μέτωπο». Το αφήγημα θα είναι ανανεωτικό, αλλά με καθαρή πολιτική σφραγίδα Τσίπρα.
Είναι κάτι παραπάνω από βέβαιο ότι ο ΣΥΡΙΖΑ βρίσκεται σε ένα από τα πιο κρίσιμα σταυροδρόμια της ιστορίας του. Αν οι εξελίξεις συνεχίσουν με αυτόν τον ρυθμό, ενδέχεται να βρεθούμε μπροστά σε μία ακόμη διάσπαση. Ο Σωκράτης Φάμελλος μπορεί να αποτελέσει το τελευταίο προπύργιο θεσμικής ισορροπίας.
Από την πλευρά του, ανάρτηση για τον έναν χρόνο του ινστιτούτου που φέρει το όνομά του έκανε ο Αλέξης Τσίπρας.
Όπως αναφέρεται στην ανάρτηση, «μέσα σε έναν χρόνο δράσης, το ινστιτούτο κατάφερε να γίνει χώρος διαλόγου, στοχασμού και παρέμβασης σε κρίσιμα ζητήματα για τη δημοκρατία, την κοινωνία και το μέλλον της χώρας. Δύο διεθνείς διασκέψεις με τη συμμετοχή κορυφαίων προσωπικοτήτων από την Ευρώπη, τις ΗΠΑ και την Ελλάδα. Πρώην και νυν πρωθυπουργοί, Πρόεδροι Δημοκρατίας, διανοούμενοι, επιστήμονες και ακτιβιστές συναντήθηκαν για να αναλύσουν, να προτείνουν και να εμπνεύσουν. Σημαντικές εκδηλώσεις για την Οικονομία και τη Δικαιοσύνη, με επίκεντρο τις προκλήσεις τού σήμερα και τις απαντήσεις τού αύριο».
Ο Φάμελλος καλεί τα στελέχη για ποτό και σύσφιγξη σχέσεων
Στη συνεδρίαση της Κοινοβουλευτικής Ομάδας του ΣΥΡΙΖΑ ο Σωκράτης Φάμελλος έθεσε τους πολιτικούς άξονες πάνω στους οποίους θα δομηθεί η αντιπολιτευτική κριτική. Ο πρόεδρος του κόμματος υπογράμμισε το κλίμα ενότητας που επικράτησε μεταξύ όλων των πλευρών τον τελευταίο καιρό και το οποίο οδήγησε ακόμα και στη συνδιαμόρφωση προτάσεων, ενώ εμμέσως ζήτησε να μείνουν στο παρελθόν οι όποιες ομαδοποιήσεις. Αλλωστε, σύμφωνα με τον Σωκράτη Φάμελλο, η ενότητα θεωρείται προϋπόθεση για την περαιτέρω δημοσκοπική ανάκαμψη και την επανασύνδεση του κόμματος με τα κοινωνικά στρώματα που απομακρύνθηκαν τα τελευταία χρόνια.
Με στόχο τη σύσφιγξη των σχέσεων με τους βουλευτές του και τα στελέχη της πολιτικής γραμματείας, ο πρόεδρος του κόμματος τούς κάλεσε για ποτό σε κεντρικό ξενοδοχείο της Αθήνας. Πάντως, δεν αναμένεται σύντομα ριζικός ανασχηματισμός τομεαρχών και εκπροσώπων, όπως φημολογείται τον τελευταίο καιρό.
