Τώρα που οι φλόγες του μίσους έκαψαν και την ιερή έννοια του εθελοντισμού και μπροστά τους υποχώρησαν και αυτοί που κάθε 5η Δεκεμβρίου τρέχουν στις εκδηλώσεις για την Ημέρα του Εθελοντή, μοιράζουν βραβεία, θυμίζουν τις δικές τους ενέργειες και νόμους για την ενίσχυσή του, γράφουν ωραία άρθρα και ομνύουν στο όνομα της ανιδιοτελούς προσφοράς, ήλθε η ώρα να καταργήσουμε και την Ημέρα και τους νόμους.
Παράλληλα, μπορούμε να καταργήσουμε και την 11η Απριλίου, Ημέρα του Φιλελληνισμού, της πιο εξιδανικευμένης μορφής Εθελοντισμού. Και την Ημέρα του Μακεδονομάχου (13 Οκτωβρίου), αφιερωμένη κυρίως στον Παύλο Μελά και στις εθελόντριες δασκάλες που άφησαν τα αρχοντικά τους στην Αθήνα και έσπευσαν να διδάξουν ελληνικά τα παιδιά της Μακεδονίας. Και την 25η Νοεμβρίου, Ημέρα Εθνικής Αντίστασης, όπου έχουν τη θέση τους και οι μη στρατεύσιμοι εθελοντές και το Ξυπόλυτο Τάγμα των παιδιών σαμποτέρ. Και, βέβαια, την Εθνοφυλακή. Και τον Ελληνικό Ερυθρό Σταυρό, οπωσδήποτε. Και τις εκστρατείες αναδασώσεων από τους εθελοντές. Και την αποδοχή δωρεών από επιχειρηματίες, εφοπλιστές, προέδρους ποδοσφαιρικών ομάδων. Και τον κομμουνιστικό σταχανοβισμό, βεβαίως βεβαίως.
Διαφορετικά, ας σταματήσει η υποκρισία. Γιατί πόλεμος είναι και οι πυρκαγιές – κυρίως τώρα με την κλιματική κατάρρευση. «Μας επιτίθεται το κλίμα και εμείς πολεμάμε μεταξύ μας», μου είπε σε μια συζήτησή μας ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας Κώστας Τασούλας, όταν του επισήμανα ότι η κλιματική κρίση εκτοπίζει δέκα φορές περισσότερους ανθρώπους από ό,τι οι πόλεμοι.
Δεν χρειάζονται όλα αυτά. Εχουμε τους «πυροσβέστες του πληκτρολογίου», τους πολιτικούς που κρύβονται φοβούμενοι μην τους πάρουν τα σκάγια και εκείνους τους δημοσιογράφους που αγνοούν στοιχειώδεις έννοιες. Ο Χένρι Μίλερ έλεγε πως «η καλή δημοσιογραφία είναι ο μόνος τρόπος για να διαλέγεται η κοινωνία με τον εαυτό της». Γιατί η καλή δημοσιογραφία μπορεί να κάνει τη ζωή των ανθρώπων καλύτερη. Και η ζωή των ανθρώπων δεν γίνεται καλύτερη με την υπόθαλψη του μίσους, της ειρωνείας, των προσωπικών επιθέσεων, των ύβρεων.
Δεν θα ασχοληθώ με αυτούς που αν δαγκώσουν τη γλώσσα τους θα δηλητηριαστούν. Θα προσπαθήσω να ενημερώσω αυτούς που οφείλουν να υπερασπιστούν το οργανωμένο εθελοντικό κίνημα-πολιτικούς και δημοσιογράφους.
Το πρώτο βήμα του 1991
Ο θεσμός του εθελοντή πυροσβέστη καθιερώθηκε με τον νόμο 1951/1991, δηλαδή επί πρωθυπουργίας Κωνσταντίνου Μητσοτάκη. Το ΦΕΚ (αρ. Φύλλου 84, 31 Μαΐου 1991) έφερε τις υπογραφές του Προέδρου της Δημοκρατίας Κωνσταντίνου Καραμανλή και των υπουργών Εσωτερικών Σ. Κούβελα, Οικονομικών Ι. Παλαιοκρασσά, Εργασίας Αρ. Καλαντζάκου, Υγείας, Πρόνοιας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων Μαριέττας Γιαννάκου, Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων Γ. Σουφλιά και Δημόσιας Τάξης Ι. Βασιλειάδη. Προφανώς όλοι αυτοί δεν ήξεραν τι τους γίνεται!
Περίεργο που δεν το θυμήθηκε κανείς από την παράταξη της Νέας Δημοκρατίας! Το θυμάμαι σαν να ’ταν χθες. Προσπαθούσα να μπω στο γραφείο του πρωθυπουργού για να του πω κάτι σοβαρό (νομίζω για το Σκοπιανό, γιατί τότε δίναμε τη μάχη, τρομάρα μας), αλλά μου έλεγαν ότι ήταν σε συνάντηση με τον διευθυντή του Γραφείου Τύπου του κόμματος Γιάννη Βούλτεψη.
Στο τέλος, αποφάσισα να χτυπήσω την πόρτα και να μπω. Βρίσκονταν στη μέση μιας συζήτησης. «Κάτσε γιατί συζητάμε κάτι σοβαρό», μου είπαν. Κάθισα κι εγώ και άρχισα να παρακολουθώ. Κατάπληκτη διαπίστωσα ότι μιλούσαν για έναν νόμο που θα ρύθμιζε τα των Εθελοντών Πυροσβεστών. Αποφάσισα να παρέμβω. «Συγγνώμη, αλλά πρέπει να σας πω κάτι. Είναι επείγον! Καίγομαι!», πρόφερα την κρίσιμη λέξη. Δεν θυμάμαι ποιος από τους δύο μου απάντησε: «Να δεις πώς θα καίγεσαι σε τριάντα χρόνια!».
Το Αρθρο 1 εκείνου του νόμου, υπό τον τίτλο «Καθιέρωση του θεσμού του εθελοντή πυροσβέστη», ανέφερε όλα αυτά που σήμερα άλλοι λοιδορούν και άλλοι ξεχνούν: «Σκοπός καθιέρωσης του θεσμού του εθελοντή πυροσβέστη είναι η ενίσχυση της υπαρχούσης πυροπροστασίας με την εθελούσια συμμετοχή των πολιτών και η αντιμετώπιση των αναγκών πυροπροστασίας στην επικράτεια. Προορισμός και αποστολή του εθελοντή πυροσβέστη είναι η ασφάλεια και προστασία της ζωής των πολιτών ως και της περιουσίας αυτών και του κράτους κατά των κινδύνων του πυρός, των πλημμυρών και των λοιπών θεομηνιών. Η ανωτέρω αποστολή ασκείται στο πλαίσιο των αρμοδιοτήτων του Πυροσβεστικού Σώματος. Το έργο του εθελοντή πυροσβέστη είναι τιμητικό και άμισθο».
Ακολουθούσαν μια σειρά άρθρα για τις αρμοδιότητες των εθελοντών πυροσβεστών «πάντοτε με την καθοδήγηση και επίβλεψη της Υπηρεσίας του Πυροσβεστικού Σώματος, στην περιοχή της οποίας εδρεύουν»: κατάσβεση, πρόληψη, διασώσεις, πρώτες βοήθειες παθόντων, εκπαίδευση. Ολα, πλην των ανακριτικών αρμοδιοτήτων.
Αλλά και για την εκπαίδευσή τους, τις υποχρεώσεις εργοδοτών τους (που υποχρεούνται να θεωρούν την απασχόληση στα πυροσβεστικά τους καθήκοντα ως χρόνο απασχόλησης στην κύρια εργασία τους), τα κίνητρα (ποσοστό 20% στις προσλήψεις στο Πυροσβεστικό Σώμα, δωρεάν είσοδος στις αίθουσες δημοσίων θεαμάτων και στους αθλητικούς χώρους της περιοχής ευθύνης του Εθελοντικού Πυροσβεστικού Σταθμού που υπηρετούν, 20% έκπτωση στον φόρο εισοδήματος αν συμπληρώνουν έξι μήνες υπηρεσίας τον χρόνο, ηθικές αμοιβές και εφάπαξ ειδική αποζημίωση στο εθελοντικό προσωπικό εφόσον η περιοχή τους είχε κηρυχθεί σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης.
Ρυθμιζόταν επίσης η ασφαλιστική κάλυψη των εθελοντών πυροσβεστών από τον φορέα της κύριας ασφάλισής τους, καθώς το ατύχημα θεωρείτο ότι έλαβε χώρα κατά την κύρια απασχόλησή τους, ενώ με δαπάνη του Δημοσίου παρεχόταν νοσοκομειακή και ιατροφαρμακευτική περίθαλψη στους εθελοντές πυροσβέστες που ήταν ανασφάλιστοι. Ολοι στην ίδια θέση, που νοσηλεύονται και οι επαγγελματίες πυροσβέστες. Μιλάμε για νόμο, όχι αστεία!
«Ξέχασαν» Παπούλια, Καραμανλή
Ακολούθησε το Π.Δ. 19/2006 (ΦΕΚ 16/Α΄/7.2.2006, Πρόεδρος Δημοκρατίας Κάρολος Παπούλιας) που ρύθμιζε τα των προσλήψεων των Εθελοντών Πυροσβεστών, των ανωτάτων ορίων ηλικίας –30 έτη για τους αποφοίτους λυκείου, 32 για τους αποφοίτους τριτοβάθμιας εκπαίδευσης– μετά από τουλάχιστον διετή συνεχή ευδόκιμη εθελοντική υπηρεσία, καθώς και τα μόρια (30 μονάδες, για κάθε πλήρες έτος και μέχρι πέντε (5) κατά ανώτατο όριο, από το έτος 1998).
Σε περίπτωση που υποψήφιος για το ίδιο χρονικό διάστημα είχε εργαστεί ως πυροσβέστης εποχικής απασχόλησης και ταυτόχρονα παρείχε εθελοντική υπηρεσία, ως εθελοντής πυροσβέστης, λάμβανε τις ανωτέρω προσαυξήσεις και για τις δύο ιδιότητες.
Ούτε τον Παπούλια και τον τότε πρωθυπουργό Κώστα Καραμανλή θυμήθηκαν! Προφανώς ούτε αυτοί ήξεραν τι έκαναν!
Τον Νοέμβριο του 2011 ψηφίστηκε ο Νόμος 4029/2011 (ΦΕΚ 245/Α/22-11-2011), με τίτλο «Εθελοντισμός στο Λιμενικό Σώμα - Ελληνική Ακτοφυλακή και στο Πυροσβεστικό Σώμα και άλλες διατάξεις». Βάση του νόμου, ο νόμος του 1991. Με τον 4029 απέκτησε εθελοντικό σώμα και η Ελληνική Ακτοφυλακή, ενώ αναβαθμίστηκε ο θεσμός του Εθελοντή Πυροσβέστη και προστατεύθηκε ο όρος «Εθελοντής Πυροσβέστης».
Και εδώ ξεκαθαρίζεται ότι «το έργο του εθελοντή πυροσβέστη είναι τιμητικό και άμισθο», ενώ προστίθεται ότι ο όρος «εθελοντής πυροσβέστης» χαρακτηρίζει κατ’ αποκλειστικότητα πολίτες που παρέχουν εθελοντικά υπηρεσίες στο Πυροσβεστικό Σώμα.
Προσδιορίζονται οι όροι απόκτησης της ιδιότητας του εθελοντή πυροσβέστη, ο τρόπος εκπαίδευσης (Πυροσβεστική Ακαδημία), η ελάχιστη διάρκεια της εκπαίδευσης, οι πιστοποιήσεις, η εγγραφή στο Ειδικό Μητρώο Εθελοντών Πυροσβεστών, τα κίνητρα (μόρια κατά τους διαγωνισμούς, δικαίωμα εισόδου σε πρατήρια των Ενόπλων Δυνάμεων και των Σωμάτων Ασφαλείας), η ασφαλιστική κάλυψη (ίδια με τον νόμο του 1991), η σύσταση Λογαριασμού Αλληλοβοήθειας των εθελοντών πυροσβεστών με πόρους προερχόμενους αποκλειστικά από εισφορές των εθελοντών πυροσβεστών, δωρεές και κληρονομιές ή άλλες χαριστικές παροχές υπέρ του σκοπού του λογαριασμού, τόκους καταθέσεων, επενδύσεις κεφαλαίων ή προσόδους ακινήτων.
Επίσης εκτός από τις οι υποχρεώσεις καθορίστηκαν και κίνητρα για τους εργοδότες (η ασφαλιστική εισφορά του εργοδότη και του εθελοντή πυροσβέστη καλύφθηκε από το Δημόσιο).
Επιπλέον, ρυθμίστηκαν και τα θέματα των στολών, των υπηρεσιακών αδειών οδηγού χειριστή πυροσβεστικών οχημάτων μηχανημάτων, των υποχρεώσεων των εθελοντών (τρεις τουλάχιστον οκτάωρες υπηρεσίες ανά μήνα στην Υπηρεσία όπου ανήκουν), βαθμολογικής εξέλιξης (προάγονται με απόφαση του αρχηγού του Πυροσβεστικού Σώματος στους βαθμούς του εθελοντή αρχιπυροσβέστη και εθελοντή πυρονόμου, όταν συμπληρώνουν οκτώ (8) έτη υπηρεσίας σε καθέναν από τους ανωτέρω βαθμούς), ηθικές και υλικές αμοιβές (ανάλογες με τον νόμο του 1991), λόγοι παύσης και αναστολής ιδιότητας και πολλά άλλα. Πάλι ο Κάρολος Παπούλιας είχε υπογράψει τον νόμο…
Η «αφωνία» του ΓΑΠ
Υπάρχει και η ΚΥΑ 12030Φ.109.1/1999 (ΦΕΚ Β΄ 713/19-5-1999), για την καταγραφή των Εθελοντικών Ομάδων, που μπορούν να προσφέρουν βοήθεια αναλαμβάνοντας δράσεις στους τομείς της πρόληψης, αντιμετώπισης και αποκατάστασης. Προφανώς ούτε το ΠΑΣΟΚ, ο Ανδρουλάκης, ο Τσουκαλάς και η αναπληρώτριά του γνωρίζουν τον νόμο τους. Εντύπωση, βέβαια, κάνει και το γεγονός ότι ούτε ο Γ. Παπανδρέου μπήκε στον κόπο να τους το θυμίσει και να τους βάλει στη θέση τους, υψώνοντας ασπίδα προστασίας στον νόμο του.
Ακολούθησε το Π.Δ. 136/2013, σχετικά με την Λειτουργία Λογαριασμού Αλληλοβοήθειας Εθελοντών Πυροσβεστών. Και ο νόμος 4249 του 2014 όπου ο πυροσβεστικός εθελοντισμός αναφέρεται σε 35 σημεία! Υπογράφουν τουλάχιστον δέκα υπουργοί της κυβέρνησης Σαμαρά-Βενιζέλου.
Φυσικά δεν περιμέναμε τίποτε καλύτερο από τον ΣΥΡΙΖΑ. Ο Ζαχαριάδης μπορεί να λέει ό,τι θέλει και ο Φάμελλος να τον παρακολουθεί – μαζί με τα δολοφονικά τρολ τους. Επί ΣΥΡΙΖΑ, όμως, εκδόθηκε το Προεδρικό Διάταγμα 44/2016 (Πρόεδρος Προκόπης Παυλόπουλος), βάσει του οποίου οι Εθελοντές Πυροσβέστες Π.Σ. «που έχουν τουλάχιστον τριετή συνολική ευδόκιμη εθελοντική υπηρεσία» καταλαμβάνουν το 5% των θέσεων στις προσλήψεις.
Προσθέστε εδώ και τον Ν. 4555/2018 (Μεταρρύθμιση του θεσμικού πλαισίου της Τοπικής Αυτοδιοίκησης), σύμφωνα με τον οποίο η Τ.Α. «προωθεί τον εθελοντισμό και συνεργάζεται με ομάδες εθελοντών για την εξυπηρέτηση των αναγκών της κοινότητας»!
Εθελοντικό πνεύμα
Φθάνουμε έτσι στον νόμο 4662/2020, (ΦΕΚ 27, 7/2/2020), που επίσης φέρει καμιά δεκαριά υπουργικές υπογραφές, καθώς και του τότε Προέδρου Προκόπη Παυλόπουλου. Σ’ αυτόν τον νόμο ο εθελοντισμός αναφέρεται σε 205 σημεία!
Εδώ (άρθρο 65) προβλέπεται για τους εθελοντές πυροσβέστες υποχρεωτική ισόχρονη με το πυροσβεστικό τους έργο άδεια από την κύρια απασχόλησή τους, η οποία δεν συνυπολογίζεται στον συνολικό χρόνο της προβλεπόμενης κανονικής ετήσιας άδειας. Ειδική αναφορά γίνεται στην προώθηση, διάδοση και υποστήριξη του θεσμού του Εθελοντή Πυροσβέστη και την ενίσχυση του εθελοντικού πνεύματος.
Προσθέστε εδώ και τον νόμο 5073/2023 (ΦΕΚ A΄ 78/28.03.2023), όπου επιβεβαιώνεται ότι «το νομικό καθεστώς που διέπει τις σχέσεις εθελοντών Πολιτικής Προστασίας, εθελοντών Πυροσβεστικού Σώματος και Δήμων περιγράφεται στον ν. 4029/2011 (Εθελοντισμός στο Λιμενικό Σώμα, Ελληνική Ακτοφυλακή και στο Πυροσβεστικό Σώμα και άλλες διατάξεις) και στον ν. 4662/2020 (Εθνικός Μηχανισμός Διαχείρισης Κρίσεων και Αντιμετώπισης Κινδύνων, αναδιάρθρωση της Γενικής Γραμματείας Πολιτικής Προστασίας, αναβάθμιση συστήματος εθελοντισμού πολιτικής προστασίας, αναδιοργάνωση του Πυροσβεστικού και άλλες διατάξεις).
Ολοι οι νόμοι αναφέρονται στην ανάγκη προώθησης του εθελοντισμού με έμφαση στη συμβολή τους για την προστασία των δασών με συνεχείς αναφορές στους Εθελοντές Πυροσβέστες και στη συμβολή των εθελοντικών οργανώσεων και μέσω των Τμημάτων Πολιτικής Προστασίας των Δήμων. Και βέβαια υπάρχει και η Απόφαση του Αρχηγού Π.Σ. (Απόφαση 55010 οικ. Φ.109.1/2021 - ΦΕΚ 4926/Β/25-10-2021), σχετικά με τη διαδικασία και τις προϋποθέσεις απόκτησης ιδιότητας εθελοντή πυροσβέστη και συναφή θέματα εθελοντών πυροσβεστών. Σημειώστε ότι οι εθελοντές πυροσβέστες έχουν όλες τις αρμοδιότητες πλην των ανακριτικών.
Βιασύνη, επιπολαιότητα και πολιτική σκοπιμότητα
Συμπέρασμα: Με τόσους νόμους και τόσες αποφάσεις για τους Εθελοντές Πυροσβέστες (τους οποίους προφανώς υπερασπίστηκαν με την ψήφο τους και μάλιστα με ευρύτατη κοινοβουλευτική συναίνεση) είναι προφανές ότι η Ελλάδα υστερεί (λέξη την οποία χρησιμοποίησα) όσον αφορά τον οργανωμένο εθελοντισμό και οι αριθμοί είναι πράγματι πολύ μικροί.
Και τα ερωτήματα που προκύπτουν είναι: Πρόκειται για συλλογική αμνησία; Δεν συμφωνούμε με τους νόμους που ψηφίσαμε; Μήπως κάποιοι φοβούνται να αντιδράσουν σ’ αυτούς που κάνουν ότι ξέχασαν τους δικούς τους νόμους; Μήπως φοβούνται να ορθώσουν ανάστημα απέναντι στους υβριστές του Διαδικτύου;
Ο,τι και αν συμβαίνει, είναι λυπηρό να μην αντιδρούν στις ύβρεις των πολιτικών τους αντιπάλων, να σιωπούν μπροστά στις φλόγες του μίσους, να μη βρίσκουν το θάρρος να υπερασπιστούν το νομοθετικό τους έργο, να μη δίνουν μάχη για να εφαρμοστούν οι νόμοι που οι ίδιοι ψήφισαν και να κρύβονται μήπως τους πάρουν τα σκάγια.
Οσο για κάποιους δημοσιογράφους, προφανώς ισχύει αυτό που είχε πει ο Σολζενίτσιν: «Οι μεγάλες πληγές της δημοσιογραφίας είναι η βιασύνη και η επιπολαιότητα». Αλλά και η πολιτική σκοπιμότητα…
