Σαν σήμερα, στις 2 Νοεμβρίου του 1977, η Αθήνα και ο Πειραιάς πνίγηκαν κάτω από τόνους νερού. Μια καταιγίδα που ξεκίνησε αθώα, σαν ένα ακόμα φθινοπωρινό ξέσπασμα, μετατράπηκε μέσα σε λίγες ώρες σε μια από τις πιο σκοτεινές νύχτες της μεταπολεμικής Ελλάδας. Τριάντα εννέα άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους, εκατοντάδες σπίτια καταστράφηκαν, και ολόκληρες γειτονιές ξύπνησαν την επόμενη μέρα μέσα στη λάσπη και τη σιωπή.
Το απόγευμα εκείνης της Τετάρτης, λίγο μετά τις έξι, ο ουρανός μαύρισε πάνω από τον Πειραιά. Μέχρι τις επτά, η βροχή είχε μετατραπεί σε τοίχο νερού. Τα φώτα έσβησαν στα δυτικά προάστια, ο Κηφισός ξεχείλισε, και οι δρόμοι έγιναν ποτάμια που παρέσερναν αυτοκίνητα, ανθρώπους, περιουσίες. Οι μαρτυρίες μιλούν για ανθρώπους που αγκαλιάζονταν με κολώνες, προσπαθώντας να μη τους πάρει το ρεύμα, για στάσεις λεωφορείων όπου επιβάτες σκαρφάλωναν στις στέγες για να σωθούν.
Μέχρι να ξημερώσει, η πόλη είχε πλημμυρίσει κυριολεκτικά: 1.924 υπόγεια είχαν βυθιστεί, δεκάδες μικρές επιχειρήσεις καταστράφηκαν, ενώ ο ήχος των σειρήνων και των ελπίδων πνιγόταν μέσα στη βροχή. Οι φωτογραφίες της εποχής δείχνουν αυτοκίνητα στοιβαγμένα, δρόμους που θυμίζουν κοίτες ποταμών, και ανθρώπους με βλέμμα χαμένο στο πουθενά.
Οι μετεωρολόγοι κατέγραψαν τότε ύψη βροχής που έφτασαν τα 150 χιλιοστά μέσα σε λίγες ώρες. Ο Νοέμβριος είναι γνωστός «βροχάρης», όμως η Αθήνα δεν ήταν έτοιμη να αντέξει τέτοιο όγκο νερού. Τα μπαζωμένα ρέματα, τα ανεπαρκή αντιπλημμυρικά έργα, οι υπόγειες κατοικίες, όλα συνέθεταν μια πόλη ευάλωτη. Η φύση, για μια ακόμη φορά, βρήκε τα ρήγματα της ανθρώπινης αλαζονείας.
Η πλημμύρα του 1977 δεν ήταν η πρώτη φορά που η Αθήνα πνίγηκε. Δεκαέξι χρόνια νωρίτερα, στις 6 Νοεμβρίου 1961, μια άλλη φονική νεροποντή είχε σκοτώσει 43 ανθρώπους. Και τότε, τα δυτικά προάστια ήταν το επίκεντρο της καταστροφής· και τότε ο Κηφισός φούσκωσε σαν τιμωρός θεός, ξεσπώντας πάνω σε σπίτια και δρόμους. Όπως τότε, έτσι και το ’77, η πόλη πλήρωσε το τίμημα μιας ανάπτυξης χωρίς σχέδιο. Δρόμοι κτισμένοι πάνω σε παλιά ρέματα, μπετόν αντί για χώμα, αποχετεύσεις που θύμιζαν εποχή άλλης κλίμακας.
Η ομοιότητα των δύο πλημμυρών δεν είναι τυχαία· είναι η απόδειξη ότι η πόλη χτίστηκε πάνω στα λάθη της. Και κάθε σαν σήμερα που η βροχή επιμένει λίγο παραπάνω, η μνήμη εκείνων των νεκρών επιστρέφει, σαν υπενθύμιση πως η φύση δεν ξεχνά ό,τι οι άνθρωποι θάβουν κάτω από την άσφαλτο.
