Στις 30 Ιουνίου 1972, ο Γεώργιος Παπαδόπουλος αποφάσισε ότι ήρθε η ώρα να χωρίσει ο ίδιος με τη γυναίκα του. Και αφού δεν μπορούσε να βγάλει εύκολα διαζύγιο όπως όλοι οι άλλοι Έλληνες, τι έκανε; Μα φυσικά, θέσπισε νόμο.
Σαν σήμερα, λοιπόν, η δικτατορική κυβέρνηση Παπαδόπουλου αποφάσισε να «λύσει» ένα από τα πιο σφιχτά δεμένα θέματα της ελληνικής κοινωνίας: τον γάμο. Με το Νομοθετικό Διάταγμα 1329, θεσπίζεται επίσημα το πολιτικό διαζύγιο, χωρίς εμπλοκή της Εκκλησίας, χωρίς την αμοιβαία συγκατάθεση, χωρίς ταλαιπωρία. Ένα φαινομενικά φιλελεύθερο βήμα – που έτυχε να συμπίπτει… με μια πολύ προσωπική ανάγκη του ίδιου του Παπαδόπουλου.
Έτσι, στις 30 Ιουνίου, δημοσιεύθηκε το Ν.Δ. 1329, με το οποίο καθιερώνεται το περιβόητο «αυτόματο διαζύγιο»: χωρίς την άδεια της Εκκλησίας, χωρίς το «μέχρι να σας χωρίσει ο θάνατος», χωρίς μάρτυρες, πεθερικά και λιποθυμίες. Μόνο με δικαστική απόφαση – και πολύ πιο άνετα.
Αιτιολογική έκθεση: «εκσυγχρονισμός του οικογενειακού δικαίου». Μετάφραση: να χωρίσω τη Νίκη και να παντρευτώ τη Δέσποινα.
Από την αεροπορία… στο Προεδρικό
Η Δέσποινα Γάσπαρη ήταν αεροσυνοδός. Νέα, εμφανίσιμη, με βλέμμα πιο κοφτερό από ΕΔΕ. Ο Παπαδόπουλος την είχε γνωρίσει σε πτήση της Ολυμπιακής. Και κάπου εκεί, μεταξύ πιλότου και πτήσης, άρχισε η απογείωση. Το ειδύλλιο γινόταν όλο και πιο σοβαρό, αλλά υπήρχε ένα μικρό θεματάκι: ήταν ακόμη παντρεμένος με την πρώτη του γυναίκα, από το 1941.
Κι επειδή τότε το διαζύγιο ήταν υπόθεση αργή και εκκλησιαστικά δύσκαμπτη, προσαρμόστηκε ο νόμος στον άνθρωπο – όχι το αντίστροφο.
Το νέο νομικό πλαίσιο φαινομενικά εξυπηρετούσε τον «λαό». Στην πράξη, εξυπηρετούσε τον ένοικο της Προεδρίας. Με αστραπιαία ταχύτητα, εκδόθηκε το προσωπικό του διαζύγιο και ακολούθησε ο γάμος με τη Γάσπαρη – σε κλίμα ρομαντισμού, επισημότητας και καθεστωτικής ρυτίδας.
Κάποιοι το είδαν ως απόπειρα «κοινωνικού φιλελευθερισμού». Άλλοι ως το πρώτο νομοσχέδιο που περνάει επειδή ο νομοθέτης ήθελε να ξαναπαντρευτεί.
Το κράτος-γαμπρός
Η ουσία είναι πως, εκείνη τη μέρα, το ελληνικό κράτος έγινε για πρώτη φορά «κοσμικό» στα οικογενειακά. Ο γάμος δεν ήταν πια υπόθεση του παπά — αλλά του δικαστή. Και το διαζύγιο δεν ήθελε πια συγκατάθεση. Ήθελε απλώς... έναν πρόεδρο με πλάνο.
Υστερόγραφο: Όλοι θυμούνται τον Παπαδόπουλο για τη δικτατορία...λίγοι για το διαζύγιο. Αλλά και τα δύο είχαν κοινό παρονομαστή: ήταν απολύτως μονόπλευρα.
