Ηχηρή ήταν η απουσία των εκπροσώπων της αριστερής και σοσιαλιστικής ή κεντροαριστερής, κατά τα λεγόμενα, αντιπολίτευσης στην κηδεία του Διονύση Σαββόπουλου. Κι όπως φαίνεται, ακόμη και στον θάνατό του, ο ξεχωριστός τραγουδοποιός διαλάλησε όλα όσα πίστεψε και τραγούδησε σε όλη τη ζωή του. Την Ελλάδα των αντιθέσεων και των αντιφάσεων. Εκεί που το μικρό και το μεγάλο συνυπάρχουν, συγκρούονται και ενίοτε κακοφορμίζουν.
Μία φωτογραφία από το εσωτερικό της Μητρόπολης με τα άδεια καθίσματα στις πρώτες σειρές και τις ταμπέλες να δηλώνουν τις απουσίες, να ποτίζουν το τέρας – εκείνο που τρόμαξε τον Μάνο Χατζιδάκι.
«Δεν φοβάμαι τη δραχμή. Δεν φοβάμαι το ευρώ, που σαφώς το προτιμώ. Φοβάμαι μόνο τον διχασμό που τρέχει στο αίμα μας». Αυτή η φράση του Διονύση Σαββόπουλου, το ταραγμένο 2015, με το δημοψήφισμα, τους «Μένουμε Ευρώπη», τους εραστές της δραχμής και τον… μόχθο της διαπραγμάτευσης, μάλλον δεν του συγχωρέθηκε ποτέ. Ίσως ποτέ η… τιμημένη Αριστερά και οι κεντροαριστεροί-σοσιαλιστές κομπάρσοι δεν έφεραν βόλτα ότι ο Σαββόπουλος δεν τραγούδησε και δεν ύμνησε μόνο αυτούς. Τραγούδησε και για τους άλλους. Τραγούδησε και τον ωραίο Έλληνα και τον κωλοέλληνα.
Στην εξόδιο ακολουθία του Διονύση Σαββόπουλου, πλην της Ζωής Κωνσταντοπούλου, δεν παρέστησαν ο Νίκος Ανδρουλάκης του ΠΑΣΟΚ, ο Σωκράτης Φάμελλος του ΣΥΡΙΖΑ, ο Δημήτρης Κουτσούμπας του ΚΚΕ, ο Αλέξης Χαρίτσης της Νέας Αριστεράς, ο Κυριάκος Βελόπουλος της Ελληνικής Λύσης και ο Δημήτρης Νατσιός της Νίκης. Δεν παρέστησαν επίσης οι εν ζωή πρώην πρωθυπουργοί. Ούτε ο Κώστας Καραμανλής, ούτε ο Γιώργος Παπανδρέου, ούτε ο Αντώνης Σαμαράς, ούτε ο Αλέξης Τσίπρας. Και δεν είχαν ούτε έναν ζωντανό λόγο για το φευγιό του Σαββόπουλου. Μόνο πλαστικές κομματικές ανακοινώσεις, όπως ίσως θα έλεγε και ο ίδιος.
Δεν είναι η Αριστερά και η Κεντροαριστερά που εχθρεύονται –σε ζωή και θάνατο– τον Νιόνιο της Ελλάδας, οι πολιτικοί δήθεν εκφραστές της είναι αυτοί που έχουν το πρόβλημα της άρνησης και σίγουρα δεν είναι το μόνο. Τους πολιτικούς εξάλλου και τη στάση τους κάγχασε ο τραγουδοποιός. Με αυτούς διαχώρισε τη θέση τους και από τη δική τους Αριστερά επέλεξε να μείνει μακριά και να γίνει δεξιός.
Ευτυχώς για την Αριστερά και την ιστορία της χώρας, οι καλλιτέχνες, οι άνθρωποι των γραμμάτων δεν άκουσαν τις σειρήνες που τους έλεγαν «ποιος Σαββόπουλος, αυτός που δεν υπερασπίστηκε τους ανθρώπους της τέχνης όταν η κυβέρνηση Μητσοτάκη τους αντιμετώπιζε ως χαμηλών τυπικών προσόντων, απόφοιτους δημοτικού»;
Ο Αλκίνοος Ιωαννίδης με δάκρυα στα μάτια αποχαιρετούσε τον «παιδικό του ήρωα». «Μόνο ένας απείθαρχος θα μπορούσε να φτάσει εκεί που έφτασες. Θέλαμε να σε εξηγήσουμε, μα ήσουν ανεξήγητος», είπε.
«Έβαλες λόγια στην ταραγμένη μου εφηβεία και μουσική στον βηματισμό μου. Σε τραγούδησα με πάθος», έγραψε η Τάνια Τσανακλίδου.
«Ο Σαββόπουλος μας περιείχε όλους. Είπε ένα τραγούδι για τον καθέναν από μας», είπε ο Φοίβος Δεληβοριάς.
Και ήρθε ο Οδυσσέας Ιωάννου, ο γνωστός στιχουργός, να ρίξει με θυμό μια δυνατή γροθιά στο μαλακό υπογάστριο κάθε γνήσιας αριστερής συνείδησης διερωτώμενος: «Πού ήσουνα χθες Αριστερά μου;».
«Δεν ήταν η κηδεία κανενός “δεξιού” Σαββόπουλου… Ήταν αποχαιρετισμός στην καλή εκδοχή του εαυτού μας», σημειώνει μεταξύ άλλων ο Οδυσσέας Ιωάννου και προσθέτει διευκρινίζοντας ότι η ανάρτησή του αφορά μόνο τους εκπροσώπους της θεσμικής Αριστεράς: «Δεν έπρεπε να λείπετε. Τι φοβηθήκατε; Μήπως η παρουσία σας νομιμοποιήσει κάποια ιδεολογία ή μία κυβερνητική φιέστα; Δεν λείψατε χθες από την κηδεία του Σαββόπουλου. Λείψατε από τις ζωές σας. Από τις ζωές μας. Πάλι. Ξανά. Κρίμα. Μας τελειώνουν οι λέξεις. Μας τελειώνουν τα όνειρα».
Δηλητήριο ο πολακισμός
Τα κενού περιεχομένου ταμπελάκια στις θέσεις της αντιπολίτευσης δυστυχώς ήρθαν να θυμίσουν ότι οι κραταιές αντιλήψεις στην αυτοαποκαλούμενη ριζοσπαστική Αριστερά και στον σοσιαλισμό είναι ο πολακισμός. Ο λαϊκισμός, η πολιτική μικροπρέπεια και η τοξικότητα. Με ύβρεις και χυδαιότητες σχολίασε ο Παύλος Πολάκης τη δήλωση Σαββόπουλου ότι ενόψει των εθνικών εκλογών του 2023 ελπίζει σε αυτοδυναμία του Κυριάκου Μητσοτάκη. Έγραψε κατά λέξη με δηλητηριώδη κονδυλοφόρο:
«Άντε χάσου, θεραπαινίδα του μητσοτακέικου! Τολμάς και μιλάς ακόμα στο όνομα των τραγουδιών που κάποτε είπες… Είσαι λίγος, διεφθαρμένος, επαρχιώτης, εγωπαθής και χαλασμένος! Ο Ραφαηλίδης είχε σε όλα δίκιο!».
Τον Φεβρουάριο του 2019 ο Σαββόπουλος είχε πει ότι «κυβερνάει μια αποτυχία της Αριστεράς» και για τον Πολάκη ότι του θυμίζει τον αρκουδιάρη που έφερνε στη γειτονιά του μια αρκούδα για να κάνει τη Βουγιουκλάκη.
Ο Πολάκης, πάντως, δεν ήταν μόνος του. Ποτέ τελικά δεν ήταν μόνος του. Υπήρχαν αποχρώσεις αυτής της προσέγγισης στην Κουμουνδούρου και πέριξ αυτής, αλλά και στη Χαριλάου Τρικούπη του Ανδρουλάκη. Εκεί που ποτέ δεν αφουγκράστηκαν τον στίχο του Σαββόπουλου: «Κι εμείς που αριστερίσαμε, ποιο τάχα ήταν το λάθος; Εφιάλτης ήταν το είδωλο, αλήθεια όμως το πάθος, και βούλιαξε».
Η απουσία της επίσημης Αριστεράς και της νεόκοπης εθνικοφροσύνης και θρησκοληψίας του Βελόπουλου και του Νατσιού δεν καταγράφεται τελικά στην κηδεία του τραγουδοποιού αλλά στις ζωές τους και στις ζωές μας. Εξάλλου «πώς να κρυφτείς από τα παιδιά/ Έτσι κι αλλιώς τα ξέρουν όλα…».
