Για μια τεράστια πρωτοβουλία εκσυγχρονισμού του ελληνικού σιδηροδρόμου έκανε λόγο, κατά την εισαγωγική του τοποθέτηση στο Υπουργικό Συμβούλιο, ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης. «Θα αλλάξουν όσα δεν άλλαξαν εδώ και δεκαετίες», τόνισε χαρακτηριστικά, για να συμπληρώσει πως «ως πολιτεία, οφείλουμε να δώσουμε απάντηση στο συλλογικό πένθος των Τεμπών, καταπολεμώντας ουσιαστικά τα αίτια που προκάλεσαν αυτή την τραγωδία. Όχι με εύκολα λόγια και θολά σενάρια, αλλά με ένα δύσκολο έργο το οποίο θα φέρει σύντομα ορατό αποτέλεσμα».
Όπως υπογράμμισε, στόχος των αλλαγών που προβλέπονται στο σχετικό νομοσχέδιο του υπουργείου Υποδομών και Μεταφορών, είναι η αποκατάσταση της εμπιστοσύνης, με τολμηρές οι μεταρρυθμίσεις, αυστηρό πλαίσιο, ευελιξία στις προσλήψεις και αποτελεσματικότερη διοίκηση. Επεσήμανε δε τον στόχο ο ΟΣΕ να γίνει νέα ΔΕΗ, η οποία από χρεοκοπημένη τώρα είναι πρωταγωνιστής στην αγορά ενέργειας».
Αξιολόγηση παντού
Ο πρωθυπουργός ανακοίνωσε, επίσης, σειρά μέτρων για το προσωπικό. «Αξιολόγηση παντού, ψυχομετρικά τεστ σε συνεργασία με τις Ένοπλες Δυνάμεις, κέντρο εκπαίδευσης με σύγχρονους προσομοιωτές και ψηφιακή καταγραφή εντολών και παραβάσεων. Όσοι είναι αντικειμενικά σωστοί στη δουλειά τους δεν έχουν να ανησυχούν για τίποτα. Όσοι όμως είναι αποδεδειγμένα ακατάλληλοι, δεν έχουν θέση στον νέο ΟΣΕ», ανέφερε.
Κρίσιμη προτεραιότητα η ασφάλεια
Ο πρωθυπουργός τόνισε επίσης ότι η αναβάθμιση του επιπέδου ασφαλείας του ΟΣΕ αποτελεί κρίσιμη προτεραιότητα για την κυβέρνηση, προσθέτοντας ότι μέσα στη μέρα θα ανακοινωθούν τα έργα για την αποκατάσταση των ζημιών στη Θεσσαλία, με στόχο την ολοκλήρωσή τους σε 15 μήνες. «Με το πέρας αυτού του χρονοδιαγράμματος, ο βασικός σιδηροδρομικός άξονας της χώρας θα διαθέτει όχι μόνο σύστημα τηλεδιοίκησης, αλλά και σύστημα αυτόματης πέδησης, βελτιώνοντας δραματικά την ασφάλεια των επιβατών», σημείωσε.
Στο πλαίσιο αυτό, ο Κυριάκος Μητσοτάκης ανακοίνωσε επίσης την πλήρη εφαρμογή του συστήματος ETCS στις αμαξοστοιχίες που ταξιδεύουν στην κεντρική σιδηροδρομική γραμμή από τον Σεπτέμβριο. Ειδική αναφορά έκανε επίσης στη δημιουργία του Ενιαίου Κέντρου Εποπτείας, που θα παρακολουθεί με ακρίβεια τους συρμούς και θα παρέχει ανοιχτή πληροφορία στους πολίτες μέσω της νέας πλατφόρμας railway.gov.gr. «Με αυτές τις τολμηρές μεταρρυθμίσεις επιδιώκεται η αποκατάσταση της εμπιστοσύνης στο σιδηροδρομικό δίκτυο της χώρας και η μετάβαση του ΟΣΕ σε μια νέα εποχή με αυστηρότερους ελέγχους και καλύτερη διοίκηση».
Η εισαγωγική τοποθέτηση
Αναλυτικά η εισαγωγική τοποθέτηση του πρωθυπουργού έχει ως εξής:
«Η σημερινή μας συνεδρίαση επικεντρώνεται σε μία από τις πιο κρίσιμες κυβερνητικές προτεραιότητες, που δεν είναι άλλη από τη δραστική αναβάθμιση του επιπέδου ασφάλειας αλλά και ποιότητας των τρένων στη χώρα.
Προφανώς δεν είναι μία διαδικασία η οποία ξεκινά τώρα, είναι όμως μία διαδικασία η οποία επιταχύνεται, και μέσα στην ημέρα, μάλιστα, στο Υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών υπογράφονται οι συμβάσεις για την αποκατάσταση των υποδομών στη Θεσσαλία τις οποίες κατέστρεψε o «Daniel» λίγο μετά την ολοκλήρωση της σύμβασης 717, τον Σεπτέμβριο του 2023.
Το χρονοδιάγραμμα του έργου είναι «σφιχτό», είναι 15 μήνες και στο τέλος της υλοποίησής του όλος ο βασικός εθνικός σιδηροδρομικός άξονας δεν θα διαθέτει απλά πλήρη τηλεδιοίκηση και σηματοδότηση, αλλά και επιπλέον αυτόματη πέδηση.
Ήδη το συγκεκριμένο σύστημα, το ETCS, το οποίο φρενάρει ή και ακινητοποιεί τους συρμούς όταν παραβιάζονται οι κανόνες κίνησης, δοκιμάστηκε με επιτυχία και μέχρι τον ερχόμενο Σεπτέμβριο θα έχει τοποθετηθεί σε κάθε αμαξοστοιχία η οποία θα ταξιδεύει στην κεντρική γραμμή της χώρας.
Παράλληλα, προωθείται μια ακόμα σημαντική πρωτοβουλία, που δεν είναι άλλη από μία νέα μέθοδο για τον ακριβή γεωεντοπισμό των τρένων σε πραγματικό χρόνο. Πρόκειται για μία πρόσθετη δικλίδα ασφαλείας, η οποία ουσιαστικά θα αποκλείει στο εξής τη σύγκρουση δύο τρένων.
Και αυτό διότι ενώ τα συμβατικά συστήματα GPS δίνουν πληροφορίες με απόκλιση έως και 15 μέτρα, το Ενιαίο Κέντρο Εποπτείας, το οποίο ιδρύεται χρησιμοποιώντας αυτή τη νέα τεχνολογία, θα παρακολουθεί τους συρμούς με απόκλιση εκατοστών. Έτσι θα εντοπίζεται εξ αρχής κάθε πιθανό πρόβλημα, τόσο σε μονή όσο και σε διπλή γραμμή.
Και γρήγορα επίσης αυτή η νέα πλατφόρμα, την οποία ονομάζουμε railway.gov.gr, θα μπορεί να είναι ανοιχτή σε όλους τους πολίτες, ώστε να διαπιστώνεται και η αξιοπιστία στον χρόνο εκτέλεσης των δρομολογίων.
Με άλλα λόγια, μιλάμε για πολλές συνδυαστικές κινήσεις, οι οποίες έχουν ως κύριο σκοπό να αποκαταστήσουν το αίσθημα εμπιστοσύνης των επιβατών στα ελληνικά τρένα.
Γι’ αυτό και οι παρεμβάσεις που θα συζητήσουμε σήμερα είναι τολμηρές, με ένα πλαίσιο το οποίο είναι πολύ πιο αυστηρό, με μεγαλύτερη ευελιξία στις προσλήψεις αλλά και στις απολαβές των εργαζόμενων, αλλά και μία πιο αποτελεσματική διοίκηση η οποία θα έχει τη δυνατότητα να αξιοποιήσει και στελέχη από τη διεθνή αγορά.
Για να το πούμε διαφορετικά, ο σκοπός μας είναι ο συγκεκριμένος Οργανισμός να εξελιχθεί ουσιαστικά σε μια νέα ΔΕΗ, την οποία θυμίζω ότι παραλάβαμε το 2019 πρακτικά χρεοκοπημένη για να είναι σήμερα μία υγιής και δυναμική επιχείρηση, αναπτυσσόμενη, πρωταγωνίστρια στην αγορά ενέργειας στη νοτιοανατολική Ευρώπη και όχι μόνο στην πατρίδα μας.
Αυτός ο νέος ΟΣΕ, λοιπόν, θα ενσωματώνει στη λειτουργία του το σύνολο των συστάσεων της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και των επιστημονικών πορισμάτων, τόσο ως προς τις υποδομές και τις σιδηροδρομικές δραστηριότητες όσο και προς τη Ρυθμιστική Αρχή Σιδηροδρόμων, αλλά και ως προς τον ΕΟΔΑΣΑΑΜ, ο οποίος επίσης ενισχύεται περαιτέρω, γιατί έχει ζωτική σημασία η πρόληψη δυνητικών κινδύνων και όχι η διαπίστωσή τους.
Γι’ αυτό και μαζί με τα τεχνολογικά μέσα ενισχύεται, με πρωτοβουλία του αναπληρωτή υπουργού, και η βιντεοεπιτήρηση κρίσιμων σιδηροδρομικών δομών. Όλες οι ενδοεπικοινωνίες θα καταγράφονται σε ψηφιακή βάση δεδομένων και με αυτόν τον τρόπο, άλλωστε, θα μπορεί να αξιολογείται και πιο εύκολα και η απόδοση των εργαζόμενων, ιδίως όσων είναι σε θέσεις ευθύνης και διαχειρίζονται ανθρώπινες ζωές.
Και εκεί η επιλογή θα πρέπει να γίνεται πια με πολύ πιο αυστηρά κριτήρια και με τακτικά ψυχομετρικά τεστ του προσωπικού, αλλά και με πρακτική εκπαίδευση η οποία θα συμπεριλαμβάνει πλέον και προσομοιωτές, όπως γίνεται και στην αεροπορική εκπαίδευση.
Παράλληλα, είναι εισήγηση του υπουργείου, σωστή κατά την εκτίμησή μας, να επαναφέρουμε τον προϊστάμενο αμαξοστοιχίας, ο οποίος με βάση τη δική του εμπειρία θα μπορεί να εντοπίζει κινδύνους, βεβαίως προληπτικά, και ταυτόχρονα δημιουργείται και μια ειδική μονάδα επιθεωρητών για την τήρηση του Γενικού Κανονισμού Κίνησης. Αυτή θα αποτελεί και το όργανο το οποίο θα εισηγείται τυχόν κυρώσεις σε περίπτωση που παραβιάζεται το πρωτόκολλο.
Σκοπός μας είναι να εμπεδωθεί μια νέα κουλτούρα ασφάλειας και επαγγελματισμού σε όλα τα επίπεδα, με κίνητρα για καλές επιδόσεις, όσο και αυστηρούς κανόνες, αυστηρότατες διαδικασίες, που θα αποτρέπουν ολέθριες παραλείψεις και τραγικά λάθη, ώστε η ευθύνη του κράτους να συνδυάζεται καθημερινά και με την ευσυνειδησία των ίδιων των εργαζόμενων.
Ο αρμόδιος υπουργός θα παρουσιάσει σε λίγο αναλυτικότερα τις νέες ρυθμίσεις.
Εκείνο το οποίο προσωπικά θα ήθελα να τονίσω είναι ότι συνεχίζεται και επιταχύνεται μία τεράστια πρωτοβουλία εκσυγχρονισμού του ελληνικού σιδηρόδρομου, αξιοποιώντας τόσο την ευρωπαϊκή συνδρομή όσο και τα δικά μας διδάγματα από την ανάταξη άλλων προβληματικών επιχειρήσεων.
Πρόκειται, επίσης, για ένα εγχείρημα το οποίο θα απαιτήσει συνέπεια και προφανώς κάποιο χρόνο. Αλλά είναι ένα εγχείρημα το οποίο καθίσταται πια απολύτως απαραίτητο, έστω και αν τώρα θα χρειαστεί να αλλάξουν πολλά, όσα δεν άλλαξαν εδώ και δεκαετίες.
Να επισημάνω ότι αυτόν τον σχεδιασμό τον πλαισιώνει, προφανώς, και η Hellenic Train, η οποία πολύ σύντομα θα κληθεί να προχωρήσει και εκείνη στις δικές της επενδύσεις, με αιχμή την προμήθεια ενός νέου τροχαίου υλικού.
Να κλείσω λέγοντας και πάλι ότι, ως πολιτεία, οφείλουμε να δώσουμε απάντηση στο συλλογικό πένθος των Τεμπών, καταπολεμώντας ουσιαστικά τα αίτια που προκάλεσαν αυτή την τραγωδία. Όχι με εύκολα λόγια και θολά σενάρια, αλλά με ένα δύσκολο έργο το οποίο θα φέρει σύντομα ορατό αποτέλεσμα. Αντιμετωπίζοντας τον σιδηρόδρομο της χώρας ως ένα ακόμα πεδίο αναμέτρησης με ένα κακό παρελθόν, το οποίο θέλουμε να αφήσουμε οριστικά πίσω μας και αποδεικνύοντας στους πολίτες ότι έχουμε τη δύναμη να γυρίσουμε τη σελίδα από ένα χθες το οποίο πλήγωσε βαθιά την ελληνική κοινωνία.
Θα το καταφέρουμε, όπως καταφέραμε να κάνουμε πράξη και πολλά από όσα ορισμένοι επέμεναν ότι «αυτά δεν γίνονται στην Ελλάδα».
Μέτρα άμεσης εφαρμογής
Τα μέτρα άμεσης εφαρμογής που προβλέπονται στο νομοσχέδιο και αναβαθμίζουν το επίπεδο ασφάλειας του σιδηροδρόμου είναι τα εξής:
- Ιδρύεται Ενιαίο Κέντρο Εποπτείας που θα έχει πρόσβαση σε όλα τα τοπικά κέντρα τηλεδιοικήσεων και το σύνολο των σταθμαρχείων ώστε να εντοπίζει και να προλαβαίνει εγκαίρως δυνητικούς κινδύνους.
- Ένα νέο τεχνολογικό εργαλείο που θα έχει σε 3 μήνες από σήμερα στα χέρια του το Ενιαίο Κέντρο Εποπτείας είναι το σύστημα ακριβούς γεωεντοπισμού τρένων, το σύστημα HEPOS, το οποίο μπαίνει υποχρεωτικά σε κάθε τρένο που κυκλοφορεί σε ολόκληρο τον ελληνικό σιδηρόδρομο. Θα αποτυπώνεται με ακρίβεια λίγων εκατοστών που βρίσκονται τα τρένα, με πόση ταχύτητα κινούνται και αν παραβιάζεται ο κανονισμός κίνησης σε πραγματικό χρόνο.
Το σύστημα θα είναι ανοιχτό και προσβάσιμο σε όλους τους πολίτες μέσω του railway.gov.gr.
Παράλληλα με τα συστήματα τηλεδιοίκησης και ETCS, το σύστημα γεωεντοπισμού θα λειτουργήσει ως μια επιπλέον δικλείδα ασφαλείας ώστε να μην ξανασυγκρουστούν ποτέ τρένα στον Ελληνικό σιδηρόδρομο.
- Αλλάζουν και αυστηροποιούνται τα μέτρα για το προσωπικό. Αξιολόγηση παντού, ψυχομετρικά τεστ σε συνεργασία με τις Ένοπλες Δυνάμεις, κέντρο εκπαίδευσης με σύγχρονους προσομοιωτές και ψηφιακή καταγραφή εντολών και παραβάσεων. Όσοι είναι αντικειμενικά σωστοί στη δουλειά τους δεν έχουν να ανησυχούν για τίποτα. Όσοι όμως είναι αποδεδειγμένα ακατάλληλοι δεν έχουν θέση στον νέο ΟΣΕ.
- Μαζί με τα έργα υποδομής και τις συνθήκες ασφαλείας απαιτείται από την Hellenic Train και τον μέτοχό της να επενδύσει δικά της κεφάλαια και να φέρει νέα, σύγχρονα τρένα που θα αναβαθμίσουν και την ποιότητα της υπηρεσίας.
Η ατζέντα
Τα θέματα της συνεδρίασης είναι:
-Παρουσίαση από τον αναπληρωτή υπουργό Υποδομών και Μεταφορών Κωνσταντίνο Κυρανάκη του νομοσχεδίου για την ασφάλεια και τον εκσυγχρονισμό των σιδηροδρόμων,
-Παρουσίαση από τον υπουργό Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών Κυριάκο Πιερρακάκη και τους υφυπουργούς Γιώργο Κώτσηρα και Θάνο Πετραλιά των νομοθετικών πρωτοβουλιών: α) Αναμόρφωση Εθνικού Τελωνειακού Κώδικα, β) Μεταρρύθμιση του πλαισίου δημοσιονομικής διαχείρισης - Ενσωμάτωση της Οδηγίας (ΕΕ) 2024/1265,
-Παρουσίαση από τον υπουργό Δικαιοσύνης Γιώργο Φλωρίδη και τον υφυπουργό Ιωάννη Μπούγα του νομοσχεδίου για την αναμόρφωση του Κώδικα Πολιτικής Δικονομίας,
-Παρουσίαση από τον υπουργό Προστασίας του Πολίτη Μιχάλη Χρυσοχοΐδη του νομοσχεδίου για την ενσωμάτωση της Οδηγίας (ΕΕ) 2022/2557 σχετικά με την ανθεκτικότητα των κρίσιμων οντοτήτων,
-Παρουσίαση από τον υπουργό Κλιματικής Κρίσης και Πολιτικής Προστασίας Γιάννη Κεφαλογιάννη ερανιστικού νομοσχεδίου του υπουργείου του.
