Στο Νεπάλ, η πτώση του πρωθυπουργού Κ.Π. Σάρμα Όλι δεν ήρθε μέσα από βουλευτικά παζάρια ή από τις κλασικές εσωκομματικές ίντριγκες. Ήρθε από τους δρόμους και πιο συγκεκριμένα, από μια γενιά που μεγάλωσε με TikTok και VPN.
Η σπίθα άναψε όταν η κυβέρνηση αποφάσισε να απαγορεύσει το Facebook και άλλες μεγάλες πλατφόρμες, επικαλούμενη την «πλημμύρα ψευδών ειδήσεων». Στην πραγματικότητα, όμως, πολλοί το είδαν ως μια κυνική προσπάθεια φίμωσης των νέων που εδώ και μήνες καταγγέλλουν τη διαφθορά και την ανεργία.
Η απάντηση ήταν εκρηκτική. Οι διαδηλωτές οργανώθηκαν μέσα από Viber και TikTok, παράκαμψαν την απαγόρευση με VPNs και πλημμύρισαν τους δρόμους της Κατμαντού. Το τίμημα ήταν βαρύ: τουλάχιστον 19 νεκροί. Το αποτέλεσμα, όμως, καθοριστικό: ο Όλι αναγκάστηκε να παραιτηθεί.
Η οργή που είχε χτιστεί
Η κοινωνική κόπωση δεν γεννήθηκε ξαφνικά. Το Νεπάλ κατατάσσεται στην 107η θέση του δείκτη διαφθοράς της Transparency International.
- Περισσότεροι από 6 εκατομμύρια πολίτες ζουν στη φτώχεια.
- Η ανεργία στους νέους φτάνει πάνω από το 22%.
Οι οικονομικές ανισότητες θυμίζουν άλλες εποχές: το πλουσιότερο 10% κερδίζει υπερτριπλάσια από το φτωχότερο 40%.
Ο 31χρονος Σαντίπ, influencer από την περιοχή Λαλιτπούρ, το έθεσε απλά: «Ο καθένας είχε κουραστεί από τη διαφθορά. Η οργή σιγόβραζε, αλλά το κάλεσμα βγήκε αυθόρμητα».
Οργάνωση υπήρχε. Τρεις μήνες πριν, οι νέοι είχαν ξεκινήσει online καμπάνιες για να δείξουν τη διαφορά ανάμεσα στη χλιδή των υπουργών και την καθημερινότητα του μέσου πολίτη. Όταν η κυβέρνηση απάντησε με βία, το ποτήρι ξεχείλισε.
Ο ράπερ και το κοινωνικό...ντόμινο
Στο πολιτικό κενό που αφήνει ο Όλι, ξεπροβάλλει μια απροσδόκητη φιγούρα: ο 35χρονος δήμαρχος της Κατμαντού, Μπαλέντρα Σαχ. Πρώην ράπερ και συνθέτης, μπήκε στην πολιτική το 2022 με καμπάνια για να καθαρίσει την πόλη από τα σκουπίδια και την παραμέληση.
Σήμερα, αρκετοί νέοι τον βλέπουν ως «τελευταία ελπίδα». Στα social media τον καλούν να αναλάβει πρωθυπουργός. Ο ίδιος κρατά αποστάσεις, αλλά μετά την παραίτηση Όλι δήλωσε: «Τώρα η γενιά σας θα ηγηθεί. Ετοιμαστείτε».
Το σκηνικό θυμίζει Μπανγκλαντές, όπου οι φοιτητικές κινητοποιήσεις οδήγησαν πέρσι στην πτώση της Σέιχ Χασίνα μετά από 14 χρόνια εξουσίας. Σε όλη τη Νότια Ασία, η «Γενιά Ζ» δείχνει ότι δεν θα αρκεστεί στις δικαιολογίες περί γεωπολιτικών ισορροπιών με Κίνα και Ινδία. Θέλει δουλειές, αξιοκρατία, ισότητα.
Το ερώτημα τώρα είναι αν η οργή μπορεί να μετατραπεί σε θεσμική αλλαγή. Γιατί οι δρόμοι ρίχνουν κυβερνήσεις, αλλά η καθημερινότητα απαιτεί διακυβέρνηση και η ιστορία έχει δείξει ότι εκεί κρίνονται τα πάντα.
**Με πληροφορίες από REUTERS
