Ο πρωθυπουργός της Γαλλίας, Φρανσουά Μπαϊρού, έχει προγραμματίσει για τις 8 Σεπτεμβρίου την υποβολή της κυβέρνησής του σε ψήφο εμπιστοσύνης στην Εθνοσυνέλευση, κίνηση που θα καθορίσει άμεσα το πολιτικό μέλλον της κυβέρνησης και του Προϋπολογισμού του 2026. Αν η κυβέρνηση απορριφθεί, ο Εμανουέλ Μακρόν θα βρεθεί αντιμέτωπος με κρίσιμες αποφάσεις για την πορεία της χώρας, ακόμη και για διάλυση της Βουλής.
Σύμφωνα με το άρθρο 49 παράγραφος 1 του Συντάγματος της 5ης Δημοκρατίας, ο Μπαϊρού θα παρουσιάσει τις βασικές κατευθύνσεις της δημοσιονομικής πολιτικής και θα ακολουθήσει ψηφοφορία. Η καταψήφιση απαιτεί την απόλυτη πλειοψηφία των παρόντων βουλευτών, μια διαδικασία πιο ριψοκίνδυνη από την ενεργοποίηση του άρθρου 49.3, που απαιτεί τουλάχιστον 289 αρνητικές ψήφους. Αν η κυβέρνηση λάβει θετική ψήφο, η εφαρμογή του σχεδίου μείωσης του ελλείμματος θα προχωρήσει κανονικά. Σε περίπτωση ήττας, ο Μπαϊρού θα πρέπει να υποβάλει την παραίτησή του στον Πρόεδρο, σύμφωνα με το άρθρο 50 του Συντάγματος. Τα μέχρι στιγμής δεδομένα δείχνουν ότι η κατανομή δυνάμεων δεν ευνοεί τον πρωθυπουργό, με 264 βουλευτές κατά της κυβέρνησης και μόλις 210 υπέρ της.
Οι εξαγγελίες του Μπαϊρού περιλαμβάνουν αυστηρά δημοσιονομικά μέτρα, με στόχο τη μείωση του ελλείμματος κάτω από το 3% του ΑΕΠ έως το 2027. Οι παρεμβάσεις αφορούν περιορισμό των δημόσιων δαπανών σε υγεία και παιδεία, μειώσεις στις επιδοτήσεις καυσίμων και σταδιακή περικοπή κοινωνικών επιδομάτων. Το συνολικό ύψος των περικοπών ξεπερνά τα 44 δισεκατομμύρια ευρώ, προκαλώντας ήδη έντονες αντιδράσεις από συνδικάτα και κοινωνικούς φορείς, οι οποίοι προειδοποιούν ότι οι χαμηλότερες εισοδηματικές τάξεις θα σηκώσουν το μεγαλύτερο βάρος των αλλαγών. Ο πρωθυπουργός έχει περιγράψει με σαφήνεια το διακύβευμα των επόμενων ημερών ως «χάος ή ευθύνη».
Σε περίπτωση καταψήφισης, η κυβέρνηση θα περιοριστεί σε τρέχουσες υποχρεώσεις μέχρι τον διορισμό νέου πρωθυπουργού. Παρόμοιο σενάριο έχει συμβεί μόλις δύο φορές στην ιστορία της Πέμπτης Δημοκρατίας, το 1962 με τον Ζορζ Πομπιντού και τον Δεκέμβριο του 2024 με την κυβέρνηση Μπαρνιέ. Ο Πρόεδρος θα έχει στη διάθεσή του είτε τη διάλυση της Εθνοσυνέλευσης και την προκήρυξη εκλογών, είτε τον ορισμό νέου πρωθυπουργού με το ίδιο κοινοβουλευτικό ισοζύγιο, αντιμετωπίζοντας τον κίνδυνο πολιτικής αστάθειας.
Στο κοινωνικό μέτωπο, οι κινητοποιήσεις έχουν ήδη προγραμματιστεί για τις 10 Σεπτεμβρίου, δύο ημέρες μετά την κρίσιμη ψηφοφορία. Τα σωματεία και τα κοινωνικά κινήματα προετοιμάζουν διαδηλώσεις ενάντια στις περικοπές, αναβιώνοντας το κλίμα κοινωνικής δυσαρέσκειας που είχε εκδηλωθεί με το κίνημα των «Κίτρινων Γιλέκων» το 2018. Αν και οι οργανωτές επιδιώκουν καλύτερη οργάνωση και συντονισμό, η οργή των πολιτών παραμένει εμφανής.
Η πτώση της κυβέρνησης θα έχει άμεσο αντίκτυπο στον Προϋπολογισμό του 2026, ο οποίος θα απορριφθεί αυτόματα. Ο νέος πρωθυπουργός θα μπορεί να καταθέσει νέο σχέδιο ή, σε περίπτωση καθυστέρησης σχηματισμού κυβέρνησης, να προτείνει νομοθετική παράταση του προϋπολογισμού του 2025. Αν και αυτή η διαδικασία αποτύχει, η Γαλλία θα βρεθεί αντιμέτωπη με πρωτόγνωρη δημοσιονομική κρίση, παρόμοια με το αμερικανικό «shutdown», όπου ο Πρόεδρος μπορεί να επικαλεστεί το άρθρο 16 για έκτακτες εξουσίες.
Ο Μακρόν έχει τρεις εναλλακτικές: να διαλύσει την Εθνοσυνέλευση και να προκηρύξει πρόωρες εκλογές, να ορίσει νέο πρωθυπουργό με το υπάρχον κοινοβουλευτικό σκηνικό, αντιμετωπίζοντας τον κίνδυνο νέων μομφών, ή, σε ακραίες συνθήκες, να ενεργοποιήσει το άρθρο 16 για προσωρινή διακυβέρνηση με ευρείες εξουσίες μέχρι την αποκατάσταση κοινοβουλευτικής σταθερότητας.
