Η ελληνική αγορά αυτοκινήτου βρίσκεται σήμερα σε μια φάση μετάβασης που συχνά περιγράφεται μονοδιάστατα ως «ηλεκτροκίνηση», όμως στην πραγματικότητα είναι πολύ πιο σύνθετη. Η χώρα σημειώνει πρόοδο στα ηλεκτρικά οχήματα, αλλά η εικόνα δεν είναι αυτή μιας μονολιθικής πράσινης στροφής. Τα υβριδικά κυριαρχούν, τα plug-in hybrid αναπτύσσονται γρήγορα, τα ηλεκτρικά ανεβαίνουν μεν αλλά όχι εκρηκτικά, ενώ τα αποδοτικά θερμικά εξακολουθούν να αποτελούν τη ραχοκοκαλιά της αγοράς. Η μετάβαση, επομένως, δεν μπορεί να περιγραφεί ως αποκλειστικά ηλεκτρική. Είναι πολυδιάστατη, εξελικτική και –πάνω απ’ όλα– βαθιά συνδεδεμένη με τις πραγματικές ανάγκες του Έλληνα οδηγού.
Τα επίσημα στοιχεία δείχνουν ότι η ελληνική αγορά ακολουθεί τάση εξηλεκτρισμού, αλλά με τρόπο που αντανακλά το εισόδημα των πολιτών και τη γεωγραφική ιδιαιτερότητα της χώρας. Τα υβριδικά συνεχίζουν να κερδίζουν έδαφος, αποδεικνύοντας ότι οι οδηγοί αναζητούν λύσεις χαμηλής κατανάλωσης χωρίς άγχος φόρτισης. Τα plug-in hybrid ενισχύονται χάρη στους εταιρικούς στόλους, ενώ τα αμιγώς ηλεκτρικά παρουσιάζουν θετική τάση, αλλά παραμένουν επιβαρυμένα από το υψηλό κόστος αγοράς και την ανομοιόμορφη διάταξη υποδομών φόρτισης, ειδικά εκτός αστικών κέντρων. Η διάσταση αυτή είναι κρίσιμη: η ελληνική αγορά αναπτύσσεται, όμως δεν μετασχηματίζεται με την ταχύτητα που θα επιθυμούσαν ορισμένοι ευρωπαϊκοί κύκλοι.
Αυτό το κενό μεταξύ φιλοδοξιών και πραγματικότητας είναι ακριβώς το σημείο όπου επανέρχεται στο προσκήνιο η έννοια της τεχνολογικής ουδετερότητας. Το Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα (ΕΛΚ), εν όψει της νέας προγραμματικής περιόδου της ΕΕ, έχει τοποθετηθεί ανοιχτά υπέρ ενός μοντέλου μετάβασης όπου δεν υιοθετείται μία μοναδική τεχνολογία ως «ορθόδοξη», αλλά επιτρέπεται σε όλες τις λύσεις –ηλεκτρικά, υβριδικά, αποδοτικά θερμικά, υδρογόνο και συνθετικά καύσιμα (eFuels)– να συμβάλουν στον κοινό στόχο της μείωσης εκπομπών. Πρόκειται για μια στροφή που αντανακλά τις ανησυχίες κοινωνιών όπως η ελληνική, όπου η αγορά αυτοκινήτου δεν μπορεί να μεταβεί μονομιάς σε πλήρη ηλεκτροκίνηση λόγω κόστους και υποδομών.
Χωρίς αποκλεισμούς
Η τεχνολογική ουδετερότητα δεν αναιρεί την ηλεκτροκίνηση – την πλαισιώνει. Η κυβέρνηση έχει αναγνωρίσει ότι η μετάβαση πρέπει να είναι πολυεπίπεδη και χωρίς αποκλεισμούς. Η ενίσχυση της ηλεκτροκίνησης συνεχίζεται μέσω επιδοτήσεων και κινήτρων, όμως παράλληλα η χώρα στηρίζει την ανανέωση του στόλου με λύσεις που μειώνουν τους ρύπους άμεσα, όπως τα σύγχρονα υβριδικά, τα οποία προσφέρουν σημαντικές περιβαλλοντικές βελτιώσεις χωρίς να απαιτούν από τον πολίτη επενδύσεις σε φόρτιση και νέα συνήθεια χρήσης.
Από αυτή την άποψη, η Ελλάδα βρίσκεται σε σταυροδρόμι: ναι, η ηλεκτροκίνηση είναι μέρος του μέλλοντος, αλλά όχι το μοναδικό. Την επόμενη δεκαετία αναμένονται τεχνολογικές λύσεις που μπορούν να αλλάξουν τους συσχετισμούς. Τα συνθετικά καύσιμα (eFuels), ήδη υπό εξέταση από την Κομισιόν, δίνουν τη δυνατότητα χρήσης των υπαρχόντων κινητήρων εσωτερικής καύσης με μηδενικό ή σχεδόν μηδενικό αποτύπωμα άνθρακα. Το υδρογόνο, παρά τις αρχικές δυσκολίες, κερδίζει έδαφος ειδικά σε βαρέα οχήματα και μεταφορές μεγάλων αποστάσεων. Η Ευρώπη πλέον συζητά την επέκταση αυτών των τεχνολογιών αντί να τις αποκλείει, κάτι που φαίνεται να δικαιώνει χώρες όπως η Ελλάδα, οι οποίες επιμένουν στη σημασία του ρεαλισμού.
Η άλλη μεγάλη παράμετρος, που συχνά παραβλέπεται, είναι η ανανέωση του στόλου. Η Ελλάδα διαθέτει έναν από τους πιο γερασμένους στόλους στην ΕΕ, με μέση ηλικία άνω των 15 ετών. Αυτό δεν είναι απλώς μια στατιστική ιδιορρυθμία – είναι σοβαρό ζήτημα δημόσιας ασφάλειας και περιβαλλοντικής επιβάρυνσης. Τα παλιά αυτοκίνητα στερούνται σύγχρονων συστημάτων ασφαλείας, καταναλώνουν περισσότερο καύσιμο και εκπέμπουν πολλαπλάσιους ρύπους σε σχέση με τα νέα μοντέλα. Η μείωση των εκπομπών, λοιπόν, δεν επιτυγχάνεται μόνο με ηλεκτρικά οχήματα: επιτυγχάνεται εξίσου αποτελεσματικά με την αντικατάσταση παλαιών αυτοκινήτων από σύγχρονα, ασφαλέστερα και καθαρότερα, είτε είναι υβριδικά, είτε αποδοτικά θερμικά, είτε ηλεκτρικά.
Βιώσιμες λύσεις
Σε αυτό το πλαίσιο, η ελληνική αγορά δείχνει να προσαρμόζεται με τον δικό της ρυθμό. Οι πολίτες επιλέγουν υβριδικά για εξοικονόμηση και αξιοπιστία, ηλεκτρικά όσοι μπορούν να υποστηρίξουν τη χρήση τους, θερμικά λόγω κόστους αγοράς στις μικρές κατηγορίες και plug-in hybrid κυρίως μέσω εταιρικών στόλων. Αυτή η πολυφωνία τεχνολογιών δεν αποτελεί φρένο στη μετάβαση – αποτελεί τη φυσική πορεία μιας κοινωνίας που αναζητά βιώσιμες και οικονομικά λογικές λύσεις.
Η συζήτηση για το μέλλον των μετακινήσεων δεν χρειάζεται να χωρίζεται σε στρατόπεδα. Η Ελλάδα έχει την ευκαιρία να οικοδομήσει μια μετάβαση σταθερή, δίκαιη και ρεαλιστική, που συνδυάζει ηλεκτροκίνηση όπου είναι εφικτή, τεχνολογική ουδετερότητα όπου απαιτείται και, πάνω απ’ όλα, μια εθνική στρατηγική ανανέωσης του στόλου που θα μειώσει ρύπους και θα αυξήσει την οδική ασφάλεια πολύ πριν η πλήρης ηλεκτροκίνηση γίνει πραγματικότητα.
*Δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα «Μανιφέστο» στις 2/12/2025
