Οσοι συμμετείχαμε στη συγγραφή της Ιστορίας των τελευταίων 50 ετών οφείλουμε με την απόσταση που μας χωρίζει από το πρωινό της 15ης Ιουλίου του 1974 να κοιτάξουμε κατάματα τα γεγονότα που οδήγησαν στο πραξικόπημα κατά του Μακαρίου και πέντε ημέρες αργότερα στην εισβολή της Τουρκίας στην Κύπρο.
Προφανώς τη σκανδάλη τράβηξε το δικτατορικό καθεστώς στην Ελλάδα σε συνεννόηση με τις παραστρατιωτικές εθνικιστικές οργανώσεις που δρούσαν στην Κύπρο αρκετά χρόνια πριν από τη χούντα της 21ης Απριλίου. Και ασφαλώς σημαντικό μερίδιο ευθύνης ανήκει στην αυταρχική –περίπου «ελέω θεού– διακυβέρνηση ενός χαρισματικού ηγέτη όπως υπήρξε ο Εθνάρχης Μακάριος. Αλλά η Ιστορία δεν κάνει εκπτώσεις γιατί ενίοτε καταλήγουν σε πτώσεις. Ο Μακάριος αυτοϋπονομεύθηκε με την κατάθεση των 13 σημείων (1963) που άλλαζαν τον δικοινοτικό χαρακτήρα του κράτους. Στη συνέχεια, οι παραστρατιωτικοί εθνικιστές των δύο κοινοτήτων, καθοδηγούμενοι και χρηματοδοτούμενοι από Αθήνα και Αγκυρα, προετοίμασαν ουσιαστικά το πραξικόπημα. Με δύο απόπειρες δολοφονίας κατά του Μακαρίου (1970, 1973), με τους τρεις μητροπολίτες που ζήτησαν παραίτηση, για να φθάσουμε στη τρίτη και «φαρμακερή» απόπειρα του 1974.
Αυτά ως υπόμνηση των καταστροφικών επιπτώσεων που επιφέρουν ο εθνικισμός και ο θρησκευτικός φανατισμός. Ο εξτρεμισμός που επιστρέφει για να πάρει ρεβάνς από την Ιστορία.
