Η Ελλάδα δεν έχει θρηνήσει μόνο δεκάδες νεκρούς στα Τέμπη. Θρηνεί, καθημερινά, και την κοινή λογική. Η στοχοποίηση του καθηγητή Δημήτρη Καρώνη, επικεφαλής του εργαστηρίου Τεχνολογίας Καυσίμων και Λιπαντικών της Σχολής Χημικών Μηχανικών του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου, είναι μία ακόμη απόδειξη ότι όταν η επιστήμη δεν λέει αυτό που βολεύει τον αντιπολιτευτικό αφρό, τότε καίγεται στην πυρά. Όχι με επιχειρήματα, αλλά με λάσπη, μίσος και ψεκασμένες θεωρίες συνωμοσίας.
Ο κ. Καρώνης έκανε αυτό που του ζήτησαν το κράτος και η Δικαιοσύνη: παρέδωσε τεχνική έκθεση για τα αίτια του δυστυχήματος. Δεν έφτιαξε αφήγημα, δεν έγραψε προκήρυξη. Μέτρησε, μέτρησε ξανά, ανέλυσε δεδομένα, πήγε επιτόπου και κατέθεσε ένα πόρισμα τεχνοκρατικό, τεκμηριωμένο, που δεν χαϊδεύει κανέναν.
Και επειδή δεν επιβεβαιώνει τις πολιτικές φαντασιώσεις περί «σκόπιμου σαμποτάζ», «δολιοφθοράς», ή μιας κυβερνητικής «προμελετημένης δολοφονίας», όπως ψελλίζουν οι καθιερωμένοι ψεκασμένοι των social media, ξαφνικά έγινε εχθρός του λαού. Από καθηγητής Πολυτεχνείου, έγινε «φερέφωνο της κυβέρνησης». Από επιστήμονας, έγινε «πλυντήριο». Από αναλυτής δεδομένων, έγινε «συνεργός». Η παράνοια σε όλο της το μεγαλείο.
Δεν τους βολεύει
Ας είμαστε σοβαροί. Ποιος είναι ο Καρώνης; Ένας καθηγητής με αψεγάδιαστο βιογραφικό, με λαμπρή πορεία σε ερευνητικά κέντρα, με επιστημονική ακεραιότητα. Δεν είναι πολιτευτής, δεν είναι διορισμένος, δεν χρωστάει σε κανένα κόμμα. Είναι ο άνθρωπος που επιστημονικά κατέδειξε τι έγινε στο σημείο, τι έφταιξε και –το βασικότερο– τι δεν έφταιξε, γκρεμίζοντας το αφήγημα των «κατασκευασμένων εκρήξεων», των «πυρκαγιών με περίεργα καύσιμα» και άλλων σεναρίων που μόνο σε ταινία του Netflix πλέκουν – ή όσοι περνούν την ώρα τους στο TikTok.
Και βγήκαν οι ίδιοι τύποι που τσιρίζουν για «Δικαιοσύνη» και τον έκαναν γηπεδικό σύνθημα. Αυτοί που φώναζαν ότι «θέλουν ανεξάρτητη επιστήμη», τώρα τον βαφτίζουν «εντολοδόχο».
Αυτοί που στήνουν hashtags για την αλήθεια, τώρα την πετούν στον κάδο, γιατί δεν τους βολεύει. Ένα ολόκληρο κομμάτι του πολιτικού και διαδικτυακού συστήματος δεν ήθελε πόρισμα, ήθελε κρεμάλες. Και όσοι δεν τους τις παρέχουν, γίνονται αυτομάτως «συνεργοί».
Ας ειπωθεί καθαρά: το πόρισμα Καρώνη δεν «ξεπλένει» την κυβέρνηση. Απλώς δεν παραληρεί. Δεν λέει ότι «όλα έγιναν επίτηδες», αλλά ότι υπήρξαν ελλείψεις, αστοχίες, παραλείψεις και ανθρώπινα λάθη. Πράγματα που συμβαίνουν στις πραγματικές τραγωδίες – όχι στις μυθοπλασίες του X.
Επιστήμη ή συνωμοσία;
Η κυβέρνηση έκανε λάθη – και τα αναγνώρισε. Έκτοτε έχει προχωρήσει σε προσλήψεις, επιτάχυνση έργων σηματοδότησης, αυστηροποίηση των διαδικασιών. Δεν έστησε εξεταστικές επιτροπές-παρωδίες, όπως έγινε αλλού. Ούτε επιχείρησε να ελέγξει το πόρισμα Καρώνη. Αν ήθελε κουκούλωμα, δεν θα ζητούσε γνωμάτευση από το Πολυτεχνείο. Θα έστελνε ένα δελτίο Τύπου και τέλος.
Κι όμως, τώρα, βλέπουμε ανθρώπους που δεν ξέρουν ούτε τι είναι «υγρό καύσιμο» να τον βρίζουν με ύφος ειδικού αναλυτή.
Δημοσιογράφους που δεν έχουν ανοίξει ποτέ πόρισμα να του κάνουν «fact-checking» σε ζωντανή σύνδεση. Πολιτικούς που έκαναν λόγο για «σκηνοθεσίες» να μιλούν για «επιστημονική προδοσία». Ο Καρώνης, ένας άνθρωπος του πίνακα και του εργαστηρίου, βρίσκεται κρεμασμένος στη δημόσια πλατεία των social media, επειδή έκανε σωστά τη δουλειά του.
Η αλήθεια, όμως, δεν είναι ό,τι μας βολεύει. Είναι ό,τι προκύπτει από στοιχεία. Και το πόρισμα Καρώνη βασίζεται σε αυτά. Το ότι δεν ταιριάζει στο αφήγημα ορισμένων δεν το καθιστά ψεύτικο – το καθιστά ακριβώς αυτό που χρειαζόμαστε: μια σταγόνα λογικής μέσα στην υστερία.
Αν θέλουμε ποτέ να μην ξαναζήσουμε Τέμπη, πρέπει να αρχίσουμε να αποδεχόμαστε την πραγματικότητα. Όχι χτίζοντας fake news με βάση τα likes. Κι αν δεν μπορούμε να σεβαστούμε έναν καθηγητή που τόλμησε να πει «δεν ήταν δολιοφθορά», τότε καλύτερα να σβήσουμε το φως και να επιστρέψουμε στα σπήλαια. Εκεί που τα στοιχεία δεν έχουν σημασία και η αλήθεια είναι ό,τι φωνάζει πιο δυνατά ο όχλος.
Αυτό θέλουμε για τη χώρα; Ή μήπως ήρθε η ώρα να διαλέξουμε στρατόπεδο: επιστήμη ή συνωμοσία;
