Ένα ακόμη ισχυρό πλήγμα δέχεται η τουρκική οικονομία καθώς επιβεβαιώθηκε πως δύο κολοσσοί του fast food, η KFC και η Pizza Hut, αποσύρονται από την τουρκική αγορά, βυθίζοντας χιλιάδες εργάζομενους στον φόβο της αβεβαιότητας.
Πριν από λίγες ημέρες, η KFC έκλεισε και επισήμως τα 537 καταστήματά της σε όλη τη χώρα, έπειτα από την πτώχευση της εταιρείας Iş Gıda, που κατείχε τα δικαιώματα franchising. Το «λουκέτο» αυτό σηματοδοτεί μία από τις σημαντικότερες αποχωρήσεις πολυεθνικών επιχειρήσεων από την Τουρκία τα τελευταία χρόνια, αφήνοντας στον αέρα περισσότερους από 7.000 εργαζόμενους.
Η κρίση ξεκίνησε στις αρχές Ιανουαρίου, όταν η Yum! Brands – η αμερικανική μητρική εταιρεία των KFC και Pizza Hut – ανακοίνωσε τη διακοπή της συνεργασίας της με την Iş Gıda. Όπως ανέφερε ο επικεφαλής της Yum!, Κρις Τέρνερ, η εταιρεία είχε επιχειρήσει επί μήνες να επιλύσει τα προβλήματα, ωστόσο η τουρκική πλευρά δεν κατάφερε να ανταποκριθεί στις απαιτήσεις της σύμβασης.
Αμέσως μετά τον τερματισμό της συμφωνίας, η Iş Gıda κατέθεσε αίτηση για προστασία από την πτώχευση στα τουρκικά δικαστήρια, αποκαλύπτοντας χρέος 7,7 δισ. τουρκικών λιρών (περίπου 214 εκατ. δολάρια). Ο διευθύνων σύμβουλος της εταιρείας, Ιλκέμ Σαχίν, εξέφρασε βαθιά θλίψη για την κατάρρευση, δηλώνοντας ότι ακόμη και οι προσωπικές του αποταμιεύσεις είχαν δεσμευτεί για να κρατηθεί η εταιρεία στην επιφάνεια.
«Είμαστε αντιμέτωποι με χρέη δισεκατομμυρίων λιρών, με περιουσίες της εταιρείας που κατασχέθηκαν από τράπεζες και κυβερνητικά ιδρύματα, συμπεριλαμβανομένων των εργοστασίων μας», ανέφερε ο Σαχίν.
Τα τουρκικά δικαστήρια έδωσαν στην Iş Gıda τρίμηνη προσωρινή αναστολή για την αναδιάρθρωση των χρεών της. Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, η εταιρεία αναμένεται να διαπραγματευτεί με τους πιστωτές και να βρει τρόπο να προστατεύσει τα εναπομείναντα περιουσιακά της στοιχεία και τις ευθύνες της έναντι των εργαζομένων.
Ωστόσο, το μέλλον της KFC και της Pizza Hut στην Τουρκία παραμένει ασαφές, καθώς η Yum! Brands δεν έχει ακόμη ανακοινώσει νέους εταίρους.
Σύμφωνα με δηλώσεις της εταιρείας, οι μισθοί των εργαζομένων καταβλήθηκαν μέχρι τον Δεκέμβριο του 2024, αλλά οι μισθοί του Ιανουαρίου παραμένουν απλήρωτοι.
Η καθυστέρηση, σε συνδυασμό με την ξαφνική απώλεια θέσεων εργασίας, έχει προκαλέσει μεγάλης κλίμακας διαμαρτυρίες έξω από τα κεντρικά γραφεία της Iş Gıda στην Κωνσταντινούπολη και σε άλλες μεγάλες πόλεις. Οι εργαζόμενοι απαιτούν άμεση σαφήνεια από την Yum! Brands σχετικά με το καθεστώς απασχόλησής τους και τους απλήρωτους μισθούς.
Η πτώχευση έρχεται στον απόηχο ενός αυξανόμενου κινήματος μποϊκοτάζ κατά των δυτικών εμπορικών σημάτων στην Τουρκία, ιδίως εκείνων που έχουν δεσμούς με αμερικανικές εταιρείες. Η KFC και η Pizza Hut ήταν μεταξύ των brands που μπήκαν στο στόχαστρο, επιδεινώνοντας τις οικονομικές τους προοπτικές.
Αναλυτές εκτιμούν ότι το κίνημα αυτό, σε συνδυασμό με τον πληθωρισμό και την υποτίμηση του νομίσματος, κατέστησε σχεδόν αδύνατο για την Iş Gıda να ανακάμψει.
Το κλείσιμο 537 εστιατορίων (283 KFC και 254 Pizza Hut) αναμένεται να έχει αλυσιδωτές επιπτώσεις στην τοπική οικονομία, ιδίως στις μικρότερες πόλεις όπου τα καταστήματα αυτά παρείχαν τακτικές θέσεις εργασίας. Η κατάρρευση εγείρει επίσης ανησυχίες σχετικά με την εμπιστοσύνη των ξένων επενδυτών στην ασταθή αγορά της Τουρκίας.
Οικονομικοί εμπειρογνώμονες προειδοποιούν ότι αν ακολουθήσουν κι άλλες εταιρείες το παράδειγμα, η Τουρκία θα μπορούσε να αντιμετωπίσει αύξηση της ανεργίας και μείωση των επενδύσεων στον τομέα της εστίασης.
Η Yum! Brands δεν έχει ακόμη αποκαλύψει σχέδια για την επανείσοδο στην τουρκική αγορά με νέο συνεργάτη, αλλά οι γνώστες του κλάδου αναμένουν ότι η ολοκλήρωση μιας νέας συμφωνίας franchise θα μπορούσε να διαρκέσει μήνες. Εν τω μεταξύ, ανταγωνιστές όπως η McDonald’s και η Burger King μπορεί να επωφεληθούν από την απουσία της KFC.
Ταυτόχρονα, χιλιάδες πληγέντες εργαζόμενοι μένουν σε αναμονή – για απαντήσεις, για τους τελευταίους μισθούς τους και για μια ευκαιρία να ανακτήσουν τα προς το ζην.
