Όλα ξεκινούν με την παγίδα «Μου είπαν πως θα δουλέψω σε εστιατόριο. Όταν έφτασα, πήραν το διαβατήριό μου. Με έβαλαν σε ένα δωμάτιο χωρίς παράθυρο. Κάθε βράδυ με ανάγκαζαν να βγαίνω στον δρόμο».
Η φωνή της νεαρής γυναίκας από τη Νιγηρία τρέμει. Η ιστορία της, δυστυχώς, δεν είναι μοναδική. Το human trafficking δεν είναι μακρινή υπόθεση. Είναι δίπλα μας, στα κέντρα πόλεων, σε σπίτια, σε μπαρ και ξενοδοχεία. Εκμεταλλεύονται τα θύματα με ψεύτικες υποσχέσεις για εργασία και στη συνέχεια γίνονται αντικείμενα εμπορίου, χωρίς χαρτιά, χωρίς ελευθερία, χωρίς φωνή.
Σύμφωνα με την Ετήσια Έκθεση του Εθνικού Μηχανισμού Αναφοράς (ΕΜΑ) για το 2024, στην Ελλάδα καταγράφηκαν 533 υποθέσεις εμπορίας ανθρώπων, έναντι 465 το 2023· μια αύξηση που αποτυπώνει την ένταση του φαινομένου.
https://www.youtube.com/shorts...
Σύμφωνα με τα στοιχεία της ΕΛ.ΑΣ., μόνο το τελευταίο έτος εξαρθρώθηκαν δεκάδες κυκλώματα που διακινούσαν γυναίκες από την Ανατολική Ευρώπη και την Αφρική. Οι συλλήψεις φέρνουν στο φως τη σκληρή πραγματικότητα: δίκτυα με διεθνείς διασυνδέσεις που λειτουργούν σαν «εταιρείες» τρόμου, με «υπαλλήλους» που στρατολογούν, φυλάσσουν, εκβιάζουν και ελέγχουν.
Η ίδρυση μιας ελπίδας
Το 2012 ο Στέφανος Ματρόζος αποφάσισε να σταθεί απέναντι σε αυτό το σκοτάδι. Έτσι γεννήθηκαν τα Νήματα Ελπίδας (Threads of Hope), μια ΑΜΚΕ που απευθύνεται σε γυναίκες-θύματα trafficking και σεξουαλικής εκμετάλλευσης.
«Στόχος μας δεν είναι μόνο να βγάλουμε μια γυναίκα από τον δρόμο. Είναι να της δώσουμε τα εργαλεία να ξανασταθεί στα πόδια της», λέει ο ίδιος στη συνέντευξή του.
Η οργάνωση προσφέρει ψυχολογική υποστήριξη, μαθήματα γλώσσας και επαγγελματική κατάρτιση. Το πιο ξεχωριστό κομμάτι είναι το κοινωνικό εργαστήριο ραπτικής. Εκεί οι γυναίκες φτιάχνουν ρούχα και υφάσματα, ξαναπλέκοντας-κυριολεκτικά- «νήματα» ελπίδας στη ζωή τους.
Μια από τις γυναίκες που συμμετέχουν το είπε ξεκάθαρα: «Είναι πιο εύκολο να φύγεις από τον δρόμο, αλλά πιο δύσκολο να φύγει ο δρόμος από μέσα σου».
Η φράση συνοψίζει το βάρος του τραύματος. Η σεξουαλική εκμετάλλευση δεν τελειώνει με τη διαφυγή. Συνεχίζεται με εφιάλτες, ντροπή, φόβο και αμφιβολία. Γι’ αυτό η δουλειά του Threads of Hope δεν σταματά στην έξοδο. Συνεχίζεται με χρόνια θεραπείας, σχέσεων εμπιστοσύνης και μικρά βήματα καθημερινότητας που ξαναδίνουν αίσθηση κανονικότητας.
Η Emily και η Grace
Η Emily έφτασε στην Ελλάδα ανήλικη. Χωρίς οικογένεια, χωρίς έγγραφα και βρέθηκε στα δίχτυα κυκλώματος trafficking που την εκμεταλλεύονταν σε μπαρ. Χάρη στην παρέμβαση της οργάνωσης, σήμερα εργάζεται ως βοηθός σχεδιάστρια μόδας. «Για πρώτη φορά νιώθω ότι έχω φωνή», λέει.
Η Grace, από τη Σιέρα Λεόνε, έζησε την απόλυτη βία, εκβιασμούς και απειλές. Για χρόνια πίστευε πως δεν υπάρχει επιστροφή. Σήμερα έχει εκπαιδευτεί στη ραπτική και όνειρό της είναι να ανοίξει ένα δικό της μικρό εργαστήριο. «Δεν θέλω τα παιδιά μου να περάσουν ό,τι πέρασα εγώ», μας λέει, κοιτώντας με αποφασιστικότητα.
Το trafficking τρέφεται από τη ζήτηση και την αδιαφορία. Συχνά τα θύματα είναι μπροστά μας, αλλά δεν τα βλέπουμε: κορίτσια με βλέμμα χαμένο, γυναίκες που δεν μιλούν τη γλώσσα, που φοβούνται να πάνε μόνες τους στον γιατρό ή στην Αστυνομία.
Η οργάνωση τονίζει την ανάγκη ευαισθητοποίησης: να μάθουμε να αναγνωρίζουμε τα σημάδια, να μιλάμε όταν κάτι μας φαίνεται ύποπτο.
Η τηλεφωνική γραμμή 1109 λειτουργεί 24 ώρες το 24ωρο, παρέχοντας καταγγελίες και βοήθεια. Κάθε κλήση μπορεί να σώσει μια ζωή.
Ο ΟΗΕ καταγράφει ετησίως πάνω από 27 εκατομμύρια ανθρώπους θύματα trafficking σε όλο τον κόσμο. Η Ελλάδα, λόγω της γεωγραφικής της θέσης, αποτελεί χώρα διέλευσης αλλά και προορισμού. Πολλά θύματα προέρχονται από Βαλκάνια, Ανατολική Ευρώπη, Νιγηρία και χώρες της Ασίας.
Η Ευρωπαϊκή Ενωση έχει θέσει αυστηρό πλαίσιο για την καταπολέμηση του φαινομένου, ωστόσο η εφαρμογή εξαρτάται από την πολιτική βούληση κάθε κράτους. Στη χώρα μας οι μη κυβερνητικές οργανώσεις καλύπτουν συχνά το κενό που αφήνει το κράτος.
Ο Στέφανος Ματρόζος περιγράφει πόσο δύσκολο είναι να κερδίσεις την εμπιστοσύνη: «Όταν μια γυναίκα έχει ζήσει χρόνια με την απειλή ότι θα σκοτώσουν την οικογένειά της αν μιλήσει, δεν μπορείς να περιμένεις να σου ανοιχτεί από την πρώτη μέρα».
Αναφέρει πως η μεγαλύτερη πρόκληση είναι η αποκατάσταση. «Δεν αρκεί να προσφέρεις στέγη. Πρέπει να δώσεις ξανά ταυτότητα, μόρφωση, επαγγελματική διέξοδο. Αλλιώς υπάρχει ο κίνδυνος να επιστρέψει στο κύκλωμα».
Τα τελευταία χρόνια η ΕΛ.ΑΣ. έχει ενισχύσει τις επιχειρήσεις κατά των κυκλωμάτων. Παρ’ όλα αυτά, η μάχη είναι άνιση: τα δίκτυα αναγεννιούνται, εκμεταλλεύονται τη φτώχεια, τον φόβο, τη μετανάστευση. Η πολιτεία καλείται να δώσει περισσότερους πόρους σε δομές φιλοξενίας και επανένταξης, ώστε να μη μένει η αποκατάσταση στις πλάτες εθελοντικών οργανώσεων μόνο.
Τι μπορούμε να κάνουμε
Οι ειδικοί τονίζουν τρία βασικά βήματα:
1. Ενημέρωση: να αναγνωρίζουμε τα σημάδια κακοποίησης.
2. Εμπλοκή: να μη μένουμε σιωπηλοί, αλλά να καλούμε τη γραμμή 1109 ή την Αστυνομία.
3. Στήριξη: να ενισχύουμε οργανώσεις που δουλεύουν στην πρώτη γραμμή.
Οι παραπάνω ιστορίες δεν είναι απλά στατιστικά. Είναι οι ζωές που χάθηκαν στη βία, αλλά βρήκαν ξανά τον δρόμο προς το φως.
Η Emily, η Grace και η ανώνυμη γυναίκα από τη Νιγηρία, καθεμία είναι η απόδειξη ότι η ελπίδα μπορεί να ραφτεί ξανά, κομμάτι-κομμάτι, σαν ύφασμα.
Το trafficking είναι έγκλημα που μας αφορά όλους. Και όσο θα υπάρχουν άνθρωποι που ορθώνουν ανάστημα απέναντί του, τα «νήματα» θα συνεχίζουν να δένουν ξανά τις ζωές με αξιοπρέπεια και ελευθερία.
** Τα ονόματα έχουν αλλάξει για την προστασία των θυμάτων
Νήματα Ελπίδας (Threads of Hope):
Web: https://threadsofhopehellas.or...
Facebook: https://www.facebook.com/Threa...
Instagram: https://www.instagram.com/thre...
