Η δολοφονία μιας γυναίκας στο Χαλάνδρι από έναν άντρα που τη γνώρισε πριν λίγους μήνες σε εκκλησιαστικό συσσίτιο δεν θα έπρεπε να είναι άλλη μια είδηση στην ατέλειωτη ροή μας. Ο 28χρονος δράστης επικαλέστηκε ότι η «έκθεση» του στα social media, μέσα από αναρτήσεις και σχόλια, έκανε να χάσει τον έλεγχο. Και κάπως έτσι, η εικονική αίσθηση «διασυρμού» μετατράπηκε σε πραγματικό αίμα.
Δεν είναι η πρώτη φορά που το σύνορο ανάμεσα στο πραγματικό και το φαντασιακό θολώνει. Τα social media μας μαθαίνουν να ζούμε σε έναν κόσμο όπου η εικόνα προηγείται της ουσίας. Το like γίνεται νόμισμα, το story δημόσιο τεκμήριο, η ανάρτηση από την ύπαρξη ύπαρξης. Όμως, όταν η ψηφιακή εικόνα υποκαθιστά την πραγματική ταυτότητα, τότε ο άνθρωπος χάνει την άμυνα του απέναντι στο «εύκολο»: την εύκολη κρίση, την εύκολη καταδίκη, την εύκολη βία.
Το εύκολο δεν έχει ηθική. Μοιάζει γρήγορο, άκοπο, σχεδόν φυσικό. Αλλά πίσω του κρύβεται η διάλυση κάθε συνείδησης. Δεν χρειάζεται κόπο να πατήσεις «share». Δεν χρειάζεται ευθύνη να διαπομπεύσεις τον άλλον σε μια οθόνη. Δεν χρειάζεται δεύτερη σκέψη να κατασκευάσεις μια ψευδαίσθηση αδικίας που μπορεί να γίνει εμμονή. Χρειάζεται όμως μόνο μια στιγμή για να μετατραπεί αυτό το εύκολο στην τραγωδία.
Η υπόθεση του Χαλανδρίου είναι προειδοποίηση. Όχι μόνο για την ψυχολογική ευαλωτότητα ενός ατόμου, αλλά για το πώς ολόκληρη η κοινωνία μας εθίζεται σε έναν κόσμο όπου το ψηφιακό φαίνεται πιο αληθινό από το πραγματικό. Και τότε, η βία δεν είναι απλώς «έξω» από την οθόνη. Χτυπάει την πόρτα μας.
Το ζητούμενο, λοιπόν, δεν είναι να «καταργήσουμε» τα social media. Είναι να θυμηθούμε ότι η πραγματικότητα έχει συνέπειες και ηθική. Ότι ο άλλος δεν είναι avatar, αλλά άνθρωπος. Ότι η αξιοπρέπεια δεν εξηγείται στο timeline. Αν δεν θυμηθούμε, το εύκολο θα συνεχίσει να σκοτώνει.
