Πληθώρα αναλυτών έχουν προσπαθήσει να ερμηνεύσουν με όρους πολιτικής επικοινωνίας την πορεία της πρώτης αριστερής κυβέρνησης στην Ελλάδα, αλλά το παράδειγμα είναι μοναδικό, τουλάχιστον σε ευρωπαϊκό επίπεδο.
Τόσο η συμπόρευση ενός λαϊκιστικού και αριστερού κόμματος, του ΣΥΡΙΖΑ, με ένα λαϊκιστικό και δεξιό, όπως οι Ανεξάρτητοι Έλληνες, με μοναδικό γνώμονα την κατάληψη της εξουσίας, όσο και οι… κυβιστήσεις που ακολούθησαν σε θέσεις και σε προγράμματα, καθιστούν τη συγκεκριμένη περίπτωση χωρίς προηγούμενο.
Η ημέρα που θα καταδιώκει για πάντα την κυβέρνηση της «Πρώτης Φορά Αριστερά» είναι η 13η Ιουλίου 2015, όπου ο Αλέξης Τσίπρας, έχοντας ξεχάσει τα «Go Bacκ Madam Merkel», έσκυψε το κεφάλι και κατέληξε σε συμφωνία με τους δανειστές, αποδεχόμενος σκληρά μέτρα λιτότητας και κάνοντας παρελθόν για πάντα το πάλαι ποτέ Πρόγραμμα της Θεσσαλονίκης.
Ανέξοδες υποσχέσεις
Θυμίζουμε ότι κατά την προεκλογική περίοδο ο ΣΥΡΙΖΑ είχε υποσχεθεί να κινηθεί σε τέσσερις πυλώνες:
1. Αντιμετώπιση της ανθρωπιστικής κρίσης.
2. Επανεκκίνηση της οικονομίας και προώθηση φορολογικής δικαιοσύνης.
3. Εθνικό σχέδιο για την ανάκτηση της εργασίας.
4. Μεταρρύθμιση του πολιτικού συστήματος για την εμβάθυνση της δημοκρατίας.
Η εποχή Τσίπρα είχε αρχίσει κάθε άλλο παρά ανέφελα. Στις εκλογές του 2009 και ενώ το ΠΑΣΟΚ του Γιώργου Παπανδρέου πετυχαίνει έναν εκλογικό θρίαμβο και κατακτά την αυτοδυναμία, ο ΣΥΡΙΖΑ συγκεντρώνει ποσοστό 4,6%.
Λίγους μήνες μετά, στο 6ο Συνέδριο του Συνασπισμού, οι «ανανεωτικοί» προτείνουν την απεμπλοκή του κόμματος από τον ΣΥΡΙΖΑ, διαφωνώντας με τον «καταγγελτικό λόγο» και την «απόρριψη του αριστερού ευρωπαϊσμού» που υιοθετούσε η πλειοψηφία. Η πρόταση απορρίπτεται από το σώμα και τελικά η «Ανανεωτική Πτέρυγα» αποχωρεί και με επικεφαλής τον Φώτη Κουβέλη, λίγο καιρό αργότερα θα ιδρύσουν τη Δημοκρατική Αριστερά (ΔΗΜΑΡ).
Φθάνοντας στο 2015 ο Αλέξης Τσίπρας, εκμεταλλευόμενος τις δύσκολες καταστάσεις της οικονομικής κρίσης, και με ένα μείγμα πολιτικής τοξικότητας, λαϊκισμού και νεφελώδους ιδεολογικού προσανατολισμού, κέρδισε την εξουσία και κυβέρνησε για περίπου 4,5 χρόνια.
Κατά τη διακυβέρνησή του ο ΣΥΡΙΖΑ των συνιστωσών έμελλε να πρωταγωνιστήσει, υιοθετώντας στον λόγο του διαχωριστικές –για πολλούς άκρως διχαστικές– τομές και δίπολα: Μνημόνιο-αντιμνημόνιο, λαός-ελίτ, πολλοί- ολιγάρχες.
«Αποφάσισαν χωρίς εμάς, προχωράμε χωρίς αυτούς»
Τα γεγονότα του πρώτου εξαμήνου, που οδήγησαν στο δημοψήφισμα, στο κλείσιμο των τραπεζών, στον συμβιβασμό του Ιουλίου και στην υπογραφή του τρίτου μνημονίου, είναι γνωστά.
Όπως γνωστή είναι και η νέα διάσπαση που κλήθηκε να αντιμετωπίσει όταν η «Αριστερή Πλατφόρμα», με επικεφαλής τον Παναγιώτη Λαφαζάνη, αποχώρησε για να ιδρύσει τη Λαϊκή Ενότητα.
Κι αν η προσωπικότητα του Αλέξη Τσίπρα κατόρθωνε να εφευρίσκει διαρκώς νέα δίπολα, «λαβωμένος» κυρίως από τη διάψευση των προσδοκιών που ο ίδιος είχε δημιουργήσει και με τον ΣΥΡΙΖΑ σχεδόν ανύπαρκτο σε συνδικάτα και τοπική αυτοδιοίκηση, δεν κατάφερε να βρει τον ρόλο του στη νέα δυσμενή μνημονιακή πραγματικότητα.
Σε ό,τι αφορά το ίδιο το κόμμα, ισχύει το «παλιά μου τέχνη κόσκινο». Ανέξοδος υποσχέσεις στην αντιπολίτευση, θυσία οι πολιτικές θέσεις για να παραμείνει όσο περισσότερο γινόταν στην «καρέκλα» της εξουσίας.
Πρόγραμμα-κουρέλι
Κάπως έτσι το Πρόγραμμα της Θεσσαλονίκης, που μεταξύ άλλων υποσχόταν αντιστροφή των μέτρων λιτότητας και κατά τον Αλέξη Τσίπρα ήταν «μη διαπραγματεύσιμο», κατέληξε εξαγγελλίες τις οποίες «δεν μας αφήνουν οι δανειστές» να εφαρμόσουμε.
Ενδεικτικά, η υπόσχεση για δωρεάν ρεύμα σε 300.000 νοικοκυριά που βρίσκονταν κάτω από το όριο της φτώχειας, παρότι υπήρξε νομοθετική τροπολογία, λίγο προχώρησε, η επιδότηση διατροφής με κουπόνια σίτισης σε 300.000 άπορες οικογένειες βρέθηκε στον κάλαθο των αχρήστων επιρρίπτοντας ευθύνες σε Εκκλησία και ιδιωτικούς φορείς, ενώ η δωρεάν ιατρική περίθαλψη για όλους και δραστική μείωση συμμετοχής στη φαρμακευτική δαπάνη έμεινε όνειρο θερινής νυκτός. Δεν προχώρησε καθόλου.
Παρόμοια κατάληξη είχε το πρόγραμμα εξασφάλισης στέγης του Οργανισμού Εργατικής Εστίας, το οποίο περιελάμβανε αξιοποίηση εγκαταλελειμμένων κτιρίων και κλειστών ξενοδοχείων, όπως και η στήριξη των χαμηλοσυνταξιούχων με την «αποκατάσταση» της 13ης σύνταξη αρχικά σε 1.262.920 δικαιούχους και στη συνέχεια σε όλους μαζί με την επαναφορά του 13ου μισθού.
Κάπως έτσι και με βάση όλα τα παραπάνω, η Αριστερά ως αυτοδύναμη κυβέρνηση, έχει μπει πλέον στο περιθώριο της Ιστορίας.
