Το περασμένο Σάββατο ο πρωθυπουργός, Κυριάκος Μητσοτάκης, υποδέχθηκε τον πρόεδρο της Κυπριακής Δημοκρατίας, Νίκο Χριστοδουλίδη, στο Μέγαρο Μαξίμου. Το βασικό ζήτημα στη διευρυμένη συνάντηση ήταν ο συντονισμός των δύο πλευρών στο Κυπριακό με φόντο τη διευρυμένη πενταμερή που θα πραγματοποιηθεί στη Γενεύη στις 17 και 18 Μαρτίου. Δεν είναι γνωστό τι συζητήθηκε στο τετ α τετ των δύο ηγετών, ωστόσο υπάρχει ένα (μεταξύ άλλων) ζήτημα που απασχολεί εντόνως Αθήνα και Λευκωσία αυτό το διάστημα: ο Great Sea Interconnector (GSI), δηλαδή το έργο ηλεκτρικής διασύνδεσης των δύο χωρών.
Οι συνεχιζόμενες οχλήσεις τουρκικών πολεμικών πλοίων στις εργασίες που εκτελούσαν τα ερευνητικά σκάφη στο πλαίσιο της υλοποίησης του έργου (με κορωνίδα την κρίση στην Κάσο τον Ιούλιο του 2024, αλλά και με πιο φρέσκα επεισόδια όπως αυτά βορείως της Κρήτης) και ο πρόσφατος απόπλους των τελευταίων από το Ηράκλειο δημιούργησαν την εντύπωση ότι το έργο ηλεκτρικής διασύνδεσης «παγώνει» ή, ακόμα χειρότερα, ότι διακόπτεται ελέω Τουρκίας.
Η είδηση ότι ο Ανεξάρτητος Διαχειριστής Μεταφοράς Ηλεκτρικής Ενέργειας (ΑΔΜΗΕ) «πάγωσε» κάποιες από τις πληρωμές προς τη γαλλική εταιρεία Nexans, που είναι μια εκ των εκτελεστών του έργου ηλεκτρικής διασύνδεσης, αναπαράχθηκε εντόνως, όπως ήταν λογικό, από τα μέσα ενημέρωσης, ενώ το ζήτημα έθεσε στη Βουλή και ο αρχηγός της αξιωματικής αντιπολίτευσης και πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ, Νίκος Ανδρουλάκης, κατηγορώντας την κυβέρνηση ότι «επέτρεψε στην Τουρκία να σταματήσει τις έρευνες».
«Σύνθετο» έργο
Ο κ. Μητσοτάκης απάντησε ότι η ελληνική κυβέρνηση έχει τη βούληση να συνεχιστεί το project της ηλεκτρικής διασύνδεσης, αναγνωρίζοντας ότι πρόκειται για ένα «σύνθετο» έργο το οποίο έχει πολλές παραμέτρους «οικονομικές και γεωπολιτικές». Παράλληλα, ο πρωθυπουργός παρέπεμψε τον κ. Ανδρουλάκη στη σχετική ανακοίνωση που εξέδωσε η Nexans την 6η Μαρτίου.
Ειδικότερα, από τη γαλλική εταιρεία υποστήριξαν ότι οι ισχυρισμοί περί διακοπής του έργου «δεν αντανακλούν την πραγματική κατάσταση (status)» και ότι η ίδια από την αρχή του έργου «έλαβε βιώσιμες πληρωμές που έχουν καταστήσει ικανή τη συνεχή λειτουργία του project». Ακόμα, στην ανακοίνωση σημειωνόταν ότι η Nexans είναι πρόθυμη «να συνεχίσει να εκτελεί τις υποχρεώσεις του συμβολαίου της και να λαμβάνει τις αντίστοιχες πληρωμές», ενώ επαναβεβαίωσε την προσήλωσή της «στην επιτυχή ολοκλήρωση αυτού του έργου».
Και πώς εξηγείται η στάση του ΑΔΜΗΕ; Η πορεία του έργου, σύμφωνα με κυβερνητικές πηγές, «προσαρμόζεται στις πραγματικές συνθήκες» και «στην ανάγκη ο ΑΔΜΗΕ να εξασφαλίζει κατά το δυνατόν στη διάρκεια της υλοποίησής του τους καταναλωτές και τον ελληνικό προϋπολογισμό από επιπλέον δαπάνες».
Οι ίδιες πηγές πρόσθεταν: «Στο πλαίσιο αυτό και καθώς επιδιώκεται να διασφαλιστεί η ομαλή υλοποίηση των ερευνών βυθού σε διεθνή ύδατα, ο ΑΔΜΗΕ διαχειρίζεται με φειδώ την επιπλέον οικονομική έκθεσή του στο πλαίσιο της σύμβασής του με τη Nexans, σε συνεργασία με την εταιρεία».
Η τουρκική δράση, όπως προκύπτει και από τις κυβερνητικές πηγές, έχει δημιουργήσει αναταράξεις και αβεβαιότητα στο έργο ηλεκτρικής διασύνδεσης. Η Αθήνα επιχείρησε μια συνεννόηση με την Αγκυρα στο εν λόγω θέμα, παρότι η τελευταία δεν έχει καμία αρμοδιότητα και δεν θα έπρεπε να έχει κανέναν λόγο ή ρόλο στο έργο.
Άλλωστε, η πόντιση καλωδίων είναι μια δραστηριότητα που, σύμφωνα με το δίκαιο της θάλασσας, συνιστά «ελευθερία των θαλασσών» και δεν υπάγεται στον έλεγχο και τη δικαιοδοσία του κράτους της υφαλοκρηπίδας – που δεν διαθέτει εκεί η Τουρκία. Υπό αυτό το πρίσμα, τον περασμένο Φεβρουάριο, ο υπουργός Εξωτερικών, Γιώργος Γεραπετρίτης, έθεσε το ζήτημα στον Τούρκο ομόλογό του, Χακάν Φιντάν, κατά τη συνάντησή τους στην Ντόχα του Κατάρ.
Αμηχανία
Είναι γεγονός ότι το θέμα του καλωδίου δημιουργεί μια κάποια αμηχανία στους αρμόδιους αξιωματούχους σε Αθήνα και Λευκωσία. Αμφότεροι, ωστόσο, υποστηρίζουν ότι το έργο θα συνεχιστεί. «Το έργο είναι υψίστης οικονομικής και γεωπολιτικής σημασίας. Δεν τίθεται θέμα διακοπής», τόνιζαν στο «Μανιφέστο» διπλωματικοί αξιωματούχοι από την Κύπρο.
Με αρκετή βιασύνη, ο τουρκικός Τύπος άδραξε την ευκαιρία και άρχισε να πανηγυρίζει. «Θα βυθιστεί στο σκοτάδι η Κρήτη και η Κύπρος;» ήταν ο τίτλος της φιλοκυβερνητικής ιστοσελίδας Star. Όπως και να έχει, το καλώδιο Ελλάδας-Κύπρου είναι ένα δύσκολο έργο, η υλοποίηση του οποίου αναμένεται να περιλαμβάνει πολλά επεισόδια ακόμα.
