Αποδεικνύοντας για ακόμα μία φορά το πολιτικό θάρρος που τη διακρίνει, η Σοφία Ζαχαράκη, μιλώντας στο «Μανιφέστο», παραδέχεται τα κενά που υπάρχουν στα σχολεία, ενώ απαντώντας στην κριτική σχετικά με την ανακαίνιση των φοιτητικών εστιών σημειώνει ότι για την κυβέρνηση το ζητούμενο είναι οι «αξιοπρεπείς, ποιοτικές και ασφαλείς υποδομές, που θα αντέξουν στον χρόνο και θα ανταποκρίνονται στις σύγχρονες ανάγκες».
Συμπληρώθηκε ένας μήνας από το «πρώτο κουδούνι». Έχουν καλυφθεί όλα τα κενά σε όλες τις εκπαιδευτικές βαθμίδες;
Σας απαντώ ευθέως: όχι πλήρως. Το ζήτημα των κενών στην εκπαίδευση είναι δομικό, καθώς συνδέεται με τη φύση του εκπαιδευτικού μας συστήματος, με τις μετακινήσεις, τις άδειες, τις μεταθέσεις και τις ανάγκες που προκύπτουν καθημερινά. Δεν είναι ένα φαινόμενο που μπορεί να εκμηδενιστεί από τη μια μέρα στην άλλη, μέσα από εύκολες, γρήγορες ή πρόχειρες λύσεις.
Η φετινή σχολική χρονιά ξεκίνησε, ωστόσο, με τη μεγαλύτερη δυνατή ετοιμότητα, καθώς από τον Απρίλιο και όλο το καλοκαίρι έγινε μια πολύ συντονισμένη προσπάθεια, ώστε από την πρώτη μέρα τα παιδιά μας σε όλα τα σχολεία της χώρας να έχουν τα βιβλία, τον απαραίτητο εξοπλισμό και ταυτόχρονα να στελεχώσουμε τα σχολεία με χιλιάδες μόνιμους νηπιαγωγούς, δασκάλους και καθηγητές.
Σας θυμίζω πως η κυβέρνησή μας τα τελευταία έξι χρόνια έχει στηρίξει το δημόσιο σχολείο με σχεδόν 49.000 μόνιμες θέσεις σε πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια εκπαίδευση, με ιδιαίτερη έμφαση στην Ειδική Αγωγή.
Μέχρι τα τέλη Σεπτεμβρίου, καταφέραμε, για πρώτη φορά, να ολοκληρώσουμε μέσα σε τόσο σύντομο χρόνο την πρώτη και τη δεύτερη φάση προσλήψεων, με περισσότερους από 35.000 αναπληρωτές. Η τρίτη φάση που ακολουθεί θα ολοκληρωθεί έως το τέλος του μήνα.
Είναι αλήθεια ότι φέτος είχαμε λιγότερες πιστώσεις για αναπληρωτές, γεγονός που σχετίζεται βεβαίως και με το ότι, για πρώτη φορά από την περίοδο της κρίσης και συγκεκριμένα από το 2010, τοποθετήθηκε στα σχολεία ο μεγαλύτερος αριθμός μόνιμων εκπαιδευτικών, προερχόμενων από τους πίνακες των αναπληρωτών. Ίσως μόνον οι ίδιοι οι αναπληρωτές και οι γονείς με παιδιά στα σχολεία μπορούν να αντιληφθούν τη σημασία αυτής της κυβερνητικής επιλογής.
Το πρόβλημα με τα κενά, όπως προανέφερα, είναι μια εξαιρετικά σύνθετη άσκηση. Ωστόσο, εργαζόμαστε για να δώσουμε μια πιο οριστική λύση στο επίπεδο της προεργασίας. Έως τότε καταγράφουμε καθημερινά τις ανάγκες –σε συνεργασία με τις Διευθύνσεις Εκπαίδευσης– και δίνουμε άμεσες λύσεις, μακριά από τους εύκολους λαϊκισμούς και τον μηδενισμό που, δυστυχώς, διαπιστώνω ότι πολλές φορές επικρατεί – και όχι μόνο στον χώρο της πολιτικής.
Ένα ακόμα κρίσιμο ζήτημα αφορά τη στέγαση των φοιτητών. Είναι γνωστό ότι υλοποιείτε ένα εκτεταμένο πρόγραμμα αναβάθμισης, ανακαινίσεων και κατασκευής νέων, φοιτητικών εστιών σε ολόκληρη τη χώρα. Το τελευταίο διάστημα βλέπουν το φως της δημοσιότητας διάφορες «καταγγελίες» σχετικά με το κόστος και ειδικά για τη φοιτητική εστία της Πατησίων. Τις υιοθέτησε, μάλιστα, πλήρως και τις αναπαρήγαγε με αναφορά σε εσάς πρωτοκλασάτο στέλεχος του ΣΥΡΙΖΑ. Καταλαβαίνω ότι δημιουργείται και ένα πολιτικό ζήτημα έτσι όπως τίθενται όλα αυτά.
Αφού πρώτα ξεκαθαρίσουμε, με δεδομένα και στοιχεία, τα του έργου, θα σας απαντήσω και για τις «σκιές» που επιχειρούν κάποιοι να δημιουργήσουν γύρω από το πρόσωπό μου.
Πέρα από το τεχνικό σκέλος, έχει σημασία και η ιστορική ταυτότητα του έργου. Όπως αντιλαμβάνεστε, με την ανακατασκευή της δεν αποκαθιστούμε μόνο ένα ιστορικό κεφάλαιο της πανεπιστημιακής μέριμνας αλλά και ένα πραγματικό τοπόσημο για την Πατησίων και τη γειτονιά του Αγίου Λουκά.
Οι εργασίες που δρομολογήθηκαν δεν αφορούν απλή ανακαίνιση, αλλά πλήρη ανακατασκευή του κτηρίου. Μιλάμε για ολικό εκσυγχρονισμό: ενεργειακή και στατική αναβάθμιση, αναδόμηση δωματίων και κοινόχρηστων χώρων, καθώς και πλήρη συμμόρφωση με τους σύγχρονους κανόνες ασφάλειας.
Όλες οι διαδικασίες είναι απόλυτα διαφανείς και κρυστάλλινες. Ήδη βρίσκεται σε εξέλιξη ανοικτός διεθνής διαγωνισμός μελέτης και κατασκευής, μέσω του Εθνικού Συστήματος Ηλεκτρονικών Δημοσίων Συμβάσεων (ΕΣΗΔΗΣ). Το έργο ελέγχεται αυστηρά σε κάθε του φάση από το Ελεγκτικό Συνέδριο, ενώ χρηματοδοτείται από το Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης του υπουργείου Παιδείας, με προϋπολογισμό ύψους 24 εκατ. ευρώ. Το κόστος έχει ελεγχθεί από τις όλες αρμόδιες αρχές και είναι απολύτως συμβατό με τις τιμές της αγοράς.
Επίσης, το ζητούμενο δεν είναι να κάνουμε «φτηνές» παρεμβάσεις που θα χρειάζονται συντήρηση σε λίγα χρόνια. Θέλουμε αξιοπρεπείς, ποιοτικές και ασφαλείς υποδομές για τους φοιτητές μας, έργα που θα αντέξουν στον χρόνο και θα ανταποκρίνονται στις σύγχρονες ανάγκες. Σας θυμίζω ότι και στην περίπτωση της ανακατασκευής της εστίας του Παντείου, επίσης κάποιοι επιχείρησαν να εγείρουν ζητήματα και να αφήσουν αισχρά υπονοούμενα. Υπήρξε, όμως, η άμεση και σαφής απάντηση από την ίδια την πρύτανη του ιδρύματος, η οποία διέλυσε κάθε υπόνοια ή ψευδή εντύπωση.
Όσο για εκείνους που επιχειρούν να αμφισβητήσουν τον «πυρήνα» της πολιτικής μου ύπαρξης και διαδρομής, θα πω μόνο ότι το «σπίτι» μου είναι γυάλινο. Ούτε θα κρυφτώ ούτε θα παραιτηθώ, όπως μου υπέδειξε πολιτικό στέλεχος της αντιπολίτευσης που ειδικεύεται στη σκανδαλολογία και την ανακύκλωση της λάσπης σε βάρος των αντιπάλων του. Εκείνος ή όποιος άλλος επαναλάβει τέτοιες αθλιότητες θα λογοδοτήσει στη Δικαιοσύνη. Δεν είδα ποτέ την πολιτική ως αρένα, αλλά δεν πρόκειται να μείνω άπραγη απέναντι σε καθ’ έξιν συκοφάντες.
Φέτος οι μετεγγραφές των φοιτητών στα ΑΕΙ έγιναν πράγματι έγκαιρα. Ήταν αποτέλεσμα συντονισμού ή απλά έτυχε, όπως λένε κάποιοι;
Αλίμονο εάν περνώντας το κατώφλι του υπουργείου Παιδείας και καθίσεις στην καρέκλα του υπουργού, βασιστείς στην εύνοια της τύχης. Απαιτείται βήμα βήμα οργάνωση, έλεγχος και προσαρμογή. Η αλήθεια είναι πως φέτος σε ολόκληρη την αλυσίδα των Πανελλαδικών Εξετάσεων ο σχεδιασμός πήγε άριστα. Βλέποντας πού έπασχε, αλλάξαμε το πλαίσιο, και έτσι οργανώσαμε την ολοκλήρωση και ανακοίνωση των μετεγγραφών στα πανεπιστήμια πιο νωρίς από κάθε άλλη χρονιά.
Πρόκειται για μια σημαντική τομή στην ανώτατη εκπαίδευση, που ήρθε για να μείνει. Μια τομή που αποδεικνύει πως ένα σύγχρονο, καλά οργανωμένο κράτος μπορεί να υπηρετεί ουσιαστικά τον πολίτη στη νέα ψηφιακή εποχή. Οι φοιτητές μας έμαθαν έγκαιρα σε ποιο πανεπιστήμιο θα φοιτήσουν, οι οικογένειες δεν επιβαρύνθηκαν με περιττά έξοδα και μετακινήσεις, τα πανεπιστήμια ήξεραν τον τελικό αριθμό των φοιτητών τους.
Η κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας επενδύει στη νέα γενιά και στηρίζει εμπράκτως το δημόσιο πανεπιστήμιο: με ενίσχυση της φοιτητικής μέριμνας, με σεβασμό στις ανάγκες κάθε οικογένειας, με διαφάνεια και δίκαιους κανόνες.
Πώς προχωρούν οι εγγραφές στα μη κρατικά πανεπιστήμια; Τι στοιχεία υπάρχουν μέχρι σήμερα;
Η διαδικασία των εγγραφών των φοιτητών στα νέα, μη κρατικά πανεπιστήμια προχωρά με σταθερά βήματα, με απόλυτη διαφάνεια και με σεβασμό στις θεσμικές εγγυήσεις ποιότητας που έχουμε θέσει εξαρχής, μέσα από ένα πλήρως ελεγχόμενο και αξιολογούμενο πλαίσιο.
Τα τέσσερα ιδρύματα που έλαβαν άδεια λειτουργίας, είναι έτοιμα να υποδεχθούν τους φοιτητές τους, με προγράμματα σε ένα φάσμα επιστημονικών πεδίων, ως ένα νέο, ευρωπαϊκό μοντέλο πανεπιστημιακής εκπαίδευσης, που συμπληρώνει –και σε καμία περίπτωση δεν υποκαθιστά– το δημόσιο πανεπιστήμιο.
Για εμάς, προτεραιότητα είναι να διασφαλίσουμε ότι κάθε φοιτητής που θα επιλέξει να σπουδάσει στα νέα ιδρύματα θα έχει ισότιμη και ποιοτική πανεπιστημιακή εκπαίδευση. Πρόκειται για μια ιστορική θεσμική τομή, που έγινε με σοβαρότητα, σχέδιο και συνέπεια. Η χώρα μας παύει να αποτελεί αρνητική εξαίρεση στον διεθνή ακαδημαϊκό χάρτη. Αναβαθμίζουμε συνολικά την ανώτατη εκπαίδευση, ενισχύουμε την εξωστρέφεια και τη διεθνή παρουσία της χώρας, και δίνουμε στα παιδιά μας περισσότερες επιλογές και ευκαιρίες.
Πώς θα διασφαλίζεται η διασύνδεση εκπαίδευσης και κατάρτισης με την αγορά εργασίας, η οποία περιλαμβάνεται στο σχετικό νομοσχέδιο για τις Ακαδημίες Επαγγελματικής Κατάρτισης, που ψηφίσατε πρόσφατα στη Βουλή;
Η ίδρυση των Ακαδημιών Επαγγελματικής Κατάρτισης δεν υπήρξε μεμονωμένη έμπνευση, αλλά καρπός μιας σταθερής κυβερνητικής προτεραιότητας και μιας συνεπούς πορείας της ηγεσίας του υπουργείου Παιδείας. Μία πορεία κρίσιμων παρεμβάσεων στην επαγγελματική εκπαίδευση, που ξεκίνησε από τη Νίκη Κεραμέως το 2020 και συνεχίστηκε με τον Κυριάκο Πιερρακάκη το 2024. Εμείς, με τον υφυπουργό αρμόδιο για την επαγγελματική εκπαίδευση και κατάρτιση, κ. Βλάση, πήραμε τη σκυτάλη τον Μάρτιο του 2025.
Με τη νέα τομή που φέρνει το τελευταίο νομοσχέδιο του υπουργείου μας, κάνουμε ένα ακόμη βήμα μπροστά: συνδέουμε ακόμη περισσότερο την εκπαίδευση με την παραγωγή, την κατάρτιση με την απασχόληση και τις δεξιότητες με τις περισσότερες ευκαιρίες για κάθε νέο άνθρωπο.
Μέσα από το νέο πλαίσιο των Ακαδημιών, δίνουμε κύρος και πραγματική αξία στην επαγγελματική εκπαίδευση, κάνοντας πράξη ένα αίτημα ετών των τοπικών κοινωνιών: να μπορούν να μένουν τα νέα παιδιά στον τόπο τους και να αποκτούν δεξιότητες σε τομείς που για χρόνια δεν αποτελούσαν βασική επιλογή. Αυτό πλέον αλλάζει. Γι’ αυτό και επιδιώκουμε τα νέα προγράμματα σπουδών να μιλούν τη γλώσσα της αγοράς και να προσαρμόζονται στις σύγχρονες ανάγκες κάθε περιοχής ξεχωριστά.
Ο νέος θεσμός είναι γέννημα των τοπικών κοινωνιών και όχημα περιφερειακής ανάπτυξης. Μέσα από τη στενή συνεργασία δημόσιου και ιδιωτικού τομέα, φέρνουμε τα παιδιά μας ακόμη πιο κοντά στη σύγχρονη αγορά εργασίας. Η φοίτηση θα είναι δωρεάν για όλους, η πρακτική άσκηση θα συνοδεύεται από αμοιβή και πλήρη ασφάλιση, ενώ, για πρώτη φορά, εξασφαλίζουμε την υποχρεωτική απορρόφηση τουλάχιστον του 40% των αποφοίτων από τις συνεργαζόμενες ιδιωτικές επιχειρήσεις και φορείς.
Το τοπίο στην επαγγελματική εκπαίδευση μεταβάλλεται. Το αποδεικνύουν, άλλωστε, οι επιπλέον 14.000 αιτήσεις φέτος για το Μεταλυκειακό έτος – Τάξη μαθητείας, καθώς και η σημαντική συνεισφορά των επιχειρήσεων, που προσέφεραν περισσότερες από 10.000 θέσεις για τους νέους μας. Αυξήσαμε τον προϋπολογισμό κατά 57 εκατ. ευρώ, φτάνοντας πλέον τα 182 εκατ. ευρώ, και στέλνουμε ένα ξεκάθαρο μήνυμα: η μαθητεία ήρθε για να μείνει και να εξελιχθεί ακόμα πιο πολύ.
Η απαγόρευση των κινητών δεν περιόρισε τα περιστατικά βίας. Απλώς το ραντεβού δίνεται πλέον έξω από τα σχολεία. Τι σκέφτεστε για την αντιμετώπιση του προβλήματος;
Εξαρχής είχαμε πει ότι η απαγόρευση των κινητών τηλεφώνων στα σχολεία δεν αποτελεί πανάκεια. Η βία ανηλίκων είναι ένα σύνθετο κοινωνικό φαινόμενο, που αφορά την κάθε οικογένεια, τη σχολική κοινότητα, την κοινωνία ευρύτερα.
Παρ’ όλα αυτά, η συγκεκριμένη πρωτοβουλία έχει αποδώσει ουσιαστικά αποτελέσματα, καθώς δρα προληπτικά και έχει περιορίσει τα περιστατικά μέσα στον σχολικό χώρο – και αυτός ήταν εξαρχής ο βασικός μας στόχος. Η αντιμετώπιση της βίας στα σχολεία απαιτεί, βεβαίως, μια ολοκληρωμένη προδραστική (proactive) στρατηγική –όχι αντιδραστική (reactive)– που να αντιμετωπίζει τους κοινωνικούς και οικογενειακούς αλλά και ενδοατομικούς παράγοντες που γεννούν τη βία.
Γι’ αυτό και προχωρήσαμε σε μια σειρά από δράσεις: στην ενίσχυση της ασφάλειας στο σχολικό περιβάλλον, στην τέταρτη φάση της επιμόρφωσης των εκπαιδευτικών μας στα ζητήματα ενδοσχολικής βίας και σχολικού εκφοβισμού, στην πρόληψη μέσα από εκπαιδευτικά προγράμματα που καλλιεργούν στα παιδιά δεξιότητες, όπως η ενσυναίσθηση και η επίλυση συγκρούσεων, στην περαιτέρω ενίσχυση από φέτος των σχολείων μας με 1.200 επιπλέον ψυχολόγους και κοινωνικούς λειτουργούς, στο πλευρό κάθε μαθητή που έχει ανάγκη, καθώς και σε καινοτόμα προγράμματα όπως αυτό του «διαμεσολαβητή-μαθητή», που εφαρμόστηκε πιλοτικά πέρυσι με επιτυχία σε σχολεία της Λευκάδας και θέλουμε φέτος να επεκταθεί ακόμη περισσότερο.
Η προσέγγισή μας είναι βαθιά παιδαγωγική και όχι τιμωρητική: θέλουμε τα παιδιά να μάθουν να επιλύουν τις διαφωνίες τους με σεβασμό και υπευθυνότητα, ενώ παράλληλα διασφαλίζουμε με κάθε τρόπο ότι το σχολείο παραμένει ένας ασφαλής χώρος μάθησης, δημιουργικότητας και συνεργασίας.
Η ΝΔ κυβερνά χωρίς αντίπαλο, λένε οι δημοσκοπήσεις. Μήπως η επιστροφή Τσίπρα αλλάζει τα δεδομένα;
Πρόκειται ξεκάθαρα για μία πολιτική εξέλιξη που δεν αφορά τη Νέα Δημοκρατία, αλλά τον χώρο της Αριστεράς και της Κεντροαριστεράς. Όπως και να ’χει, οι μνήμες από τη διακυβέρνηση του κ. Τσίπρα παραμένουν ακόμη νωπές στους πολίτες, καθώς όλοι βιώσαμε τις τραγικές συνέπειες των επιλογών του. Η υπόσχεση για ταξίδια σε νέες θάλασσες μάλλον ως απειλή για νέες περιπέτειες ακούγεται. Οι πολίτες έχουν και μνήμη και μέτρο σύγκρισης.
Η Ελλάδα τα τελευταία έξι χρόνια με πρωθυπουργό τον Κυριάκο Μητσοτάκη απέκτησε ξανά υπόσταση σοβαρού κράτους. Με ισχυρή οικονομία, στιβαρή εθνική άμυνα, διεθνή παρουσία και αξία. Παρά τα λάθη και όσα πρέπει να κάνουμε ακόμα γρηγορότερα και ακόμα καλύτερα, πιστεύω ακράδαντα ότι η θετική πορεία της χώρας τελικά δεν θα ανακοπεί.
Βλέπουμε ότι συνασπίζονται ετερόκλητες δυνάμεις και δημιουργούνται περίεργες συμπράξεις, όμως πιστεύω βαθύτατα ότι οι ίδιοι οι πολίτες την κρίσιμη ώρα θα διασφαλίσουν την πολιτική σταθερότητα ως προϋπόθεση ασφαλούς πορείας της χώρας. Εμείς παραμένουμε προσηλωμένοι στο έργο μας: να βελτιώσουμε τη ζωή των πολιτών, να ενδυναμώσουμε κρίσιμους θεσμούς. Θα ακουστεί κλισέ, αλλά ο πραγματικός αντίπαλος της κυβέρνησης είναι τα προβλήματα. Ταυτόχρονα όμως είναι και της αντιπολίτευσης.
