Σαν σήμερα, στις 11 Ιουνίου 1965, οι ελληνικές εφημερίδες δημοσίευαν πρωτοσέλιδες «αποκαλύψεις» για μια δήθεν κομμουνιστική συνωμοσία στις στρατιωτικές μονάδες του Έβρου.
Με τίτλους όπως «Εξαρθρώθη κομμουνιστικόν δίκτυον εν τω Στρατώ», η κοινή γνώμη ετοιμαζόταν να καταπιεί ένα ακόμα κατασκευασμένο παραμύθι «εθνικού κινδύνου» — μόνο που αυτή τη φορά, ο παραμυθάς δεν ήταν απλώς ένας θερμοκέφαλος αντικομμουνιστής, αλλά ένας φιλόδοξος πραξικοπηματίας με στολή: ο αντισυνταγματάρχης Γεώργιος Παπαδόπουλος.
Η «υπόθεση Έβρου», όπως θα μείνει γνωστή στους λίγους που τόλμησαν να την ξεψαχνίσουν, ήταν μια καλοστημένη σκευωρία, φτιαγμένη με μεράκι καταδότη, σκοπιμότητα ανακριτή και φαντασία μυστικού πράκτορα.
Στόχος; Η «απόδειξη» ότι ο ελληνικός στρατός είχε διεισδύσει από "εθνοπροδότες", ώστε να ενισχυθεί η ανάγκη για πιο αυστηρό «εθνικό έλεγχο» στα σώματα ασφαλείας.
Και ποιός καλύτερος να αναλάβει αυτή τη δουλειά από τον Παπαδόπουλο, ήδη διακεκριμένο μέλος του περιβόητου «ΙΔΕΑ» και εκπαιδευμένο στις μαύρες τέχνες των ψυχολογικών επιχειρήσεων (PsyOps) από τους Αμερικανούς στο στρατόπεδο Φορτ Μπράγκ των ΗΠΑ.
Ο μύθος της... διείσδυσης
Οι «κατηγορούμενοι» ήταν νεαροί αξιωματικοί και υπαξιωματικοί, κυρίως από μονάδες του Πυροβολικού και των Τεθωρακισμένων, με δήθεν σχέδια ανατροπής του καθεστώτος υπέρ της Αριστεράς. Η αλήθεια; Οι περισσότεροι απλώς είχαν "τολμήσει" να έχουν συγγενείς που ψήφιζαν ΕΔΑ ή να μην πίνουν τον καφέ τους στο Κολωνάκι.
Τα «στοιχεία» προήλθαν από κατασκευασμένες αναφορές, χαλκευμένα έγγραφα και «ομολογίες» που πάρθηκαν υπό πίεση. Και φυσικά, την επιχείρηση χειριζόταν ο Παπαδόπουλος από την περίφημη Διεύθυνση Διαφωτίσεως του ΓΕΣ – δηλαδή από το τμήμα ψυχολογικού πολέμου και προπαγάνδας, εκεί όπου τα fake news δεν τα λέγανε ακόμα έτσι, αλλά τα έγραφαν με γραφομηχανή και σφραγίδα.
Από τον Έβρο στην 21η Απριλίου
Αυτή η «δοκιμή γενικής πρόβας» δεν ήταν καθόλου τυχαία. Μέσα σε λίγους μήνες, η πολιτική κρίση θα βαθαίνει, με αποκορύφωμα την Αποστασία του Ιουλίου και την πτώση της κυβέρνησης του Γεωργίου Παπανδρέου. Ο στρατός διχάζεται, οι φάκελοι «εθνικοφρόνων» και «ύποπτων» αυξάνονται και οι μυστικές υπηρεσίες κάνουν υπερωρίες.
Ο Παπαδόπουλος, μετά τη φάρσα του Έβρου, προάγεται, προστατεύεται και οργανώνει τα επόμενα βήματα μεθοδικά. Δύο χρόνια αργότερα, στις 21 Απριλίου 1967, θα βγάλει τα τανκς στους δρόμους της Αθήνας, όχι πλέον για να κυνηγήσει φανταστικούς κομμουνιστές, αλλά για να συλλάβει δημοκρατικούς πολιτικούς, καθηγητές, φοιτητές και οποιονδήποτε δεν χωρούσε στο οπτικό του πεδίο.
Μια επέτειος για να θυμόμαστε
Η υπόθεση του Έβρου είναι ένα υπόμνημα — όχι για το τι είναι ικανοί να κάνουν οι «εχθροί του έθνους», αλλά για το πού μπορεί να φτάσει κάποιος όταν φοράει τη στολή του εθνικόφρονα, ενώ μέσα του χτυπάει καρδιά δικτάτορα. Ο Παπαδόπουλος δεν κατέλαβε την εξουσία ξαφνικά την έχτιζε μέρα με τη μέρα, ψέμα το ψέμα, και σαν σήμερα το 1965, μας έδειξε μέχρι πού θα έφτανε για να την αρπάξει.
Γιατί, στην Ελλάδα, οι χούντες δεν έρχονται πάντα με στρατιωτικά οχήματα, πολλές φορές ξεκινούν με πρωτοσέλιδα.
