Σαν σήμερα, στις 13 Νοεμβρίου 2015, το Παρίσι έζησε τη απόλυτη φρίκη. Ήταν Παρασκευή βράδυ, όταν η πόλη του φωτός μετατράπηκε σε πεδίο μάχης, κι ολόκληρη η Ευρώπη πάγωσε μπροστά στις οθόνες της. Οι τρομοκράτες του Ισλαμικού Κράτους (ISIS) εξαπέλυσαν τη συντονισμένη τους επίθεση με ένα σχέδιο στρατιωτικής ακρίβειας, με εκρήξεις στο Σταντ ντε Φρανς, με πυροβολισμούς σε καφέ και εστιατόρια, και στο τέλος, με την απόλυτη σφαγή στη συναυλιακή αίθουσα Μπατακλάν. Εκεί, ανάμεσα σε μουσική και κραυγές, η Ευρώπη κατάλαβε πως ο τρόμος δεν είναι πια κάτι τόσο μακρινό.
Ο απολογισμός ήταν τρομακτικός, 129 νεκροί, εκατοντάδες τραυματίες και μια ολόκληρη χώρα σε κατάσταση σοκ. Η Γαλλία κήρυξε αμέσως κατάσταση έκτακτης ανάγκης. Το Παρίσι, που είχε δει επαναστάσεις, πολέμους και καταλήψεις, δεν είχε ξαναζήσει ποτέ τον απόλυτο φόβο μέσα στην ίδια του την καθημερινότητα.
Η ευθύνη ήρθε λίγες ώρες αργότερα από το Ισλαμικό Κράτος. Οι τζιχαντιστές δήλωσαν πως η επίθεση ήταν «αντίποινα» για τη γαλλική εμπλοκή στη Συρία και στο Ιράκ. Μα στην πραγματικότητα, το μήνυμά τους ήταν βαθύτερο, ήθελαν να χτυπήσουν την καρδιά της Ευρώπης, εκεί όπου ο πολιτισμός και η ελευθερία θεωρούνται δεδομένα, για να αποδείξουν ότι καμία δημοκρατία δεν είναι άτρωτη.
Το Παρίσι είναι μια πολυπολιτισμική πόλη, με κοινότητες απ’ όλο τον κόσμο, με εσωτερικές εντάσεις, κοινωνικά χάσματα και οι τρομοκράτες το ήξεραν. Ακόμα και η επιλογή του στόχου δεν ήταν τυχαία, το Stade de France, η νύχτα διασκέδασης, η συναυλία ροκ μουσικής, ήταν τα σύμβολα της ελευθερίας που ήθελαν να πληγώσουν.
Η επίθεση της 13ης Νοεμβρίου άλλαξε την Ευρώπη, και αποτέλεσε το τέλος της αθωότητας για μια ήπειρο που πίστευε πως οι πόλεμοι της ανήκαν στο παρελθόν. Η Γαλλία ενίσχυσε τα μέτρα ασφαλείας, ψήφισε νέους αντιτρομοκρατικούς νόμους, και για μήνες ο στρατός περιπολούσε στους δρόμους του Παρισιού. Αλλά η πληγή ήταν ψυχολογική, ήταν το αίσθημα ότι ο κίνδυνος μπορούσε να βρίσκεται παντού και ανά πάσα στιγμή.
Για την Ελλάδα, εκείνη η νύχτα λειτούργησε σαν προειδοποίηση. Σε μια εποχή που το προσφυγικό βρισκόταν στο αποκορύφωμά του και τα ευρωπαϊκά σύνορα δοκιμάζονταν, οι επιθέσεις του Παρισιού θύμισαν ότι η ασφάλεια δεν είναι απλώς στρατός και κάμερες. Είναι συνοχή, παιδεία, πολιτισμός, και μια κοινωνία που δεν αφήνει περιθώρια στη ριζοσπαστικοποίηση.
Δέκα χρόνια μετά, το Μπατακλάν λειτουργεί ξανά. Οι άνθρωποι συνεχίζουν να τραγουδούν εκεί, ίσως με λίγο πιο βαριά καρδιά, αλλά με την ίδια πίστη στη ζωή. Γιατί αυτό είναι τελικά το αντίβαρο στον τρόμο, ότι η κανονικότητα που επιμένει, το φως που αρνείται να σβήσει.
Η 13η Νοεμβρίου δεν είναι απλώς μια ημερομηνία σε ημερολόγιο τρομοκρατίας. Αλλά μας υπενθυμίζει, ότι η ειρήνη δεν χαρίζεται, κατακτάται κάθε μέρα. Και πως η Ευρώπη, όσο πληγωμένη κι αν είναι, εξακολουθεί να υπερασπίζεται το πιο απλό και ταυτόχρονα το πιο δύσκολο δικαίωμα, το να ζεις χωρίς φόβο.
